Emeklilikte Yaşa Takılanlarla ilgili olarak 3/3/2023 tarihli 32121 sayılı Resmi Gazete yayımlanan 1/3/2023 tarihli ve 7438 sayılı Yasa ile 5510 sayılı Kanuna geçici 95. Madde eklendi.

5510 sayılı Kanunun Geçici 95. Maddesinin;

-Birinci fıkrasında, bu maddenin yayımından itibaren aylık talebinde bulunanlara; 506 /Geçici 81/B, 1479/Geçici 10/ikinci fıkra,  2925/Geçici 2/bir/B ve 5434/ geçici 205. Yasaların yaşlılık ve emekli aylığı bağlanmasında aranan koşullara ilişkin belirtilen maddelerde  yer alan, yaş dışındaki diğer koşulları yerine getirmeleri halinde aylık bağlanacağı,

-İkinci fıkrasında ise, birinci fıkra kapsamında yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunarak ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan; yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin, işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde en son çalışılan özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine (SGDP) tabi çalışmaya başlamaları halinde, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren, SGDP işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutarın Hazinece karşılanacağı,

Öngörülmüş idi.

Bu yasada belirtilen SGDP teşvikinin kimler için uygulanacağı, aslında Yasanın lafzında gayet açık ve net. Yani EYT kapsamında 3/3/2023 tarihinden itibaren ilk defa aylık talebinde bulunup tarafına aylık bağlananların, en son çalıştıkları işyerinde, işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içinde SGDP tabi çalışanlar için uygulanacak idi.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) bu kadar net bir Yasayı 7 ay sonra yeniden değerlendirip, 7 aylık süre içerisinde sadece 5510/Geçici 95. Madde kapsamında emekli olanlar (EYT’liler) dışında 506 sayılı Kanunun geçici 81/B bendine göre emeklilikte aranan gün ve sigortalılık süresi koşulu dışında yaş koşulunu da yerine getirenler içinde uyguladığını anlayıp, konuyla ilgili Hazine ve Maliye Bakanlığından görüş alıp, bu teşvikin sadece EYT kapsamında emekli olanlar için uygulanması gerektiğine karar vermiş. 

Peki 7 aydır SGDP teşvikinden yanlış yararlandırılan işverenlerin durumu ne olacak? Eksik alınan primler; gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte mi istenecek? Kurum bu tür mağduriyetlere meydan vermemek için neden daha önceden gerekli tedbirleri almıyor. Gerekli tedbirler derken yapılacak programlar aracılığı ile işverenler doğru yönlendirilemez miydi?

SGK’nin işverenler tarafından sigortalı işe giriş bildirgelerinin verildiği tescil programı ile ödemeler (emeklilik programı) sistemi arasında entegrasyon var. Yani bir emekli için sigortalı işe giriş bildirgesi verilirken, işveren “tüm sigorta kolları“ alanını işaretlediği zaman, sistem o emeklinin ödemeler sistemindeki aylığını “çalışma” nedeniyle otomatik olarak durduruyor. Aynı durum, emeklilik sonrası kamu işyerinden işe giriş bildirgesi verilen emekliler için de geçerli. Sistem bu kişilerin aylığını yersiz ödemelere meydan vermemek açısından durduruyor.

Yine, SGK’nin ödemeler sisteminde, emeklilerin hangi yasa maddesi kapsamında emekli olduğu bilgisi (506/Geçici 81, 5510/Geçici 95 gibi) var. Kişinin EYT kapsamında emekli olup olmadığı biliniyor. İşe giriş bildirgesinin işverenler tarafından verilmesi aşamasında, emeklinin hangi yasa maddesinde (EYT veya dışında) emekli olduğu bilgisi işverenlere gösterilebilir ve işverenler buna göre teşvik kodlarını girebilirler.

Vesselam şaşırıyor muyuz hayır!

Bir yıldan fazla EYT yasası beklendi. Yasanın kimler için çıkacağı (8 Eylül 1999 öncesi işe girenler) belli idi. Bu sigortalıların tescil ve hizmet kayıtları SGK’da var idi. Şimdi binlerce EYT’li hâlâ aylık bağlanmasını bekliyor. Neden bekliyor? Kurum hizmet toplama ve birleştirme, hizmet çakışmaları, Bağ-Kur prim borçlarının tespiti ve sigortalılara bildirme işlemlerini yasa çıkmadan önce (kaldı ki böyle bir yasa çıkmasa bile tüm sigortalılar için emeklilik aşamasında bu işlem yapılmak zorunda) yapabilir ve dosyaları hazır hale getirebilir idi. Yapmadı yapamadı. SGK personeli mevzuat bilgisi ve çalışkanlığı ile diğer kamu kurumları arasında ilk sıralarda. Ancak, bu süreci yönetecek basiretli ve becerikli bürokratlar maalesef yoktu.

Şimdi geldiğimiz noktada, zamanında doğru yapılmayan işlerin sonucunu yurttaş ve işveren çekiyor. Yurttaş aylarca maaş bekliyor, işveren ise gerekli açıklamaların zamanda yapılmaması nedeniyle yersiz yararlandığı teşvikten kaynaklanan primleri gecikme cezası ve gecikme zammıyla ödemek zorunda kalıyor. 

Ama şu net -SGK bu işlemleri  kesinlikle sehven yapmıştır.