“Biz aşağıda imzası bulunan yazarlar, şairler, gazeteciler...” diye başlayan mektuplar... Geçen hafta Erdoğan’a yazılmıştı. Dün de Çin Halk Cumhuriyeti Başkanı Şicinping’e...
Yaklaşık 150 ülkede, 20 binden fazla üyesi olan Uluslararası PEN Dünya Yazarlar Birliği’nin gündeminden hemen hemen hiç düşmeyen iki ülke Türkiye ve Çin. Geçen hafta PEN, Erdoğan’a, “Türkiye’de ifade özgürlüğüne indirilen darbeler karşısında duydukları endişeyi” dile getiriyor; “Vice News”tan iki yabancı gazetecinin serbest bırakıldığı halde çevirmenleri Muhammed Rasool’un hâlâ gözaltında olmasını, Koza İpek Medya’ya baskını, Hürriyet’e saldırıları, gazetecilere tehditleri kınıyor ve Türkiye’nin altına imza attığı antlaşmaları hatırlatıyordu.
Yandaş gazeteciler görmezlikten gelse de, yok saysa da bizim ülkemizdeki durumu az çok biliyoruz. Ancak Erdoğan’a eleştiriler karşısında açılan “hakaret davalarının” şeceresini tutmakta gerek Uluslararası PEN, gerek PEN-Türkiye merkezi çok zorlanıyor... Gelelim Çin’e:

Hapiste 47 yazar
Önümüzdeki hafta Çin Halk Cumhuriyeti’nin devlet başkanı Şicinping, ABD’ye ilk resmi ziyaretini yapacak ve 28 Eylül’de BM’de konuşmadan önce Başkan Obama ile buluşacak. Amerikan PEN’in girişimiyle, 40 kadar Amerikalı yazar, sanatçı ve bilim insanının imzaladığı mektupta, halen Çin’de hapiste bulunan 47 yazarın serbest bırakılması isteniyor. Mektubu imzalayanlar arasında Paul Auster, Teju Cole, Jennifer Egan, Jonathan Franzen, Neil Gaiman, Susan Orlean gibi ünlü yazarlar var.
Çin’de yazarlara verilen ceza ortalama 7 yıl. Ancak Uygur yazar İlham Tohti yaşam boyu hapse; 71 yaşındaki kadın gazeteci Gao Yu 8 yıla; bilim adamı, yazar ve ÇİN PEN’inin eski başkanı Liu Şiaobo 11 yıl hapse; eşi ressam, fotoğraf sanatçısı Liu Şia da beş yıl ev hapsine mahkûm olmuştu. İlk üçü yazdıkları yazılar nedeniyle, sonuncusu ise sadece eş durumundan...
Bizde Gezi protestolarına katılanlar nasıl cezalandırılıyorsa, Çin’de de Tiananmen Meydanı’ndakiler yıllar sonra olsa da cezalandırılıyor. Son olarak 200 insan hakları savunucusu avukat Tiananmen’in yıldönümünde gözaltına alındı.
PEN-Amerika Merkezi Direktörü Suzanne Nossel, Amerikalı yetkililere, ekonomik çıkarlar söz konusu olduğunda, karşılıklı ekonomik anlaşmalar yapılırken bu gerçekleri de hatırlatmanın yararına inanıyor!
Günümüzde tek din, tek iman önce “para”, sonra “güç ve iktidar” olduğuna göre hiç de yabana atılacak bir hatırlatma değil!