Köprülerindeki onarım çalışmaları nedeniyle trafiği kilitlenen İstanbul’da temel sorunun “gerekli önlemlerin zamanında alınmaması” olduğu açığa çıkıyor.

“İstanbul Ulaştırma Ana Planı” (İUAP) emektarlarından İTÜ öğretim üyesi Prof. Dr. Haluk Gerçek, köprülerdeki bakım nedeniyle İstanbul’da yaşanan trafik krizinin temelinde “insanların değil araçların ulaşılabilirliği”ni yeğleyen düşüncenin yattığını belirtiyor.

Son yıllardaki birçok uygulamanın “İUAP’ye aykırı” karayolu projeleri olduğunu belirten Gerçek, Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı “Ulaştırma Koordinasyon Merkezi”nce de (UKOME) uygun görülen planlar için “Madem uymayacaklardı, neden yaptırdılar” diyor..

İUAP’ye göre İstanbul genelindeki günde yaklaşık 10 milyon yolculuğun sadece yüzde 11’i, yani “1 milyon 100 bin” kadarı Boğaz’ın iki yakası arasında yapılıyor. Metropolün kalan “yüzde 89’unda yaşanan trafik bunalımı” ise kamuoyunda önemsenmezken, yüzde 11’lik Boğaz geçişi trafik gündemini belirliyor…

Boğaz geçişindeki günlük 1 milyon 100 bin yolculuğun ise 500 bini tüm araçların yüzde 76’sı olan otomobilleri kullanıyor. Yüzde 28 oranındaki otobüsler 300 bin, yüzde 7 oranındaki servis araçları 60 bin, özel motorların devreye sokulmasına rağmen yüzde 19’da kalan deniz araçları ise 200 bin yolculuk üstleniyor.

Prof. Dr. Gerçek, özellikle Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’ndeki (FSM) kilitlenme için temel çözümün, “Marmaray” gerçekleşene kadar “denizden geçişin daha çok tercih edilir duruma getirilmesi” olduğunu vurguluyor.
 

Acil önlemler

Uzmanlara göre köprülerdeki şerit azaltmalarına neden olan onarımın bunalıma yol açılmadan yapılabilmesi için, uygulama en az 6 ay önce ilan edilmeliydi. Böylece, alınması gereken önlemelere ve halkın hazırlanmasına yeterli zaman verilmeliydi.

Ne var ki bu ihmale rağmen İUAP ilkeleri de gözetilerek alınması gereken ivedi önlemler ise şöyle özetleniyor:

1 - FSM’den ağır vasıta geçişi mutlaka 01.30-05.30 arasında olmalı; Boğaziçi Köprüsü’nden de 02.00-05.00 arasında ağır vasıtalara geçiş olanağı sağlanmalı.

2 - Beykoz-Yeniköy ve Üsküdar-Beşiktaş motorlu deniz geçişlerine ek olarak Çubuklu-İstinye; Kanlıca-Emirgân; Küçüksu-Bebek; Kandilli-Arnavutköy; Çengelköy-Ortaköy gibi iskeleler arasında 24 saat karşılıklı motorla geçişler başlatılmalı. İskelelerin yakınlarında otopark olanağı da sağlanmalı…

3 - Yüzde 95 oranında Anadolu’dan gelen, bunun için de sürekli FSM’yi kullanan otobüslere hizmet veren İstanbul Esenler Otogarı’nın Avrupa yakası yerine Asya yakasında olması için gereken çalışmalar artık sonuçlandırılmalı. Bu gerçekleşinceye kadar Harem’den ve otobüs firmalarının Ataşehir’deki terminallerinden yararlanılmalı...

4 - Yine yüzde 95 oranında Anadolu’dan gelen meyve-sebze kamyon ve TIR’larının da sürekli FSM’yi kullanmalarına neden olan Bayrampaşa Hali’nin Asya yakasında yer alması artık ertelenmemeli…

5 - Şerit azaltılması köprü üzerinde değil, en az 15 km. önceden başlatılmalı ve en çok 4 gişeden geçiş verilerek, düğümlenmeden kaynaklanan tıkanmalar giderilmeli...

İUAP’ye göre bütün bunların dışında, başta “Marmaray” olmak üzere “raylı sistemlerle sağlanacak toplu taşım projeleri”nin İstanbul’a bir an önce kazandırılması şart.

Ancak bugünlerde yaşanan krizin atlatılabilmesi için de yukarıda belirtilen acil önlemlerin devreye sokulabilmesi yönünde Valilik, Büyükşehir Belediyesi, Karayolları, Şehir Hatları, İDO ve minibüsler, özel otobüsler, diğer ağır vasıta birlikleri ile özel deniz taşıtları birlik ve firmalarının, “tek merkezden eşgüdüm” içinde yönetilerek bir an önce kolları sıvamaları gerekiyor.