“Ekonomide Gerçekler - I” başlıklı yazıda, Türkiye ekonomisinin son on yılda yavaş büyüdüğünü, sürdürülebilir büyüme potansiyeli giderek zayıflayan, az tasarruf eden, yüksek Net Borçlanma/GSYH oranına karşın sabit sermaye yatırım oranı düşük, yatırımların sektörel dağılımı ekonomik açıdan olumsuz bir ekonomik yapıya doğru evrildiğini sayısal kanıtlarıyla ortaya koymaya çalışmıştım.
Bu yazıda da ihracat başarısı, dış borç ödeme konusundaki öykülerin, övünmelerin ne ölçüde gerçekçi olduğunu açıklamaya çalışacağım.
* Türkiye ekonomisi, dış ticaret açıkları giderek büyüyen bir ekonomidir.
TABLO: I’de yıllık dış ticaret açığı, ihracatın ithalatı karşılama oranı yıllar itibarıyla verilmiştir.

Türkiye 2002-2013 döneminde 700 milyar USD dış ticaret açığı vermiştir. Dış ticaret açığının 2002 yılında GSYH’ye oranı da 6.7 düzeyindeyken; bu oran 2013 yılında yüzde 12.0’ye yükselmiştir.
İhracatın ithalatı karşılama oranı yine 2002 yılında yüzde 70.0 düzeyinde iken 2013 yılı gerçekleşme tahminine göre yüzde 61.0’e değin gerilemiştir. Bu düzey Türkiye’nin ihracatının ithalata bağlı olduğunu göstermektedir.
* Türkiye global ekonomide cari işlemler açığı en yüksek ülkeler grubunda yer almaktadır.
Türkiye ekonomisinin cari açığı ve cari açık/GSYH oranı yıllar itibarıyla TABLO: II’de verilmiştir.

2002 yılında cari işlemler açığı, 0.6 milyar USD ve Cari İşlemler Açığı/GSYH oranı da binde 3 iken 2013 yılı resmi gerçekleşme tahminine göre cari işlemler açığı tutar olarak 58.5 milyar USD’ye, GSYH oranı da yüzde 7.1’e yükselmiştir.
* Dış Borçlar 2002-2013 döneminde üçe katlanarak yüzde 200 oranında artarak 400 milyar USD’ye yaklaşmıştır.
IMF’ye borç ödedik, borç veriyoruz övgülerine, övünmelerine, hatta şölenlerine karşı Türkiye’nin dış borçları sürekli artmakta, vade ve kaynakları itibarıyla da kalitesi, güvenirliliği giderek bozulmaktadır.
Türkiye’nin dış borçları ve vade yapısı
TABLO: III’te verilmiştir.

Haziran 2013 sonu itibarıyla Türkiye’nin dış borcu 367.3 milyar USD olup borcun yüzde 34.2’si kısa sürelidir. Kısa süreli borç oranı 2002-2013 arasında 12.7’den yüzde 34.2’ye yükselmiştir. Dış borçların vade yapısı bozulduğu gibi sağlandığı kaynaklar itibarıyla da daha az güvenli hale gelmiştir. Ticari kredilerle ticaret bankalarından sağlanan kredilerin payı artmaktadır. Satıcı kredileri ve kısa süreli finansal borçlar, ödenme zorunluluğu nedeniyle tehlikeli borçlar olarak nitelendirilebilir.
Türkiye’nin global ekonomide yeri de “Ekonomide Gerçekler III” olarak ele alınacaktır.