DUBAİ - Çölde şahin avı seyretmeye gittik.

Şahin, atmaca, doğan... Bunlar aynı familyanın kuşları.

Çölde avlanmaya yarayan şahin, uzun yıllar Bedevilerin yiyecek sağlamalarında en büyük yardımcıları olmuş.

Bugün ise Dubai’de kimsenin karın doyurmak için şahinle ava çıkmaya gereksinimi yok. Artık kimse çölde yaşamıyor. Çöl, birkaç turistik deveye emanet.

Avustralyalı bir kuş terbiyecisi çölün ortasında şahinle gösteri yapıyor. Anlattığına göre şahinler fren tutmazmış, bir fırladı mı, avını yakalamadan geri dönmezmiş.

***

Hayat 40’ından sonra başlar derler...

Bundan 40 yıl önce Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) diye bir ülke yoktur.

1960’da bölgede nihayet petrol bulunur.

Dubai’de ise petrolün fışkırma tarihi 1966.

40 yıl önce, 2 Aralık 1971’de İngilizlerden bağımsızlık elde edilir ve BAE doğar.

1991’de Körfez savaşında, BAE Amerikalıları destekler...

1996’da az sayıda seçilmiş kişinin Federal Ulusal Konsey’in yarısını seçtiği ilk seçimler yapılır.

40 yıl önce Dubaililerin doğal mekânı olan çöl, bugün lunaparkta bugy bugy’e biner gibi kumullarda ciple dolaşan turistlere, develere ve şahinlere kalmış.

Ve bir de yıldızlar… Gece bastırdığında çölde yıldızları seyredeceksin. İşte Küçük Prens’in gökyüzü: “Benim yıldızım senin için yıldızlardan biri olacak. Öyle ki tüm yıldızları seyretmekten hoşlanacaksın...”

***

Dubai dünyanın en hızlı büyüyen kenti. 1985’te Dubai’ye inip kalkan uçaklardaki yolcu sayısı 3.8 milyonken bugün bu sayı 47.1 milyon. Üniversite sayısı 52.

Bütün bu gelişme sırasında Dubai’nin kültürü değişmiş mi? Burun değdirerek selamlaşma, erkeğin kadınların önünden yürümesi değişmemiş. Arap İş Kulübü’nden Hamdan Mohammed’e göre çok eşlilik oranı yüzde 5’in altında, çünkü Kuran’a göre eşlere eşit davranmak gerek ve birden fazla hanım olunca örneğin birine ev alınca diğerlerine de aynısından vermek gerekiyor ve bu iş çok pahalıya geliyor! Daha dün çölde develerini bağladıkları “egal” denilen siyah ipi bugün “ghatra” dedikleri beyaz başörtüsünü tutturmak için tepelerine takıyorlar.

Ve burada iş önce en yakın arkadaşlarla yapılır.

Yine Dubai kültüründe önemli kişiler, önemli olduklarını herkese hatırlatmak için toplantılara geç giderler. Aynı bizimkiler gibi...

Ama çoook zenginler.

Dubai, tıpkı bir şahin ya da atmaca gibi freni olmayan bir kent. Kültür bir tutumsa, burada hâkim olan kültür işte bu. Dubai çölden gelen kültürünü devam ettiren bir kent. Ama ya uygarlık? Antropolog Thurnwald’ın tanımıyla “uygarlık bilim ve tekniğin birikimidir”. Dubai için soru şu: Parayı çektiğinde, kültürle uygarlığın buluşmasından geriye ne kalır?

Aynı soruyu isterseniz kendimiz için de soralım.

Dubai, “parayı bastırdın mı her şey olası” türü yapaylık duygusu yayan bir kent.

40 yıl önce burada çölden başka bir şey olmadığını hatırlamak insanı ürpertiyor. Petrol tükenince ya da önemini yitirince ne olur bilinmez.

Dünya fren tutmayan bir şahin hızıyla dönüyor. Yarın kimin ne olacağı belirsiz.