2024’ün cinleri
Nilgün Cerrahoğlu
Son Köşe Yazıları

2024’ün cinleri

24.12.2023 03:00
Güncellenme:
Takip Et:

Bu, renksiz bir Noel. İtalya’nın pandemi Noelleri bile daha çekiciydi.

COVİD’in pençesindeyken hiç olmazsa ortak bir “Bu da gelir, bu da geçer”, “Bunu da aşarız” ruhu vardı. 

Pandemiden çıkış yılında “hayata yeniden tutunuş ve uyanış” damga vurmuştu. Roma’nın meydanları, Dante’nin İlahi Komedya’sından alıntılanan ilham verici “Ve böylece yeryüzüne çıkıp yeniden yıldızları gördük” yazılarıyla donanmıştı.

2024’e geleceğe dönük hiçbir olumlu duygu, beklenti ve umutla girilmiyor. Dünya, savaş yorgunu. Hayat pahalılığı, Türkiye’deki stratosferik düzeylere erişmese de hissediliyor. 

Sağ hükümet iktidarda yerini sağlamlaştırıyor. O kadar ki eski tüfek Cumhurbaşkanı Mattarella kendsini şöyle mesajlar vermek zorunda hissediyor: 

“Siz siz olun, demokrasi ve özgürlükleri çantada keklik saymayın!”

Velhasıl keyif yok ve bu Noel atmosferine de yansıyor. 

Corriere della Sera yazarlarından Carlo Baroni örneğin bu bezgin ruh halini “Noel’den de usandık” diyerek anlatıyor: “Vitrinlerin (tekrarlanan) ışıkları ve hediyeler de sıkıcılaştı. John Grisham’in Noel’i Atlamak/Skipping Christmas romanı misali bir rutine düştük. Neyi kutladığımızı unuttuk ve büyü bozuldu. Çağın anahtarı da bu: büyüyü yitirmek.”

BOND’U ANIMSADIM

İtalyan başkentine Noel arifesinde hareket getiren biricik olay, Meloni sağının Castel Sant’Angelo/Sant’Angelo Kalesi’nde düzenlediği Atreju festivali oldu. 

Geçen hafta da (Atreju, Sağnak 17 Aralık) bahsettim...

İtalyan sağının her yıl düzenlediği bayrama uluslararası isimler de katılıyor. Bu yılın yıldız konuğu Elon Musk’tı.  

Musk, imparator Hadrianus’un da mozolesi olan heybetli Sant’Angelo Kalesi’nin yamacında kurulan devasa Atreju çadırında, bir saate yakın bir söyleşi verdi. 

Meloni dahil çadırdaki herkesin nefesini tutarak dinlediği söyleşiyi izledim ve beynim yandı. 

Türkiye’nin Seçil Erzan, hakem yumruklayan başkan, Şeyh Sait’le bulandırılan gündem girdabında Elon Musk konuları, bilimkurgu gibi kalıyor. 

Ama mevzu tam da bu: Eşiğinde bulunduğumuz ve bilimkurgudan farksızlaşan, soru işaretleriyle dolu, ürkütücü yeni dünyayı anlatıyor Musk.

Musk yalnız en zengin değil dünyanın en güçlü adamı artık.

Musk’ı dinlerken bu yüzden hep James Bond filmlerinde evrene hâkim olmaya çalışan süper güç ihtiraslı, gözü dönmüş karakterleri düşündüm. 

Musk tam da böyle biri. Zeki ve bayağı deli. Bunu ben söylemiyorum. Musk’ın bestseller biyografisinin yazarı Walter Isaacson söylüyor. 

Otizm sınırlaındaki çocukluğu, ırkçı apartheid Güney Afrika’sında, kendisine psikolojik şiddet uygulayan bir babayla geçmiş. Halen de bipolarmış. Büyük keyif salınımlarından, içine şeytan kaçan modlara savrulabilirmiş... 

ALAADİN’İN LAMBASI MİSALI

Musk’ın en hafif deyimle dengesiz olduğu belli. Roma’ya çeşitli kadınlardan yaptığı 11 çocuğunun en küçüğü X’le geldi. 

Meğer en sevdiği harf “X”miş. 

SpaceX’i ve Twitter’ı mühür gibi adeta “X” lemesi bu yüzden. 

En sevdiği ve yanından ayırmadığı maskot oğluna da bu yüzden imparatorluğunun herhangi bir uzvu gibi “X” adını vermiş. 

Dünyanın önde gelen sağcıları şimdi bu adamdan feyzalıyor. 

Roma’da da Musk saplantılı şekilde nüfus daralmasından yakındı. “Çocuk yapın!” buyurdu: “Yatırım yapacak olsam fabrikalarımda kim çalışacak? Bize daha çok İtalyan lazım” dedi. 

Geldiği “apartheid” evreninin esintileriyle görünen o ki “insan”ı damardan beyaz adamla eşitliyor. Göçmenleri adamdan saymıyor. 

Nüfus daralmasına kafayı o kadar takmış ki, insanlığın birkaç kuşakta bitebileceğinden dem vuruyor.

BM raporlarında oysa dünya nüfusunun 2100’e değin artacağı söyleniyor. Ama ne ki Musk’ın kafasında uygarlığı yalnızca beyaz adamla özdeşleştirmek gibi bir altyazı var. Üçüncü dünya nüfusunu bu yüzden umursamıyor.

Uygarlığın (beyaz adam uygarlığının!) kendisini sürdürebilmesi için illaki başka gezegenlere genişlemesi gerektiğini savlıyor. 

“Çok gezegenli varlıklara dönüşmemiz şart” diyor, “Aksi halde meteorlarla yok olan dinozorlar gibi sonumuz gelebilir”.

Musk’ın tatlış tatlış anlattığı bu söylemlerin en çarpıcı olanı yapay zekâ/artificial intelligence (AI) hakkında:

“AI’ın yüzde 80’i yararlı, yüzde 20’si zararlı” diyerek üsteliyor: “AI kamuoyunu ve sandığı yönlendirmek için doğru evet kullanılabilir. Ama AI’dan kaçamayız. AI, bir bolluk çağı açacak. Aklınızdan geçen ne varsa Al ile elde edebileceksiniz. AI sihirli cininiz gibi olacak. Ama dikkat etmek lazım. Sihirli cin hikâyelerinin hepsi iyi bitmez. Ne isteyeceğinizi iyi bilmelisiniz. AI icraatlerinin ahlak sınırlarında kalması için son kertede hakemler devreye sokulabilir!”  

Burada ağzı burnu dağıtılan hakem Halil Umut Meler aklıma geliyor.   

AI robotları da böyle acaba hakemlere saldırır mı?

Matrix dünyasına doğru hızla yol alıyoruz. Ve “X” mühürü taşıyan bir numara, dünyanın tüm önde gelen sağ liderleriyle kol kola giriyor.

Yazarın Son Yazıları

2025 ‘müesses nizamın’ sonu

Yılbaşı mesajları şimdiden akmaya başladı.

Devamını Oku
21.12.2025
Nermin Abadan Unat

Nermin Abadan Unat’ı en son TV’de 2022 Aralık’ında İmamoğlu için yapılan destek mitinglerinin ilkinde gördüm.

Devamını Oku
14.12.2025
Masterchef’te yılın kelimesi: Nasip

Görmüşsünüzdür: “Siyaset dışı en güvenilir isimler anketi”nde Sedat Peker ilk sıraya oturdu.

Devamını Oku
07.12.2025
Epstein: Körlerin fil tarifi

“Gerçeklerin, çoğumuzun gözünden kaçan bir yapısı var”...

Devamını Oku
23.11.2025
BBC’ye darbe... Faşizme kayış

İngiliz yazar Ian McEwan uyarıyor...

Devamını Oku
16.11.2025
Mamdani tarih yazdı

Turhan Selçuk’un çok sevdiğim bir karikatürü vardır: Küçük balıklar bir araya gelip devasa bir köpek balığını kovalar.

Devamını Oku
09.11.2025
Mamdani kasırgası

Annesi Mira Nair...

Devamını Oku
02.11.2025
Kaddafi’nin İntikamı

Mezardan yükselen intikamlar bunlar...

Devamını Oku
26.10.2025
Ortadoğu’da altın çağ...

Shehadeh Dajani’nin yüzü hâlâ gözlerimin önünde...

Devamını Oku
19.10.2025
Nobel’in prestiji çakıldı

Michael Wolff... Trump döneminin kara kutusu.

Devamını Oku
12.10.2025
Geç olmadan

"87 yaşındayım" diyor Jane Fonda...

Devamını Oku
05.10.2025
Meşruiyet nedir?

“Cesur bir adım atalım ve ona (Cumhurbaşkanı Erdoğan’a!) bire bir ilişki temelli gereksinim duyduğunu verelim. O nedir? Meşrutiyet!”

Devamını Oku
28.09.2025
Trump’ın korku imparatorluğu

Sizler bu satırları okurken Trump Amerika’sı geçen hafta içinde öldürülen radikal sağ aktivist Charlie Kirk’ü ulusal törenlerle uğurluyor olacak.

Devamını Oku
21.09.2025
Hedef muhalefeti yok etmek

Amaç, muhalefeti etkisizleştirmek ve işlevsizleştirmek...

Devamını Oku
14.09.2025
Titanik’te olmak

Proizvol ve prodazhnost... Rusça iki sözcük.

Devamını Oku
07.09.2025
Hür dünyanın sonu

Prodi’yi hatırlarsınız...

Devamını Oku
31.08.2025
Midas’ın Kulakları

Çocukluğumda “Midas’ın Kulakları” diye çok ünlü bir oyun vardı.

Devamını Oku
24.08.2025
Başyücelik hutbesi

İslam inkılabının ana kanun maddesi şudur: Bütün kanunlar Allah’ın emirlerine uygun ve bağlı olarak insani selim duygu ve düşünceye dayanır.

Devamını Oku
17.08.2025
Epstein Vakası

"Epstein vakası ABD siyaset kültüründe merkezi bir komplo kertesine erişti, bu gidişle Kennedy suikastı mitosu ile yarışır” diyor Michael Wolff.

Devamını Oku
10.08.2025
Kara düzen

II. Trump badiresine karşı Başkanlık yarışına girmek cüretini gösteren Demokrat Parti adayı Kamala Harris ilk kez konuştu ve...

Devamını Oku
03.08.2025
Sevgili Altan bey

Sevgili Altan bey

Devamını Oku
27.07.2025
Siyasette gerçeklik yok oldu

“ Otokratlar rakiplerini artık öldürmüyor” diyor Anne Applebaum ve devam ediyor...

Devamını Oku
20.07.2025
Grok zamanlarında yaşamak

Bir arkadaşımdan geldi. Instagram iletisi... ’70 li yıllar. Bikinili dört kadın güneşin altında mutlu mesut uzanmış.

Devamını Oku
13.07.2025
Zohran efsanesi

Faşizm gemi azıya aldıkça, çarenin yerel siyasetten geçtiği anlaşılıyor.

Devamını Oku
06.07.2025
Venedik’te düğün

Thomas Mann “Venedik’te Ölüm”ü tam Birinci Dünya Savaşı arifesinde, bir “çöküş” hikayesi olarak kaleme almıştı. “Belle époque/Muhteşem devir”tabir edilen 19. yüzyıldaki 2. sanayi devriminin sonu ile 20. yüzyıl başının sonsuz istikrar, refah ve özgüven çağı sonlanmış, baş döndürücü teknolojik değişimlerle toplumun değerler skalası değişmişti.

Devamını Oku
29.06.2025
İsrail’in ‘pis işleri’

Deyim, Almanya’nın yeni Şansöylesi Friedrich Merz’e ait. Bir haftadır Mertz’in şok...şok...şok bu sözleri konuşuluyor.

Devamını Oku
22.06.2025
Trump’ın ‘oyuncak askerleri’

14 Haziran’da Washington’da bir kutlama için, yerleri dolduracak yedeklere ihtiyaç var.

Devamını Oku
15.06.2025
Dekadans

Donald Trump, Beyaz Saray’a çıktığı ilk yıllarda, “New York’un ortasında, 5. caddede çıkıp birini vursam bir tek seçmen kaybetmem!” demişti.

Devamını Oku
08.06.2025
Kurşun hızı

Adına “muzzle velocity” diyorlar. Deyimi siyasi jargona sokan isim Trump’ın “karanlık prensi” Steve Bannon.

Devamını Oku
01.06.2025
Habeas Corpus nedir?

“Habeas Corpus nedir? Tanımlar mısınız?”

Devamını Oku
25.05.2025
Arabistanlı Donald’ın evreni

İç gerilimlerin cümlemizi sersem ettiği, burnumuzun ucunu göremez hale getirdiği Türkiye’nin dışında bir dünya var.

Devamını Oku
18.05.2025
Trump Vatikan’a da göz dikti

Trump Vatikan’a da göz dikti

Devamını Oku
11.05.2025
Psikolojik harekât

Psikolojik harekât

Devamını Oku
04.05.2025
Vatikan’da dönüm noktası

Vatikan’da dönüm noktası

Devamını Oku
27.04.2025
Romancının ölümü

Romancının ölümü

Devamını Oku
20.04.2025
Starmer’ın sessizliği

Starmer’ın sessizliği

Devamını Oku
13.04.2025
İmamoğlu ‘rakip’ olmasaydı...

İmamoğlu ‘rakip’ olmasaydı...

Devamını Oku
06.04.2025
Pikachu’nun anlattıkları...

Pikachu’nun anlattıkları...

Devamını Oku
30.03.2025
Kafka senaryosu

Kafka senaryosu

Devamını Oku
23.03.2025
Avrupa'da neler oluyor?

Avrupa'da neler oluyor?

Devamını Oku
16.03.2025