Epeydir tekrarladığım bir savım var: İstanbul basını “ulusal” değildir, çünkü Türkiye’nin tümünü anlatmaz.

İstanbul ve Ankara dışında olan biten bizi pek ilgilendirmiyor. Van depremi bile neredeyse rafa kalktı.

Matbaanın icadı ve bu sayede gelişen ortak dil kullanımı ile ulus devletin ortaya çıkışı arasındaki ilişkiyi uzun uzadıya anlatmayacağım. Şu kadarını söyleyeyim: Gazeteler, ulusal aidiyetin oluşmasında hâlâ en önemli etkenlerden biri. Gelgelelim yerelde yaşayan insanlar İstanbul’da basılan yayınları ellerine aldıklarında sayfalarda kendilerini bulmakta zorlanıyor. “Ulusal” televizyonlar için de aynısı geçerli.

Bu özeleştiriyi yaptıktan sonra, sözü hafta ortasında iki konferans için gittiğim Gaziantep’e getirmek istiyorum.

Önce Gaziantep Üniversitesi... Tıp, mühendislik ve mimarlık fakültelerinde İngilizce eğitim verilen bu kurumda 920 yabancı öğrenci okuyor. Myanmar’dan kalkıp gelen bile var!

Hoşuma gitti, kampusta bisikletli yaşam var. Yüzlerce bisikletin başına bekçi dikilmemiş. Rektör Yavuz Coşkun işletmeci mantığıyla şöyle düşünmüş: Birkaç bisiklet kaybolsa veya kırılsa, bunun maliyeti bisikletlerin başına adam koymaktan daha fazla olmaz...

Üniversite şehrin kültürüne katkı için kolları sıvamış. Sosyal sorumluluk projeleri ders olarak konulmuş.

***

Gaziantep, sanayisi ile “marka şehir” olmasının yanında yerel kültüre yatırım yaparak kendini yeniledi. Bu ikisi birbirini besledi. Vizyon sahibi bir belediye başkanı, kentin tüm kurumları ile el ele vererek ilerledi.

Dünyanın en büyük mozaik müzesi olan Zeugma Müzesi başlıbaşına bir çekim merkezi.

Avrupa’da kültüre harcanan her bir Avro, 16 Avro olarak geri dönüyor. Gaziantep bunun farkında.

Bu başarının geri planında sağlam bir kültürel birikimin yeniden ortaya çıkışı var. Medeniyetlerin üst üste biriktiği “ileri karakol” Gaziantep’e Araplık girememiş. Biraz ötede de sınırı Toroslar çizmiş.

Kentin özelliklerini araştırdığınızda karşınıza 19’uncu yüzyıl ortalarından itibaren güçlü bir yazılı kültür çıkıyor. Güneydoğu’nun ilk Türkçe gazetesi 1901’de burada yayımlanmış. Ondan önce Ermenice ve İngilizce gazeteler varmış. Sürekli kültür dergileri çıkmış. Şer’i Mahkeme sicillerini inceleyen Cemil Cahit Güzelbey’in 450 makalesi var.

Muhittin Arar’ın başkanlığındaki İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği İLESAM’ın Gaziantep Şubesi, “Kültür ve Edebiyat Günleri - Yazarlık Okulu” projesini yürütüyor. Bu proje kapsamında Gaziantepli pek çok yazar ve şairle karşılaştım. Zulal Atay’ın Fransız işgaline karşı verilen “Antep Harbi”ni anlatan belgesel kitabından, Dr. Ahmet Özpay’ın editörlerinden olduğu “Halep’te Adım Adım Osmanlı’nın İzinde” adlı eserden, Bülent Ağcabay’ın “68’lilerin Kırkayak Kahvesi” anılarından etkilendim.

Şimdi Gaziantep, “kültür endüstrileri”ne yatırım yapıp yaratıcılığı desteklemek gibi ileri bir aşamaya sıçrıyor. Bunu yaparken küresele ve kitle kültürüne direnip yerel unsurlarını öne çıkarıyor.

Sıra “marka şehir”den, “yaratıcı kent”e geçiş yapmakta.