Geçen hafta “paradan para kazananların” ödeyeceği gelir vergisini yazmıştık. Şimdi de 1.5 milyonu aşkın kişiyi ilgilendiren “kira gelirlerinin beyanını” detaylandıracağız.
Son yıllarda Gelir İdaresi, kira gelirlerini daha kolay takip ediyor. İdare; banka, tapu dairesi, elektrik, su, doğalgaz şirketleri, TOKİ kayıtları ve inşaat firmalarından aldığı bilgileri işliyor ve “önceden hazırlanmış kira beyannamesi sistemi”ni mükellefin önüne getiriyor.
Özellikle bankadan tahsil edilen kira gelirleri doğrudan Gelir İdaresi tarafından mükellefler adına beyannameye intikal ettiriliyor. İşte bu nedenle mükellefler bu satırları daha dikkatli okumalı.

Konutta ‘istisna’ 3 bin 200 lira
2013 yılında elde edilen konut kira gelirlerinin 3 bin 200 lirası gelir vergisinden istisna. Kira geliri bu rakamın altında olanlar beyanname vermeyecek, diğer gelirler nedeniyle verilecek beyannameye bu gelir eklenmeyecek. Ancak gelir istisna tutarını aşıyorsa, aşan kısım için mutlaka yıllık gelir vergisi beyannamesi verilecek.
Söz konusu istisna tutarı sadece konut için geçerli olup, ticari kazancı, gerçek usulde vergilendirilen zirai kazancı ve serbest meslek kazancı olan mükelleflerin de bu istisnadan faydalanması mümkün değil. Konut kira geliri elde etmesine rağmen beyanname vermeyenler ya da gelirlerini eksik bildirenler de bu istisnadan yararlanamayacak.
Bu yıl konut kira gelirleri için yeni bir kısıtlama da var. Beyan edilsin veya edilmesin, kira gelirleri, ücretleri, menkul sermaye iratları ile diğer kazanç ve iratları toplamı 94 bin lirayı aşan mükellefler istisnadan yararlanamayacak.

Götürü ya da gerçek gider
Kira gelirlerinin tespitinde iki tür gider yönteminden birinin seçilmesi gerekiyor. Birincisi götürü gider yöntemi. Kiraya verilen mallarla ilgili herhangi bir belgeli gideri olmayanlar götürü gider yöntemini seçmeli.
Bunda, hasılatın yüzde 25’i gider kabul ediliyor. 2012 yılı kira gelirlerinin tespitinde bu yöntemi seçenler 2013 yılında da devam ettirmek zorunda.
İkincisi ise gerçek gider yöntemi. Özellikle, konut kira geliri elde etmesine rağmen, kendileri kirada oturanların, yeni aldıkları konutları kiraya verenlerin veya kredi kullanarak aldıkları taşınmazları kiraya verenlerin gerçek gider yöntemini seçmeleri daha avantajlı olabilir. Bu yöntemini seçenler Gelir Vergisi Kanunu’nun 74. maddesinde sayılan giderleri elde ettikleri kazançtan indirebilir.

İşyerinde 114 bin liraya vergi yok
İşyeri kiralarını ödeyenler her bir ödeme sırasında yüzde 20 oranında gelir vergisi kesintisi yapar. Stopaj yapılmış işyeri kira gelirleri 26 bin liranın altındaysa beyan edilmez. Bu rakamı aşarsa tamamı beyan edilir. Ayrıca bu rakamın aşılıp aşılmadığının tespitinde vergiye tabi diğer gelirler de toplama dahil edilir.

26 bin lirayı aşan işyeri kira gelirleri ise beyan edilir. Beyannamede hesaplanan gelir vergisinden yıl içinde yapılan vergi kesintisi mahsup olur. Mahsup ve giderlerin düşülmesi sebebiyle belli bir rakama kadar da ödenecek vergi çıkmaz.

SOSYAL GÜVENLİK

İşçiye ‘Baraj’ın Kodları
2014 yılı Ocak ayı resmi verilerine göre Türkiye’de sendikalaşabilecek kayıtlı işçi sayısı yaklaşık 11 milyon 600 bin. Oysa bunların yalnızca 1 milyon 97 bini sendikalı. Bir başka ifadeyle sendikalaşma oranı yüzde 10’u bile bulmuyor.
Hal böyleyken, demokratik ülkelerde örneği görülmeyen bir şekilde, sendikalara işkolu ve işyeri barajı konulmasıyla işçi açısından durum daha da zorlaşıyor. Bu tabloya karşın, ağır aksak da olsa yürüyen bir yasa var, işkolu ve işyeri barajı sistemi buna göre işliyor. Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur. Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler yine aynı işkolundan sayılır. Bir sendikanın işyerinde toplu iş sözleşmesi yapabilmesi için ise iki şartın gerçekleşmesi gerekir.
Sistem nasıl işliyor?
Birinci şart, sendikanın kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde 3’ünün işçi sendikasına üye olması. İkincisi ise işyeri barajını aşmak. İşyeri barajı, toplu iş sözleşmesi yapmak için bakanlığa başvurulduğu tarihte işyerinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasıdır.
Ancak işletme toplu iş sözleşmesinde farklı oran söz konusu. Bu; bir gerçek veya tüzel kişiye ya da bir kamu kurum veya kuruluşuna ait aynı işkolundaki birden çok işyerini kapsayan sözleşmeyi ifade eder. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde 3’ünün üyeliğiyle, işçi sendikası, işyerinde başvuru tarihinde çalışanların yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde 40’ının üyesi olmasıyla sözleşme yapabilir. İşletmede birden çok sendika yüzde 40 veya fazla üyeye sahipse, başvuru tarihinde en çok üyesi olan sendika yetkili olur.

SORU- CEVAP

Emekli maaşım artar mı?
1963 doğumluyum, 2004 yılında emekli oldum. Emekli maaşım 930 lira. SGK’ye toplu yüksek bir prim ödeyerek maaşımı artırma imkânım var mı? Dilek Ener
Ülkemizde emeklilik maaşı hesaplanırken, çalışma döneminde ödenen primlerle çalışma gün sayıları önem taşır. Düşük prim ödenmişse emekli olunca maaş da düşük olur. Emekli olduktan sonra SGK’ye toplu para yatırmayla maaş yükseltme olanağı yok.

Sorularınız için malicozum@ismmmo.org.tr adresine mail atabilirsiniz. Tüm sorular e-posta ile tek tek cevaplanacaktır.