Bizim kütüphanedeki ciltletme işlemlerini nihayet başlatabildim.

Önce, “İyi bir ciltçi bulmam için kim yardım eder?” diye düşündüm.

Simurg’u aradım.

İbrahim Bey nazımızı çeker, yıllardır her istediğim kitabı bulur. Kebikeç’i önerdi hemen.

“Sıddık Bey var orada, size yardım eder” dedi.

Ertesi gün, elinde cilt örnekleriyle dolu bir torba, Sıddık Yıldırım şimşek gibi kapımda.

Birlikte raflarda göz gezdirirken araya sıkışmış, kayboldu sandığım o küçük kitap çıkıverdi karşıma: Kütlelerin İsyanı. Yazarı, 1983-1955 arasında yaşamış olan İspanyol düşünür Ortega y Gasset.

Herkesin kendi bakış açısının doğru olduğuna inandığı bir ülkede Ortega y Gasset’ye takmamın sebebi “perspektivizm” kavramıyla ilgiliydi. Zamanımızın Meselesi adlı eserinde şöyle demişti yazar: “İki insan aynı manzaraya iki ayrı perspektiften bakmaktadır. Manzara birdir, ama onların gördüğü aynı değildir. Biri ötekinin gördüğünün yanlış olduğunu söylerse bunun bir anlamı olur mu? Elbette olmaz. Her ikisinin de gördüğü gerçektir. Yanlış perspektif, kendi görüşünün tek doğru görüş olduğunu söylemektir.”

Gerçeğin kumaşını ancak bireysel bakışları bir araya getirerek dokuyabiliriz...

***

Etrafımız, ille de kendi bakış açısının doğruluğunu savunan “sıradan” insanlarla dolu.

“Sosyal iktidar” onların elinde.

Ortega y Gasset’nin deyişiyle “sıradanlardan oluşan kütleler”... 12 yüzyıl boyunca 180 milyonun üzerine çıkmayan Avrupa nüfusu, 1800 ile 1914 arası 460 milyona yükselince oluşmuştur yığınlar. Ve bundan böyle, başrol oyuncusu kalmayan sosyal sahnenin korosudur onlar.

Ya günümüz Türkiye’si?..

***

Ortega y Gasset yığından söz ederken emekçileri ya da başka bir sınıfı kastetmez. Kütle, sadece sayı ile ifade edilen sıradan insandır. Seçkin ise “diğerlerinin istediğinden daha fazlasını talep eder” ve her kesimden çıkabilir.

İspanyol düşünür, yarı aydınların entelektüel hayatta zafer kazandıklarından yakınır. “İşin kötüsü, kütlelerin seçkinlere ait faaliyetleri yüklenmeleri sadece eğlence alanıyla sınırlı kalmamakta, siyasi karar alabilme gibi özel yetenek gerektiren işler de onlar tarafından yapılmaktadır”.

Kütle, seçkin azınlığın ayağını kaydırarak onun yerini almakta, kahvehanede ortaya atılan düşünceleri kanun yolu ile topluma kabul ettirme hakkına sahip olduğuna inanmaktadır.

Entelektüeller de bu sıradanlaşmadan nasiplerini alırlar. “Günümüz yazarı kimin için yazmaktadır?” diye sorusuna “vasat okuyucu için” yanıtını verir Ortega y Gasset. O okuyucu ki, bir şey öğrenmek için değil, kafasındaki basmakalıp düşüncelerle uyuşmayan yazar hakkında hüküm vermek için okumaktadır ve yazar da bu durumu göz önünde tutarak yazmaktadır.

Ortega y Gasset’nin eleştirel analizinde “ileri demokrasi”ye geçildiğinde kütleler seçkinlerin peşinden yürümüyor, onları bir kenara itip yerlerine kendileri geçiyor...

Bir zamanlar din eksenli Türk sağı, Kütlelerin İsyanı kitabına sığınarak devrimcileri eleştirmişti. Bugün ise iktidardalar ve o kitabı yeniden okuma zamanı.

***

Kütüphanemi çok seviyorum. Ciltlerin en güzeline layık o...