Karadenizli üretici temel geçim kaynağı fındığı toplamak için ağustos başında bahçeye girecek. 

800 bin üreticinin geçim kapısı olan fındıkta rekolte geçen yıla göre yüzde 30 daha az. Geçen yıl 650 bin ton rekolte gerçekleştiği dikkate alındığında kayıp hayli fazla olacak.

Don ve küf hastalığı rekolteyi düşürdü. Genelde her sene mart, nisan aylarında soğuk ve don yeni tomurcuklanan fındığı vuruyor, yakıyor. Ekmek kapısı olan fındığın yanmasını üzüntü ile karşılayan üreticinin elinden bir şey gelmiyor.

Zararının karşılanması, beklediği paranın eline geçebilmesi için, umudunu yüksek taban fiyata bağlıyor. Gerçekleşmeyince düş kırıklığı yaşıyor. Geçen sezon erkenden açıklanan taban fiyatla uzun sürenin ardından yüzü gülmüştü.

Geçen yıl TMO’nun fındık taban fiyatını hasat öncesi 16.50 lira olarak açıklaması üreticiyi sevindirmiş, tekel firmalara erkenden teslim olmalarını önlemişti. Borcu ve satmak zorunda olanların dışındakilerin, TMO’ya ürününü vererek hak ettiği para eline geçmişti.

KAYBEDEN ÇİFTÇİ

Fındıkçı, tekel firmaların piyasaya egemen olmaması, borçlandırarak üreticiyi kendine bağlamaması için bu sezon da TMO’nun hasat öncesi taban fiyatı açıklamasını bekliyor. Fındık işçisi günlüğünün 100-150 lira arasında bir kilo fındık maliyetinin en az 17 lira olduğu dikkate alındığında, taban fiyatın 25 lira olması şart. Bunun altında kalacak rakam üreticiyi hoşnut etmez.

Geçen yılın sonuna doğru ürün 25-26 liradan serbest piyasada işlem gördü, elindeki fındığı satan TMO 400 milyon lira kâr eti. Bu yıl rekoltenin düşüklüğü göz önüne alınırsa Avrupa ülkelerinden ve çikolata fabrikalarından talep artacak. Tekel firmaların değil, üreticinin yüzünün gülmesi ve hak ettiğini alabilmesi için 25 liralık taban fiyatın açıklanması son derece doğal.

Eğer, daha az düşük rakam açıklanırsa geçmişte olduğu gibi aynı senaryolar sahneye konulur, bilindik uluslararası tekel firmalar piyasada istediği atı oynatır. Kaybeden de Karadeniz’in çileli üreticisi olur. Tarımda en çok emek harcanan, karşılığında üreticisini çok da güldürmeyen bir ürün fındık.  Maliyeti giderek artıyor.

ERKEN AÇIKLANMALI

Karadenizli üretici, TMO’nun geçen yıl erkenden açıkladığı 16.50 lira taban fiyat karşısında önceki yıllara göre emeğinin karşılığını aldı. Tekel firma ve alivericilere düşük fiyattan vermek zorunda kalmadı. Geçimini fındıktan karşılayan üretici, taban fiyatın bu yıl da TMO tarafından bahçeye girilmeden önce açıklanmasını bekliyor.

Taban fiyatı geç açıklanırsa, paraya acil ihtiyacı olan üretici önceden olduğu gibi yine tüccara teslim olur, zarar eder. Erken taban fiyat fındıkçıyı rahatlatacağı gibi, kafasındaki kaygıları da gidererek acele etmeyecek, serbest piyasada yükselecek rakamı bekleyecek. Üretici, aşını, umudunu bağladığı fındığın ucuz fiyatla tüccara satmaya mecbur bırakılmasını aklına bile getirmek istemiyor.

Dışsatımda önemli paya sahip, devletin ciddi gelir kaynağı fındıkta yüzleri güldürecek taban fiyatın erkenden açıklanması, üreticinin korunması adına şart. Taban fiyat en az 25 lira veya üzerinde olmalı. Düşük rakam fındıkçıyı üzer, emeğini karşılamaz

ŞÜKRÜ KARAMAN