İtalya’dan dünyaya yayılan Yavaşşehir (Cittaslow) hareketi, 5’inci yılında 25 ülkeden 150’yi aşkın katılımla etkin bir uluslararası örgüte dönüşüyor… İlk ve öncü üyemiz Seferihisar ise yeni adaylarımızın saptanması ve başvurularına önderlik ediyor.

Yavaşşehirli olmak, kimilerinin sandığı gibi “miskin kentli” olmak değil. Kentin özgün değerlerini yaşatma çabası öncelikli koşul.

Örneğin AVM yerine “geleneksel çarşı-pazarlarımız”ı geliştirmek; otomobili kent merkezinden çıkararak “yaya”laşmayı ve “bisiklet”i yaygınlaştırmak; “hormonsuz yerel ürünler”le tarımsal kalkınmayı sağlıklı yaşamla bütünleştirmek; turizm için de çok yıldızlı azman tesisler yerine “ev pansiyonculuğu”nun yeğlenmesi demek..

Seferihisar Belediye Başkanı Tunç Soyer’in aracılığıyla başvuruları iletilen Gökçeada, Taraklı, Akyaka ve Yenipazar işte bunlara da “evet” demiş oldular... şimdi de sıra “dosyaları hazır” olan Perşembe, Yalvaç ve Vize ilçelerimizdeymiş..

Yıllardır savunduğumuz “kimlikli ve yaşanabilir kent” özlemimizin Cittaslow sayesinde önemsenmesi, hem coşku verici hem de düşündürücü. Günümüzde sömürgeciliğe dayalı küresel kent politikalarına karşı “yerel zenginliklerimizi sahiplenmek” neden ulusal şehircilik politikamız olamıyor da İtalyanların öncülük ettiği Cittaslow bunu şart koşunca makbule geçiyor?

Yanıtını ne Soyer’den ne de yeni Yavaşşehir yöneticilerinden bekliyorum.

AVM’lerin kent dışına çıkmasını öngören yasayı 7 yıldır Başbakanlık’ta bekletenler; kentlerin imar ve ulaşım planlarını hâlâ ve sadece otomobile göre düzenleyenler; yapıları yöresel dokulara uyarlamak yerine, tek tip apartmanlaşmayı TOKİ’nin önderliğinde tüm yurda musallat edenler; kısaca en küçük kentte bile dinginlik, huzur ve yöresel karakter yerine tüketimi, betonlaşmayı, nefes nefese yaşamayı özendiren tüm siyasiler ile bürokratlar buyursunlar açıklasınlar...

“Neden elalemin uyarılarını bekledik; neden ranta değil insanca yaşamaya yönelik bir kentleşmeyi binyılların uygarlık ülkesinde yaratarak öncelikle biz tüm insanlığa armağan edemedik?”

Çünkü Yavaşşehirde kentin sırtından para kazanmaya değil, kenti kuşaktan kuşağa yaşanılır kılmaya öncelik veriliyor..

Turist yerine ‘konuk’

Ne var ki çiçeği burnunda Yavaşşehirlerimizle ilgili haberlere bakıldığında, kentte hedeflenen “sakin” yaşamın, öncelikle yerel sakinlerin esenliği için değil, daha çok “turistik çekicilik” açısından hedeflendiği yönünde de izlenimler elde ediliyor.

Örneğin, Seferihisar’da “2011’in en değerli yatırım fırsatı” sloganıyla pazarlanmaya başlanan yazlık konut arsalarının reklam broşüründeki başlık şöyle: “İstanbul’dan sakin şehre göç başladı.”

Broşüre göre “projeleri hazır” arsaları satın alacaklar, “yavaşşehir ilkeleri”yle yaşayacaklarına dair söz de vereceklermiş!

Akyaka da yavaşşehir olunduktan sonra artan turist sayısı nedeniyle “yeni turistik tesisler”e ihtiyaç doğduğu belirtilerek otel yatırımcılarına davetiye çıkarılıyor.

Hele, Birecik Barajı nedeniyle üçte biri Fırat’ın sularına gömülen Halfeti’nin bile yavaşşehir özleminin gerekçesi meğer “turizm”miş!

Oysa gerçek bir Cittaslow olabilmenin öncelikli koşulu, “turistik tesis” ve “yazlık konut”ların kısıtlanması; bunların yerine kent sakinlerinin evleri ya da belli bölümlerini değerlendirecekleri “pansiyon turizmi”nin geliştirilmesi… böylece hem kentin dokusunun korunması, hem de turizm gelirinin kent sakinlerince üleşilmesi. Öyle ki evlerini pansiyona dönüştürmek isteyenlere onarım ve mefruşat giderleri için kredi olanağı bile sağlanabiliyor.

Cittaslow öncülerimiz bu tarihsel sorumluluğu önemsemez; hareketi bir “yerel kalkınma aracı”na dönüştürecek pansiyonculuk yerine yıldızlı tesisler peşine düşerlerse, bu kez de Yavaşşehir kavramını ranta alet eden ülke konumuna düşmez miyiz?