“Ustalık, savaşmadan düşmanın direncini kırmaktır.”

Sun Tzu

Hasmın hassasiyetini istismar ederek başarı sağlama stratejik yöntemi tarih boyunca uygulanmıştır. Günümüzde de jeostrateji-büyük strateji ve askeri strateji seviyelerinde bu stratejik yöntem uygulanmaktadır.

Bir ülkenin coğrafi yapısı ve konumu, ekonomik ve finansal kırılganlıkları, farklı alanlarda dışa bağımlılığı, demografik yapısındaki sorunları, mutsuz azınlıkları, etnik farklılıkları, yönetimdeki zafiyetleri jeostrateji-büyük strateji seviyesinde istismar edilebilecek hassasiyetleri oluşturabilmektedir.

Askeri strateji seviyesinde ise ordunun arazide hatalı tertiplenmesi, ordu içindeki hizipler, mevcut güçle başarılamayacak hedeflerin seçilmiş olması, sevk ve idare hataları, halkın desteğindeki sorunlar, uzun ikmal hataları, silah sistemlerindeki noksanlıklar, askerlerin komutanlarına güvenindeki sıkıntılar istismar edilebilecek hassasiyetlere neden olabilmektedir.

ABD VE ÇİN

ABD, yakın geçmişte halkların yönetimlerine olan güven sorununu, ekonomik ve sosyal problemlerini zafiyet olarak değerlendirmiş ve bu hassasiyetleri renkli devrimlerde kullanmıştır. ABD, Arap Baharı’nda da benzer hassasiyetleri istismar ederek jeostratejik amaçlarını gerçekleştirmeye çalışmıştır.

Günümüzde ABD, Çin’in yükselişini önlemek amacı ile Çin’in coğrafi konumunun ve okyanuslara açılmasındaki sıkıntının oluşturduğu hassasiyeti değerlendirerek bu ülkeyi donanması, üsleri ve müttefikleri ile çevrelemektedir. Ayrıca ABD, Kuşak Yol Girişimi içinde Çin’in kara koridorları ile Avrasya kıtasına açılmasını önlemek amacı ile bu koridorların çıkışında ve kritik bölgelerinde (hassas bölgelerinde) etkili olmaya çalışmaktadır. Bu girişimlerin en önemli örneği, kara koridorlarının çıkış bölgesi olan Doğu Türkistan’daki Uygur Türklerinin oluşturduğu hassasiyeti istismar etmesidir. ABD’nin uluslararası güç mücadelesindeki en büyük rakibi olan Çin’in yeni savaş stratejisinin, hasmın hassas bölgelerinin tespitini ve bu hassas bölgelerin isabet yeteneği yüksek kinetik veya kinetik olmayan unsurlarla vurulmasını öngördüğü ifade edilmektedir.

DÜŞMANIN AĞIRLIK MERKEZİ

Ukrayna savaşında Rusya, Avrupa’nın enerji zafiyetini istismar ederek etkili olmaya çalışmaktadır. Savunmaya geçen Rus ordusu Ukrayna derinliklerindeki hassas bölgeleri uzaktan vurmaktadır. Ukrayna ordusu ise Rus ordusunun ikmal hatlarını hassas bölgeler olarak tespit etmekte ve bu ikmal hatlarını vurarak Rus ordusunu zora sokmaktadır. Hasmın hassasiyetini istismar ederek zafere ulaşma stratejisi, tarih boyunca strateji teorisyenleri tarafından da gündeme getirilmiştir. Mesela Prusyalı General Carl von Clausewitz Savaş Üzerine adlı kitabında, düşmanın ağırlık merkezinin tespitine ve bu merkezin etki altına alınmasına önem vermiştir. Ağırlık merkezi etki altına alındığında yani istismar edildiğinde zaferi garanti eden hassas bölgedir.

Sun Tzu da özünde düşmanın hassasiyetinin tespitini ve istismar edilmesini esas almıştır. Sun Tzu’nun şu özlü sözleri onun bu anlayışının yansımasıdır: “Bütün savaşları çarpışarak kazanmak ustalık değildir, ustalık düşmanın direncini savaşmadan kırmaktır. Usta liderler düşmanın birliklerine savaşmadan boyun eğdirir. Generallik sanatının en üstün şekli düşmanın planlarını bozmaktır...”

Günümüzde Türkiye’ye yönelik tehditler ise öncelikle iç cephenin zayıflatılarak “hassas” duruma getirilmesini ve bu hassasiyetin “istismar” edilmesini esas almaktadır. Hasmın hassasiyetinin istismar edilmesini, kendi hassasiyetimizin istismar edilmesinin önlenmesini esas alan strateji, şekildeki gibi geliştirilebilir.

NEJAT ESLEN

EMEKLİ TUĞGENERAL