Siyaset bitmedi, yaşıyor! Kabul edilsin edilmesin, bugün her zamankinden daha kritik önemde bir kuvvet olarak da yaşamımızı etkilemeyi sürdürüyor. Siyasette belirleyici etkenin iktidar olduğu düşünülür. “Demokratik” bir siyasal rejimde ise belirleyici koşul, iktidarın “demokratik” değerlere ve süreçlere olan inancı ve bağlılığının yanında, daha ileri düzeyde olmak üzere, bu değerlere inançla bağlı, etkin, “yaşayan” bir muhalefetin varlığıdır.

Türkiye’nin, 2021 yılına girerken toplum için alternatif politika seçenekleri üreten, tartışan, ikna gücü olan, kısaca iktidar talebi ve iddiasını yüksek sesle sunan bir muhalefetin varlığını, bu varlığın “siyaset terazisinde” ağırlığını hissettirmesi çok önemlidir. Bunu gerçekleştirmek için de gerekli kapasite, kabiliyet ve iradeye sahip olmak, yani “oyun kurma” gücüne erişmiş olmak gerekir.

YENİ SİYASİ ANLAYIŞ

İktidar iddiası, halk için her koşul ve imkânlar altında, iktidarların uygulama ve anlayışlarına alternatif politika seçenekleri geliştirilmesini öngörür. Bu durumda, günlük gelişmeler karşısında muhalefet görevinin yalnızca “taktik” yaklaşımlarla geçiştirilmesinin yetersiz olduğu açıktır. Öte yandan günlük siyasetin kişiler üzerinden yapılan tartışma ve değerlendirmelerle yürütülmesi de halkın “gerçek sorunlar” karşısında beklediği “gerçek çözümlerin” etrafından dolaşmak, bu beklentileri günlük manşet konularına indirgemektir.

Son olarak, bugünden yarına uzanan “hız çağında” çözüm bekleyen sorunlara ilişkin siyaset önerilerinin geçmişin söylemleri ve sözcüleri tarafından tanıdık formül ve kalıplar üzerinden geliştirilmesi bugün artık geçerliliğini kaybetmiş bir yaklaşımdır. Hele bu önermelerin zaman zaman teknik düzeyde “projeler demeti” olarak tarif edilmesi iktidar iddiasını besleyen, geleceği yakalamak açısından gereken kamusal güven ortamına artı değer katan bir özellik değildir.

Buna karşın iktidar iddiasını içselleştirmiş herhangi bir siyasal yapı, önemli bir ilk adım olarak değerler, hedefler, yöntemler bütünü olan “strateji” konusunda kendi içinde bir netlik oluşturmalı; bunun iletişimini de yüksek bir özgüvenle, tüm açıklığı ve netliği içinde hem kendi içinde hem de toplum önünde etkinlikle yapıyor olmalıdır.

Yine aynı şekilde bu stratejik netliğin uygulamadaki bir başka boyutu da birbirini tümleyen bir yaklaşımla içerik, yöntem ve kadro bütünlüğünün sağlanmasıdır. Bu bütünlük, bugün özellikle ana muhalefet kanadıyla ilgili olarak siyasi kimlik konusunda halk nezdinde bazen muğlaklık, bazen belirsizlik, bazen de çelişki olarak yaşanan algı kaymalarına son verecektir.

Siyasetin inandırıcı, ikna edici, dönüştürücü gücünün halkla buluşması, sağlam bir toplumsal zemin üzerinden yürütülmesi için siyasal kimlik sorununun geride bırakılması, stratejik netliğin kurumsallık kazanması şarttır.

EMEKTEN YANA VE ADİL

Burada geliştirilebilecek olan stratejik çerçeve, dünyaya “emekten yana” ve “sömürü karşıtı” bir perspektiften bakarken sırasıyla dört kavramsal dayanak düşünülmelidir: Aydınlanma kültürü, hukukun üstünlüğü, özgürlükler ve refah. Bir sonraki adım ise bu kavramların her birinin “adalet” üst-başlığı altında içleri doldurularak kendi içinde tutarlı ve yaşamın tüm kritik alanlarına dokunan kapsamlı ve kapsayıcı bir siyaset belgesi düzenlenmesidir.

Bu belgenin;

a) Uygulamada bir dönem bilinçli bir şekilde göz ardı edilen kamucu yaklaşım ve duyarlılıkları öne çıkarması,
b) İçerik ve hedeflerde gelişime açıklık ilkesi doğrultusunda gelir adaleti hedefini, ekolojik çevre duyarlıklarını sahiplenmesi ve
c) Bunu da yerküre adını verdiğimiz “küçük köyümüz” anlayışına dayalı olarak evrenselci bir yaklaşımla gerçekleştirmesi beklenmelidir.

SAHİCİLİK VE SAYGINLIK

Ülkede ve dünyada barış varsa insanlık için bir gelecekten söz etmek de mümkündür. Siyaset, toplumsal ve küresel barışın kurulması, korunması ve geliştirilmesi için elimizde mevcut olan tek oyun alanıdır. Dolayısıyla toplumun gönençli geleceğini barış içinde güvence altına almak için siyaset kurumunun, özellikle de muhalefet kanadının seçenek yaratma iradesini ve ikna gücünü yeniden kazanması ve ortaya koyduğu alternatif politika seçeneklerini olanca sahiciliği ve saygınlığı ile topluma sunuyor olması esastır.

DR. NEBİL İLSEVEN
TOPLUMCU DÜŞÜNCE ENSTİTÜSÜ BAŞKANI