TİHEK (Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu) Başkanı Süleyman Arslan, 26 Mayıs 2021’de, TBMM Kadına Yönelik Şiddetin Sebeplerini Araştırma Komisyonu’nda yaptığı sunumda birbirinden skandal ifadelere imza attı. Bunlardan birisi de erken yaşta evliliklerin yasallaşmasını istemesi, yasal olmamasının eşitlik ilkesi ile insan haklarına aykırı olduğunu savunmasıydı.

Bu görüş, (tabii ki hukuki bir görüş değil) Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere ve yasal mevzuatımıza aykırıdır. Şöyle ki AİHS m.12’ye göre “Evlenme çağına gelen her erkek ve kadın, bu hakkın kullanımını düzenleyen ulusal yasalara uygun olarak evlenme ve aile kurma hakkına sahiptir”. Bakın dikkat çekmek isterim, “evlenme çağına gelen” diyor. Evlenme çağı terimini açmak gerekirse CRC (Çocuk Hakları Sözleşmesi) m.1’e göre 18 yaşın altındaki her birey çocuk olarak kabul edilir. İşte bu sebeple evlenme çağını 18 yaş ve üstü olarak kabul edebiliriz. Ayrıca AİHS m.12’nin devamında “...bu hakkın kullanımını düzenleyen ulusal yasalara uygun olarak...” ibaresi vardır.

Türk Medeni Kanunu m.124/f.1’e göre “Erkek veya kadın on yedi yaşını doldurmadıkça evlenemez”. Yani bu madde de açıkça görülebileceği gibi evlenme çağı 18 yaş olarak belirlenmiştir. Ayrıca devamında “Ancak, hâkim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple on altı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. Olanak bulundukça karardan önce ana ve baba veya vasi dinlenir” şeklinde istisnai bir düzenleme yapılmıştır. Bu istisnadan da görülebileceği gibi 15 yaşındaki birinin (ki bu kişi bizim hukukumuzda ve dünyada çocuk kabul edilir) evlenmesi kabul edilemez.

HER DURUMDA SUÇ

Eklemek gerekir ki Türk Ceza Kanunu m. 104’e göre “Cebir, tehdit ve hile olmaksızın, on beş yaşını bitirmiş olan çocukla cinsel ilişkide bulunan kişi, şikâyet üzerine, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır”. Akran cinselliği olarak adlandırılan eylem Yargıtay’ın bazı kararlarına göre suç teşkil etmektedir.

Tabii ki bu konuda bazı farklı görüşler olabilir. Fakat temel olarak bilmemiz gereken şey reşit olmayan bir çocukla nikâh yapılsın veya yapılmasın cinsel münasebete girmek suçtur.

EVLENME YAŞI 18 OLMALI

15 yaşında çocuğun evlilik hakkı olduğu meselesini bir insan hakkı ihlali olarak görmek, insan hakları teorisiyle de hukuki düşünceyle de bağdaşmaz. Evlilik kurumu her şeyden önce bir sözleşme olup tarafların bu sözleşmedeki sorumlulukların bilincinde olacağı yaşa ulaşması beklenir. İşte tam olarak da bu sebeple devlet mekanizması daha gelişim çağında olan bir çocuğun bedensel ve cinsel bütünlüğünü bu bahsedilen yasalarla korur.

Aynı zamanda nesillerin sağlıklı gelişmesini temel hedef haline getirir. Açıkçası yukarıda bahsedilen iç mevzuatımız bile taraf olduğumuz Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne aykırı olup evlenme yaşı istisnasız 18 yaşına çekilmelidir. Açıklanan nedenlerle çocuk evliliklerinin artışı nesillerin gelişimi için tehlikelidir.

Unutulmamalıdır ki Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün de belirttiği gibi “Çocukları sağlıklı ve bilgili yetiştirilmeyen uluslar, temeli çürük binalar gibi çabuk yıkılırlar”.

AV. DR. MEHMET RUŞEN GÜLTEKİN

ESKİ YARGITAY CUMHURİYET SAVCISI