AKP’nin özgürlükçü, reformcu, demokratik bir dönemi oldu mu? Bir dönem AKP’ye “demokrasi” adına, “insan hakları” adına destek veren “liberal” çevreler bu soruya “Evet” yanıtını veriyor. Diyorlar ki “AKP her zaman otoriter, baskıcı bir parti değildi, bu parti başlangıçta özgürlükçüydü ama daha sonra demokrasiyi ve insan haklarını rafa kaldırdı, otoriterleşti.” 

Bu çevreler özellikle Gezi Direnişi’nden sonra AKP’nin otoriterleştiğini iddia ediyorlar. O zaman Gezi Direnişi öncesini yani 2013 öncesini “liberal demokrasi” açısından bir değerlendirelim. 

ERGENEKON KUMPASI

2007 yılını hatırlayalım mesela. Bu yıl, adına “Ergenekon” denilen soruşturmalar başladı. Birçok gazeteci, yazar, akademisyen, siyasetçi, asker bu süreçte hapse girdi. Neyle suçlandıklarını dahi bilmeden yıllarca içeride kaldılar. Dahası, yaşamını kaybedenler, sağlıklarını yitirenler oldu. Bu dönem, çok ciddi insan hakları ihlallerinin olduğu, muhaliflerin bir bir tasfiye edildiği bir dönem olarak tarihe geçecektir. Bundan hiç şüphe yok. 

BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ

Şimdi soralım: Hangi demokrasiden, hangi insan haklarından bahsediyorsunuz? AKP’ye muhalif olan insanların tasfiye edildiği, basın özgürlüğünün rafa kaldırıldığı bir dönemi “demokratik” olarak tanımlamak mümkün müdür? 

Ama dahası var: 2010 referandumunu unutmayalım. Liberaller, AKP’nin hazırladığı anayasanın kabul edilmesi durumunda ülkenin demokratikleşeceğini iddia ettiler. Halbuki konunun demokrasiyle uzaktan yakından bir ilgisi yoktu. Asıl amaç yargı bağımsızlığını tam anlamıyla ortadan kaldırmaktı. Nitekim öyle de oldu. Anayasa değişikliğinin kabul edilmesi, demokrasinin ve insan haklarının değil, otoriterliğin önünü açtı. Herhalde artık bundan da kuşkusu olan yoktur. 

2013 SONRASI

O zaman yine soralım: Kuvvetler ayrılığının rafa kaldırıldığı, yargının siyasal iktidarın kontrolüne girdiği bir dönemi “demokratik” olarak tanımlamak mümkün müdür? 

Örnekleri çoğaltabiliriz. Özetle, liberal çevrelerin iddia ettiği gibi, AKP’nin “demokratik” bir dönemi yoktur. Bu parti en başından beri otoriter, baskıcı eğilimlere sahipti. “Demokratik” olarak adlandırılan dönemde; düşünce özgürlüğü, yargı bağımsızlığı, örgütlenme hakkı, toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı, basın özgürlüğü, inanç özgürlüğü gibi konularda çok ciddi sorunlar mevcuttu. Bu nedenle 2013 öncesini “demokratik” bir dönem olarak adlandırmak mümkün değildir. Ancak belki şu söylenebilir: Geçmişte AKP daha az otoriterdi, güçlendikçe otoriterliğin dozunu artırdı. Durum bundan ibarettir.

DOĞAN ERGENÇ

SOSYOLOG