Geçen hafta arkadaşlar arayıp da Egemen Berköz’ün 70. yaşı için bir kutlama etkinliği yapacaklarını söylediklerinde, bildiğimiz bir gerçeği başkalarından duymanın yarattığı o şaşkınlık halini yaşadım.

Sık sık görüştüğüm, gazetede, mahallede dostluk ettiğim, akranım gibi gördüğüm bir insan yetmiş yaşındaymış. İnanılır gibi değil ama gerçek. Yalnız o da değil, altmış kuşağının öteki ozanları da yetmişlerine geldiler. Eray Canberk geçen yıl, Ataol Behramoğlu bu yıl oldu; Süreyya Berfe ve Sennur Sezer gelecek yıl, İsmet Özel’le Refik Durbaş, bir sonraki yıl yetmiş olacaklar.

Yazarlarımızın böylesi yaş günleri yazar örgütlerince de kutlanmalı. Geçmiş yıllardan bir etkinliği anımsıyorum. Türkiye Yazarlar Sendikası A. Kadir’in 60. yaş gününü kutlama etkinliği düzenlemişti. Harbiye Şehir Tiyatrosu’nun ön sırasında oturan Kırk kuşağının çilekeş ozanı yaşlı bir insan gibi görünmüştü gözüme.

Oysa şimdilerde yetmişlerine ulaşan 60 kuşağı ozanlarımız delikanlı gibiler. Bu görünümleri yazdıkları şiirlerin bizlerde uyandırdığı etkiden olabilir mi?

Onların şiir yazmaya başladıkları 1960’lı yıllar, ülkemizde ve dünyada daha güzel bir hayat umutlarının yeşerdiği dönemdi. Gençler, çalışanlar eşitlik ve özgürlük için alanlardaydı. Savaş yanlılarının karşısında güçlü barış eylemleri vardı.

60 kuşağı ozanlarımız, yaşadıkları dönemin ruh halini şiirlerine bütün içtenliğiyle yansıtabilmiş son kuşaktır bana sorarsanız. Bireysel hayatla, toplum hayatının ve sorunlarının böylesine iç içe geçtiği bir şiir dünyası sanırım bir daha bu denli güçlü biçimde kurulamadı.

***

Egemen Berköz’ün 1969 tarihli “İşte Yazıyorum Şafağı” adlı şiiri, tıpkı Ataol Behramoğlu’nun “Bir Gün Mutlaka”sı gibi, dönemin ruhunu yansıtan simge şiirlerdendir. Alabildiğine yoğun bireysel yaşam sahneleri, toplumsal gerginliklerle öylesine iç içedir ki bu şiirde, bilinç akışıyla gerçekçilik öylesine başarıyla örülür ki birbirine, altı sayfalık şiiri okurken soluksuz kaldığını hisseder okur.

“Basit bir kareli defter de yeterdi / Samatya istasyonunu anlatmak için” dizeleriyle başlayan “Basit Bir Yalnızlık da Yeterdi” adlı şiir, günlük hayatın küçük ayrıntılarıyla nasıl güzel bir şiir kurulabileceğinin eşsiz örneklerinden biridir.

sonra aklında kaktüsleri

sonra Ben Shahn’nın ve Amerika’nın insanları

sonra Töbder’in ve Türkiye’nin insanları

sonra çantasında bir ufak yeni

sonra elinde bir küçük kavun

sonra içinde kıpırdanan bir şeyler

Egemen Berköz evine döner

Tirenden inip istasyondan çıkıp

istavritlere kolyozlara bir göz atıp

tırmanır Mütesellim yokuşunu

Egemen Berköz’ün yaşadığı çevreyi şiirine aktarabilme hüneri günümüze dek sürdü. Sözcükler dergisinin Kasım-Aralık 2011 sayısında yayımlanan “Ereğli Şiirleri” edebiyatımızın dikkatli izleyicisi Doğan Hızlan’ın gözünden kaçmadı. Hürriyet’te 8 Aralık 2011 günlü yazısında Berköz’ün son şiirlerinden yola çıkarak bir özelliğini dile getirdi.

Şiir kitapları basmanın yayıncılara külfet geldiği günümüz yayın ortamında Egemen Berköz’ün şiir kitaplarını bulup okuma olanağı var mıdır bilmiyorum, ama, onun şiirlerini okuyanların yalnızca güzel şiirler okumakla kalmayacaklarına, şiir sanatının incelikleri üstüne de düşünme fırsatı bulabileceklerine inanıyorum.

Yaşlandım, hem ne kadar, ölüm çok uzakta artık.