Rusya’dan alınan S-400 hava savunma sisteminin ilk teslimatından kısa süre sonra, ABD Türkiye’yi F-35 müşterek taarruz uçağı programından çıkardı. Dozu henüz belirlenmese de, Türkiye’ye yönelik yaptırımlar da gündeme gelecek. Avrupa Birliği (AB) de, Doğu Akdeniz’de sondaj faaliyetleri yürüttüğü için Türkiye’ye bir dizi yaptırım uygulayabileceğini açıkladı. Yani, gerekçeleri farklı da olsa, ABD ve AB’nin gündeminde Türkiye’ye yönelik yaptırımlar var. Bu durum Türkiye’nin siyasi, iktisadi, askeri münasebetlerini; ittifak ilişkilerini; savunma ve güvenlik başta olmak üzere teknolojik bağımlılığını sorgulamayı gerektiriyor.Unutmayalım; Türkiye üzerinde her açıdan nüfuzu olan ABD, diğer boyutları yanında savunma sanayisinde, ileri teknoloji içeren ürünlerde de Türkiye’nin ABD’ye bağımlılığının sürmesini istiyor. ABD’deki askeri endüstriyel yapının, ülkenin siyasetinden ordusuna, dış politikasından akademisine dek gücü düşünüldüğünde, Türkiye gibi sadık, cömert bir müşteriyi kaybetmek istemediği de biliniyor. Nitekim şimdiden kısaca CAATSA olarak bilinen ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası’nın işletilip işletilmeyeceği, işletilecekse sert mi yumuşak mı işletileceği (12 yaptırım maddesinden 5’inin seçilmesi gerekir), ABD Başkanı Trump’ın yaptırım uygulamayı erteleyip ertelemeyeceği tartışılıyor. Yani Türkiye’ye mesaj veriliyor. Pazarlık kapısı açık tutuluyor. Trump, Türkiye’nin S-400 alımıyla ilgili soruları, önceki başkan Obama’yı eleştirerek, Türkiye’ye adil davranmadığını söyleyerek, iç siyasete dönük mesaj vererek yanıtlıyor. Türkiye’yi, Rusya’ya daha da yakınlaştıracak hamlelerden uzak duruyor. Türkiye’nin jeopolitik ve stratejik önemini biliyor. Türkiye’ye seçenek oluşturacak bir ülke olmadığını anlıyor. Ne Irak’ın kuzeyi, ne Kıbrıs’ın güneyi, ne de başka bir yerin, Türkiye’deki üslerin yerini tutmayacağını görüyor.
ABD’nin bir süre önce, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ne (GKRY) yıllardır uyguladığı silah ambargosunu kaldırmasını da, hem Türkiye’ye verilen bir mesaj hem de Doğu Akdeniz’deki cepheleşmede Rumların arkasında olduğunu gösteren bir adım olarak yorumlamak gerekiyor. Kıbrıs’ın güneyinde İngilizlerin iki üssü varken (Agratur ve Dikelya), Rumlardan kendisi için de üs isteyen ABD, Yunanistan’da kullandığı Larissa Hava Üssü ve Girit’te kullandığı Souda Deniz Üssü ile yetinmiyor. Fazlasını istiyor. Son dönemde Atina’yla işbirliğini de daha çok öne çıkarıyor.
AB’nin ikiyüzlü tutumu
AB’nin, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki enerji sondajlarının yasadışı olduğunu öne sürüp, Türkiye’nin GKRY’nin egemenlik haklarını ihlal ettiğini açıklaması da, ABD’nin hamleleri ve Doğu Akdeniz’deki cepheleşmeyle yakından ilgili. 2004’te Annan Planı oylanmadan önce KKTC halkına “Annan Planı’nı kabul ederseniz, KKTC’yi tanımak hariç, her türlü adımı atacağım” diye söz veren, tüm diplomatik kuralları, teamülleri hiçe sayarak, adanın kuzeyinde plana evet denmesi için her türlü faaliyeti yürüten AB, sözünü tutmamıştı. Hem de Annan Planı’na kuzeyde yüzde 65 evet, güneyde yüzde 76 hayır çıktığı halde. Sonra da, 2004’te, Güney Kıbrıs’ı, tüm adayı temsilen ve Kıbrıs Cumhuriyeti adıyla tam üye yapmıştı. Uluslararası anlaşmaları ve hukukunu çiğneyerek üstelik.
Bu şartlarda Türkiye’nin tek bir şey yapması gerekiyor: Soğuk Savaş ezberlerinden kurtulmak ve Atatürk’ün dış politikasını takip etmek.
