Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Emperyalizmin Dünü... Bugünü
Yeniden Merhaba!
\nİzne çıktığımın üçüncü gününde lanet bir soğuk algınlığı ile yatağa yapıştım…
\nKomodinimin üzerinde okunmayı bekleyen kalın kitap destesi içinden gözüme kestirdiğim David Fromkin’in 500 sayfalık “Barışa Son Veren Barış”ını çektim ve üç-dört gün yalnızca bu kitapla yaşadım…
\nŞunu hemen söyleyeyim: Ortadoğu ve emperyalizm hakkında yalnızca bir kitap okumaya zamanınız varsa, o kitap “bu” olsun!
\n500 sayfayı bir Agatha Christie romanı gibi hatmettikten sonra -kitap su gibi akıyor!- hem “emperyalizmin doğası”, hem “modern Ortadoğu’nun dizaynı”, hem “bugünle gösterilen (inanılmaz!) paralellikler”, hem “Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşü” hakkında bildiğiniz/bilmediğiniz çok konuyu bir araya getiriyor, eksik kalan parçaları birleştiriyor, büyük fotoğrafı görmüş olarak, kapağı kapatıyorsunuz.
\nBir tarih kitabı olmasına rağmen uzun yıllar “best seller” listelerinde yer alan kitabın orijinal adı gerçekte “A Peace to end all peace -Fall of the Ottoman Empire”…
\nTürkçe versiyonda nedense kapağa “Osmanlı İmparatorluğu’nun Çöküşü” çıkartılmamış da, yerine “Modern Ortadoğu Nasıl Yaratıldı?” alt başlığı kullanılmış…
\nİdealist davaları ‘maske’ edinmek
\nProf. Zafer Toprak’ın kaleme aldığı baskının önsözünde, gayet vurucu bir tespitle, “Türkiye yazınında genellikle Cihan Harbi ve Milli Mücadele ayrı süreçler olarak ele alınır. Oysa Cihan Harbi ve Milli Mücadele bir bütün. Aynı kavganın iki evresi. Bu iki ayrı evrenin bütünlüğünü Fromkin’in kitabında berrak biçimde görmek mümkün” deniyor…
\nBaşlık seçiminde -önsözde işaret edilen saptama hilafına!- konuları bir şekilde ayrı tutmak isteği mi rol aldı bilinmez ama… “Osmanlı” lafı her ne hikmetse Türkçe kapakta öne çıkmıyor….
\nBunların ötesinde genele gelecek olursak…
\n“Barışa Son Veren Barış”ın okuyucuyu zorlayan tek yönü; Rus romanları gibi içinde biraz fazla karakter olması…
\nLlyod George, Lord Curzon, Chamberlain, Sykes, Picot’nun kim olduğunu temel tarih bilgisi olan herkes bilir ama Reginald Wingate, Lord Hardinge, David Hogarth’ın kimler olduğunu takip edebilmek için okurken sürekli kenara not almak zorunda kalıyorsunuz.
\nBu aynı zamanda kitabın en güçlü tarafı.
\nFromkin; etki ve sonuçları günümüzde süren bu müthiş tarih dilimini, “tarihin aktörlerini” doğrudan merkeze koyarak ve konuları “kişiselleştirerek” irdeliyor ki; bu, hem anlatılanları heyecan verici kılıyor, hem “emperyal serüven” ardındaki “zihin yapısına” benzersiz bir ayna tutuyor.
\nNedir o zihin yapısı?
\n1. Stratejik düşünmek.
\n2. “Aktörleri” oyunda tutmak ve onları perde arkasından yönetmek.
\n3. Ahde vefa tanımamak. Taahhüt verirken, verilen taahhütleri yerine getirmek zorunda kalınmayacağı biçimde vermek. Bu yolda her muğlaklığa başvurmak. (Hoş geldiniz -sözgelimi!- AB Türkiye macerası!)
\n4. Yerli halkların çıkarlarını, emperyal çıkarlarla “örtüşür gibi” göstermek.
\n“Gibi yapmak”tan çekinmemek…
\n5. Büyük davaların ideallerini “maske” edinmek.
\nBu kısa listeyle yetinelim.
\n“Büyük davaların idealleri” derken, neyi kastediyor Fromkin?
\n“Barışa Son Veren Barış”ın zaman dilimindeki on yıllık dönemin (1912-1922) “emperyal gücü” -Britanya!- “büyük dava” olarak “bağımsızlık” ve “Arap bağımsızlığı” “davalarını” kalkan olarak kullanıyor.
\n‘Arap Baharı’nın kullanımı gibi
\nGünümüzde tıpkı “demokrasi” ve “Arap Baharı” davalarının kullanılması gibi...
\nOrtada illa yüceltilecek ve her vesileyle devreye sokulacak bir ülkü/erek, “ideal maskesi” olacak!
\nHalkların “emperyal güçle” gönüllü işbirliğini temin/teşvik adına bu elzem sayılıyor. Ve yem diye o dönemde oltaya “bağımsızlık/Arap bağımsızlığı” davası bağlanıyor.
\n“Emperyal güç”, Arapların kendi kendilerini yönetebileceğine inanmıyor. Ama Arabı, Osmanlı’ya karşı kullanabilmek ve daha sonra kendi hegemonyası altına alabilmek için, bu “ajandadan” yararlanıyor.
\nFromkin, emperyal düzenin, yöre üzerindeki “hegemonya” dayatmasıyla; “bağımsızlık davasının” araçsallaştırması arasındaki bu çarpıcı tezata, 500 sayfa boyunca döne döne dikkat çekiyor. “Dava”ları kullanmak, “hegemonya”nın önüne yerli bir “Arap görüntüsü” verebilmek adına da kullanışlı oluyor.
\nYazarın dikkat çektiği diğer husus -bugün olduğu gibi tıpkı!- “İslamın kullanılması!”
\n“Emperyal güç”, “Doğu”da her şeyin “din” olduğu varsayımından hareket ediyor!
\nİngilizler haritaya bakıyorlar ve “İslamın hâkimiyetinin, bölgedeki politik manzaranın biricik unsuru olduğunu” tespit ediyorlar.
\nBu yaşamsal tespit üzerinden, o gün bugün “Doğu”yu, yani bizi güdüyorlar.
\nDevamı cumartesiye!
\n\nYazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- FETÖ elebaşısı Fethullah Gülen öldü
- Eğitimde sorunlar çığ gibi büyüyor! Öğrenciler aç, okull
- ABD seçimleri dünyayı nasıl etkileyecek?
- Anti aging uygulamalarına dikkat! Erken çöküşe yol açıyo
- İbrahim Uslu'dan Kurtulmuş'a sert eleştiri
- Yurttaş borç batağında!
- Yeni bir çözüm süreci mi başlıyor? DEM'den açıklama
- Gençlerden Numan Kurtulmuş'a 'anayasa' protestosu
- Nur Sürer'in konuşması gündem oldu!
- Hayat kurtaran manevra Heimlich nedir? Nasıl uygulanır?
En Çok Okunan Haberler
- DEM'den 'biz hazırız' yanıtı!
- 'El yükseltiyorum Devlet Bey...'
- 'Açılan bu tarihi fırsat penceresi...'
- Ağabey Enes'in 'diş fırçası' endişesi!
- İmamoğlu’ndan üstü kapalı yanıt!
- 'Kulaklarıma inanamadım, Bahçeli’yi kınıyorum'
- 'Tecridi kaldırılırsa gelsin Meclis'te konuşsun!'
- 'Öcalan için af istedi'
- ‘Benim ilk üyeliğim Ülkü Ocakları’na’
- Avukatları harekete geçti