Şükrü KARAMAN

Gazeteci

SGK ile Türkiye Bankalar Birliği (TBB) emekliye ödenecek yeni promosyonu belirlemek için önümüzdeki günlerde masaya oturacak.

Dar gelirli yaklaşık 13 milyon emekli, görüşmelerden çıkacak sonucu merak ediyor. 2017 yılında üç yıllığına imzalanan protokol  ile 1000 lira aylık alanlara 300, 1000 ile 2 bin lira arasında aylık alanlara 375, 2 bin lira üzeri aylık alanlara ise 450 lira tutarında promosyon ödenmişti.

Protokol şubat sonunda bitiyor. Doğal olarak, yeni promosyonun ne kadar olacağını, görüşmelerin ne zaman başlayacağını sorguluyordu emekli . Ve beklenen haber SGK’den geldi.

Kuşkusuz, promosyon yeterli olmasa da düşük aylıklarla yetinmeye çalışan emekliye can suyu niteliğinde. Tabii, yeni tutarın ne kadar olacağı önemli.

Aradan geçen üç yıllık süreçte, 300, 375 ve 450 lira  yüksek enflasyon karşısında eriyerek, anlamını yitirdi. TÜİK’in açıkladığı enflasyon ile çarşı pazar fiyatları arasında dağlar kadar fark var. Sokağın cep yakan fiyatları en çok dar ve sabit gelirli milyonlarca emekliyi vuruyor. 

Emekli, yeni miktarın hatırı sayılır oranda artırılmasını, hatta bir aylık tutarda saptanmasını bekliyor. Ancak gerçekleşmesi çok zor. Özellikle özel bankaların bir aylık tutarda promosyon vermeye yanaşması olası görünmüyor. Zaten üç yıl önce de nazlanmış, kamu bankaları devreye sokulunca müşteri kaçırmamak için belirlenen en alt tutarı ödemek zorunda kalmışlardı. Bu yıl da kamu bankalarının öncülük yapması, ardından özel bankaların alınan karara uyması kuvvetle muhtemel. Bankalar arasında  yeni müşteri kazanma adına saptanan en az tutarın üzerinde promosyon ödeyerek rekabetin olacağı aşikâr.

Akıl almaz tavır

Devasa kârlar elde eden, en basit bankacılık işleminden bile yüksek tutarlı masraf parası alan bankaların emekliye promosyon ödemekte cimri davranmasına akıl sır erdirmek mümkün değil. Her birinin açıkladığı kâr rakamları dudak uçuklatıyor.

Geçen yıl toplam 300 milyar lira para SGK tarafından aylıkların ödenmesi için bankalara yatırıldı. Bankalar bu parayı ödeme gününe dek çalıştırarak kar elde etti. Bu yıl SGK’nin 350 milyar lirayı bankalara yatırması öngörülüyor. Yine bu paradan para kazanacaklar. Ancak, emekliye yüksek promosyon  ödememek için bin dereden su getiriyorlar. Oysa, kamu çalışanlarına hatırı sayılır promosyonu veriyorlar. Bırakın kamuyu, özel sektör çalışanlarına bile fazla ödüyorlar. Gariban emekli söz konusu olduğunda bahane üstüne bahane üretiyorlar. 

Belki emeklinin aylığı düşük olduğundan yüksek promosyona yanaşmıyorlar. Ancak SGK’nin bu yıl toplamda tümüne ödeyeceği 350 milyar lira az para değil. SGK’nin kararlı tutum takınıp emekliyi sevindirecek anlaşmaya ikna etmeli bankaları.

TÜİK’in açıkladığı değil, sokaktaki gerçek enflasyon karşısında satın alma güçleri giderek gerileyen, milyonlarca emekli yıl başında aylıklara yapılan yüzde 6.5 oranındaki zamdan zaten hoşnut değil. Hiç olmazsa, promosyon miktarı öncekine göre iki kat artırılsın ki, yüzleri bir ölçüde gülsün.