Bugün pazar… Eşe dosta “Ne yapıyorsunuz?” derseniz, yaygın yanıt şöyle: “Valla programımız yok ama herhalde AVM’ye gideriz, ya siz?”

Sabah kahvaltısı geç yapılır; ardından gidilen AVM’de mağazaların vitrinlerine bakılır; derken “fast-food”larda karın doyurulur; akşam da süpermarketten ihtiyaçlar alınarak evin yolu tutulur...

Bütün gün “klima”tik ve uğultulu ortamdaki bu “dinlence!”ye çoğunluğun “aile”ce katıldığını düşünürseniz, tatillerimizin artık 7’den 70’e “tüketim günü”müz olduğunu da söyleyebiliriz.

Toplumun bu hale gelmesinden pek memnun oldukları anlaşılan siyasi egemenler, güzelim tarihi kent çarşılarımız tatil günleri kapalıyken “center”ların, “plaza”ların geç saatlere kadar açık kalmalarını yıllardır yasal güvenceye bağlamış durumdalar.

Dahası, yine AVM’lerin hiç değilse kent dışına çıkmasını öngören yasa tasarısı ise neredeyse 8 yıldır beklemede… Aynı sürede AVM’ler ise neredeyse üçe katlandı. Zaman’daki bir haberi kesmiştim: “Ankara’da bin kişiye 225 m2 AVM alanı düşüyor. Başkent, bu rakamlarla Avrupa ortalamasını bile aşmış; Türkiye’deki AVM’lerin üçte biri ise İstanbul’da.” (Esra Keskin-24 Nisan 2010)

Durum bu hale gelmişken sıradaki projelerin sayısını ise ne bilen var, ne tahmin edebilen. Çünkü kent planları yapılırken AVM yeri yok; “girişimci”si çıktığında istediği arsada hemen plan değişikliği yapılıyor.

Peki, nasıl yapılıyorlar?

Ne zaman ki o arsa için “ayrıcalıklı” imar isteniyor, imar müdürlüğü “hayır olamaz, yoğunluk artamaz” dese bile, siyasette birbirlerinin gözünü oyan partilerin üyeleri hep birlikte “evet” diyorlar. Sanırsınız ki vatanı savunmak için oybirliğiyle “tezkere” çıkıyor...

Bir yandan AVM’ler geleneksel çarşılarımıza öldürücü darbeler indirirken süpermarketleri de sadece mahalle bakkallarını değil, semt pazarlarımızı da tarihe gömmek üzereler. Oysa “en kapitalist” ülkelerde bile pazarlar kentin gözbebeği...

Geçenlerde Güngör Uras bakın ne yazmıştı: “New York’ta haftanın değişik günlerinde 54 ayrı yerde mahalle pazarı kuruluyor. Mahalle pazarlarının özelliği, sadece New York çevresinde üretim yapan çiftçilerin kendi ürünlerini satabilmeleri.” (Miliyet-30 Eylül)

Yaşadığınız kentteki durumu düşünün. Her gün taze yumurtayı, sütü, sebzeyi hatta köy tavuğunu alabileceğiniz “köylü pazarları”nız neden azalıyor? Bir kentimizde, kökü dışardaki dev süpermarketlerden biri, o kentte pazar kurulan perşembe günleri özel “indirim” yapıyormuş. “Ayıp!” desem yetmez, daha ileri gitsem terbiyem izin vermez...

Peki, bu kepaze gidişe kim dur diyecek; insanlarımız tatil günü kıra, pikniğe ne zaman geri dönecek; esnafımız, köylümüz, çarşılarımız, pazarlarımız, çoluk çocuk genç yaşlı hepimiz, bu heyula tüketim hangarlarından nasıl korunabileceğiz?

Yanıtınızı duyar gibiyim… Evet, aynen öyle...