Şike savlarıyla sarsılan kulüplerimizin Cumhuriyet tarihinde özel yerleri var

Kuruluşları “Cumhuriyet”le bütünleşen kulüplerimiz “şike” savlarıyla sorgulanıyor… Spor dünyamız “sıranın kime geleceği”nden kaygılı... Yargılamalar, elbette “adaletin tecellisi”yle sonuçlanacak... Ancak kökü “Kuvayi Milliye”ye uzanan tarihsel saygınlıkların “zedelenme”si kolay onarılabilecek mi?

Söze, yazıya esin kaynağı olan Reşit Çağın’ın “Fenerbahçe’nin Kabahatleri(!) Tarihsel ve Büyüktür” (26 Temmuz 2011) adlı makalesinden anımsatmalarla başlayalım. (e-postayla ileten Murat Binzet’e teşekkürle..)

‘Kuvva’cı Fenerbahçe

Mustafa Kemal 3 Mayıs 1918’de Fenerbahçe Kulübü’nü (FB) ziyaret eder. Futbolcular arasında, Münir Nurettin Selçuk da vardır. Şeref defterine özetle şunları yazar: “FB’nin her tarafta takdir edilen çağdaş ve ölümsüz hizmetini kutlamak bugün mümkün oldu.”

İşgal Kuvvetleri Komutanı General Harrington, takımlarını sürekli yenerek “Kuvayi Milliye Ruhu”nu simgeleyen kulübe ve Mustafa Kemal’in ilgisine diş bilemektedir. FB’nin Anadolu’ya silah kaçırılmasını desteklediği gerekçesiyle 1920’de kulüp binası basılır; boşaltılarak kapısı mühürlenir. Aramayı yapan İngiliz subayının, yönetici Ömer Nâzım Bey’e verdiği General Harrington imzalı kararda şöyle denilmektedir:

“FB, İttihat ve Terakki Fırkası’nın şubesi olup spor maskesi altında siyasi faaliyette bulunmaktadır. Müttefik kuvvetlere düşmanca duygular beslemekte ve ahaliyi kışkırtmaktadır. Kulübün üyeleri Anadolu’daki asilere silah ve mühimmat sevk etmektedir. FB süresiz olarak kapatılmış ve üyeleri her türlü sosyal faaliyetten men edilmiştir.”

Halk, kapatmaya dehşetli tepki gösterir. Harrington baskılara dayanamaz ve FB’nin yeniden açılmasına izin verir.

Kahraman Beşiktaş

Mustafa Kemal, Erkân-ı Harbiye’nin 3’üncü sınıfındaydı… Mezun olunca örgütlemek istediği Vatan ve Hürriyet Cemiyeti’ni arkadaşlarıyla konuştuğu günlerde (1903) Beşiktaş Bereket Jimnastik Kulübü’nün (BJK) kurulduğunu öğrendi. Nasıl olmuştu da Yıldız Sarayı’na 100 metre mesafedeki Osman Paşa Konağı’nda gençler örgütlen(ebil)miş; Saray hafiyelerinin gözlerinin önünde spor faaliyetlerine girişmişlerdi? Bu cesur gençler, vatanı kurtarmak için de harekete geçebilirlerdi..

1914-1920 yıllarında BJK’ye komşu olan Atatürk, görevi gereği İstanbul dışına çıktığı günlerde, annesiyle kız kardeşini bu kulübün sporcu ve idarecilerine emanet ederdi. Akaretler Yokuşu’ndaki 76 No’lu binanın kitabesinde şunlar yazılıdır: “1. Dünya Savaşı’nda düşmana karşı İstanbul’u koruyup kurtaran, Çanakkale Müdafihi, Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal Paşa bu evde kiracı olarak kalmıştır.”

Mustafa Kemal, 1916’nın ilk günlerinde komşuları BJK’li Ahmet Fetgeri ile Fuat Balkan beylerle buluşup şunları söyler: “İlmi metotlarla yetiştirdiğiniz gençler, vatan müdafaasında olduğu gibi spor alanlarında da Avrupalı hasımlarına Türk’ün ölmez gücünü ispat edeceklerdir.”

Atatürk’ün, ülkenin temelini atmak üzere önem verdiği Teşkilat-i Mahsusa’daki (güvenlik ve istihbarat örgütü) Beşiktaşlılar arasında Seryaver Mehmet Paşa da vardı. İzmir’e ilk giren birlik komutanı Şerafettin Bey, emir subayı Kılıç Ali, Muhittin Paşa, Cami Baykurt gibi ona çok yakın isimler de Beşiktaşlıydılar…

Laik Galatasaray

Atatürk’ün Galatasaray Lisesi’ni 2 Aralık 1930, 28 Ocak 1932 ve 1 Temmuz 1933 tarihlerindeki ziyaretleri için Metin Toker demişti ki: “Hiçbir lise Atatürk’ten böyle ilgi görmemiştir. Galatasaray, devrimlerin en önemlisi laisizmin kilometre taşlarından biri olmuştur.”

İlk ziyaret, devletin resmi yayını Ayın Tarihi mecmuasında şöyle anlatılır: “Reisicumhur saat ikide otomobille saraydan hareket ederek sıra ile Harp Akademisi, Mülkiye ve Harbiye mekteplerini; buradan Galatasaray Lisesi’ne teşrif ettiler.”

İkinci ziyaretini Beyoğlu’ndaki bir gezintisinde yaptı. Lisedeki Tevfik Fikret Salonu’nda izlediği müsamerede rol alan öğrencilere övgüler yöneltti. Üçüncü ziyaretinde ise tarih-coğrafya-yurt bilgisi sınavlarına katılarak öğrencilere sorular yöneltti. Ardından müdürlük odasına çıkarak öğretmenlerle de görüşmüştü.

Bursa’ya stadyum

Bursa’da maçlar Atıcılar Sahası’nda oynanıyordu. 1929’da Galatasaray-B takımının 1-0 galip gelmesi, yeni bir saha için istekleri kamçıladı.

Aynı günlerde Atatürk, Bursa’ya geldi. Durumu öğrenince Bursa’ya futbol sahası yaptırılması için 1000 lira bağışta bulundu. Daha sonra Vali Kemal Gedelek, 2000 lira daha temin etti. Ali Hikmet Paşa’nın gayretleriyle Balıkesir’den getirtilen istihkâm bölüğü sahanın etrafını duvarlarla çevirdi. Ardından, 400 kişilik bir beton tribün yapıldı. Böylece bugünkü Atatürk Stadı’nın ilk şekli, Gazi’nin önderliğinde ve kişisel katkılarıyla gerçekleşmiş oldu.

Şampiyon takımlarımızın Cumhuriyet tarihleri işte böyle… Şike soruşturmalarında adalet sağlanırken bu anlamlı tarihin unutulmaması dileğiyle...