Anayasaya göre seçimler, yargı organlarının genel yönetim ve denetimi altında yapılır. Seçim işleri, seçim kurulları aracılığıyla yürütülür. Bu amaçla Ankara’da Yüksek Seçim Kurulu (YSK), her ilde il seçim kurulu, her ilçede ilçe seçim kurulu, her sandık bölgesinde sandık kurulu, yurtdışı seçmenler için ayrıca yurtdışı ilçe seçim kurulu bulunmaktadır. Seçim işleri, en altta sandık kurulları, en üstte ise YSK olacak şekilde hiyerarşik bir düzen içerisinde yapılandırılmıştır. Kurulların görev ve yetkileri birbirinden bağımsız olmakla birlikte, alt kurulun kararlarına karşı bir üst kurula itiraz etme olanağı bulunmaktadır.YSK kararları kesindir. YSK’ye seçilen Yargıtay ve Danıştay üyeleri, o görevlere, üyelerinin büyük çoğunluğu partili cumhurbaşkanı tarafından doğrudan ve dolaylı yollarla belirlenmiş Hâkimler Savcılar Kurulu’nca (HSK) atanmaktadır. Bu atama ve seçim sisteminin olumsuz sonuçları YSK kararlarına da yansımış ve YSK’ye karşı kamuoyunda genel bir güvensizliğin oluşmasına neden olmuştur. Güvensizlik, YSK’nin 2019 İBB Başkanlığı Seçimlerini iptal kararı ile doruğa çıkmıştır. Ülkemiz yeni bir seçime giderken YSK’den beklenen anayasal konumuna uygun hareket etmesidir.

Partilerin görevi

İl seçim kurulları, bir başkan ve iki üyeden oluşur. İl seçim kurullarında oy hakkı bulunmayan siyasal parti temsilcileri bulunabilir. İlçe seçim kurulları, bir başkan, kamu görevlileri (memur) arasından seçilen iki üye ve siyasal partilerden gelen ve oy hakkı bulunan dört üyeden oluşur. Seçim kurullarının en alt basamağında yer alan sandık kurulları, kamu görevlileri arasından seçilen bir başkan ve bir üye, siyasal partilerden gelen ve oy hakkı bulunan beş üyeden oluşur. Siyasal partiler isterlerse sandık bölgelerinde gözlemci bulundurabilirler.

Seçimlere katılacak siyasal partilere önemli görevler düşmektedir. Siyasal partilerin, seçim hukuku konusunda eğitilmiş temsilcileri (üye) ile eksiksiz bir şekilde bu kurullara katılım sağlamaları gerekmektedir.

Seçimlerin demokratikliği, meşruiyeti ile seçimlerin dürüstlüğü ve güvenliği bakımından yaşamsal görev, ilk kademede yer alan sandık kurullarına düşmektedir. Oy verme, oy sayım döküm ile sonuçların tutanaklara geçirilmesi işlemlerini yapan bu kurullar ne kadar adil, dürüst ve şeffaf çalışırsa, alınacak sonuçlar o denli sağlıklı ve güvenilir olacaktır. Sandık kurullarında görev alacak siyasal partili üyelerin görev ve sorumluluk bilinciyle hareket etmeleri durumunda, seçim güvenliği bakımından kamuoyunda dile getirilen kaygıların en aza ineceği açıktır.