Ülkemizde uzun süredir, ekonomik açıdan zorlu ve sıkıntılı bir dönem yaşanıyor. Ekonomik ve sosyal buhranın alabildiğine etkilediği emekçiler, emeğiyle geçinmek zorunda olanlar ve günlük kazanıp günlük yaşayanlar, bu zorluklardan en çok etkilenen sosyal kesimleri oluşturuyor. Elbette bu olumsuzluklar, yalnızca toplumun alt gelir gruplarını, emekçileri değil aynı zamanda, geçmişte toplumun orta direği olarak kabul edilen, orta sınıfları da derinden etkiliyor. Onlar da hızla sınıfsal konumlarını yitiriyorlar.

SINIFSAL YARILMA

Toplumun temel direğini oluşturan ve savundukları değerlerle, toplumsal ve siyasal duruşlarıyla, önemli bir işleve sahip olan bu kesimler, giderek kan ve güç kaybediyorlar. Kısacası toplumsal hayatta önemli bir “sınıfsal yarılma” oluşuyor. Sınırlı bir büyük sermaye kesimi, zenginliklerine zenginlik katıp güç devşirirken toplumun en geniş kesimleri yoksullaşıyor ve gelir kaybına uğruyor. Yaşanan bu olumsuz süreç, orta sınıfın / direğin çöküşünü de beraberinde getiriyor.   

Ekonomik ve sosyal krizin, yalnızca emekçi sınıfı etkilemekle kalmayıp aynı zamanda “beyaz yakalılar” olarak tanımlanan ve geçmişten günümüze görece daha iyi gelir ve yaşam koşullarına sahip orta sınıfları da derinden etkilediğini, 2022 Küresel Eşitsizlik Raporu’nun verileri de doğruluyor. Türkiye’de nüfusun en çok kazanan yüzde 10’unun yıllık ortalama geliri, en az kazanan yüzde 50’lik kesimin gelirinden 23 kat fazla oluyor. Yine aynı rapora göre ülkemizde bu yüzde 50’lik kesim ulusal servetin yalnızca yüzde 4’üne sahipken en üstteki yüzde 10’luk kesim yüzde 67’sine sahip. Bu veriler, sınıfsal yarılmanın ne ölçüde derin olduğunu gösteriyor.

SİYASAL SONUÇLARI

Toplumsal gelişmeleri irdelediğimizde, orta sınıfların erimesi ile birlikte, Cumhuriyet ve demokrasi değerlerinin de örselendiğini görüyoruz. Toplumsal ilerleme, eğitsel, kültürel, sanatsal gelişme zayıflıyor. Çağdaş yaşam anlayışı ve bu doğrultudaki düşünsel, siyasal akımlar da bundan olumsuz etkileniyor. Hemen her alanda ilerleme durduğu gibi geriye doğru bir gidiş eğilimi görülüyor. Yaşanan bütün bu olumsuzlukların altında, orta sınıfların ekonomipolitik açıdan güç kaybetmesi yatıyor.

MUHALEFETİN DAYANAĞI

Yaşanan gelişmeler, siyaset alanını da derinden etkiliyor. Özellikle iyi eğitimli ve nitelikli kesimlerin güç kaybetmesi, muhalefeti ve onun siyaset yapma, siyasal gelişmelere yön verme gücünü de aşağıya çekiyor. Ülkemizin içinde bulunduğu siyasal koşullarda, muhalefetin temel dayanağını işte bu toplumsal kesimler oluşturuyor.

Dünyada yaşanan gelişmeleri de yakından izleyen bu kesimler, iktidarın uygulamalarından en çok rahatsızlık duyanların başında geliyor. O nedenle de hem kendilerinin ve hem de ülkenin geleceği için kaygı duyuyorlar. İşte muhalefet bloku, öncelikle bu kesimleri sahiplenmelidir. Unutulmamalıdır ki Cumhuriyetimizin 100’üncü yaşında ve ikinci yüzyılında, yeniden bir inşa ve yapılanma gerçekleştirilecekse, bu inşa faaliyetinin temel gücü ve dinamosu işte bu kesimler olacaktır.  

MEHMET ŞAKİR ÖRS