Prof. Dr. Hasan Erkek, tiyatro kuramıyla uğraşmayı seçmiş bir akademisyendir. Aynı zamanda şiir ve oyun yazma uğraşlarını sürdürmeyi seçmiş bir yazın eridir. Dolayısıyla yayımlanmış yapıtlarının sayısı şaşırtıcı düzeydedir. Son şiir kitabı “Orfeus’tan Sonra” 2022 Aralık ayında Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’ndan çıktı. Bu yapıttan hemen önceyse “Oyun Sanatının Sınırlarında” adlı kitabı gündeme gelmişti. Cem Yayınevi’nin (İzmir, Kasım 2022) çıkardığı bu kitap, oyun yazarlığı, tiyatro, sinema ve başka gösteri sanatları üstüne kotarılmış, kimi makale boyutunda kimi daha kısa yazılardan oluşuyor.

Yazar, önsözünde, oyun ve tiyatro sanatına ilişkin onlarca soru soruyor. Kitabında bu sorulardan bir bölümünü yanıtlıyor. Ancak bir yandan da oyun sanatına gönül vermiş profesyonelleri ve amatörleri, özellikle de tiyatro ve sinema bölümlerindeki genç akademisyenleri ve öğrencileri sorduğu soruların bir bölümü üstünde düşünmeye yöneltmek istediğini söylüyor.

DRAMATİK SANATLAR

“Dramatik Sanatlar” başlığını taşıyan 35 sayfalık makalesinde öncelikle yazınsal anlatı ile dramatik anlatı arasındaki ayrımı oylumlu bir yaklaşımla belirleyen yazar, daha sonra dram sanatının oluşumunu ve gelişimini ele alıyor ve tartışmasını somut bir çerçeve içine yerleştiriyor. Dramatik sanatların dallarını, tiyatro, köy seyirlik oyunları, ortaoyunu, meddah, kukla oyunu, gölge oyunu, Karagöz, pantomim, opera, bale, sinema, animasyon sineması (çizgi film) ve radyo oyunu olarak belirledikten sonra da makalesini dram sanatındaki akımlar, hareketler ve eğilimlerle tamamlıyor.

Hasan Erkek, kitapta yer alan birçok makale ve yazısında Türk tiyatrosu üstüne odaklanıyor. Bu yazılar sırasıyla Türkiye’deki çağdaş oyun yazarlığının kaynaklarını, Anadolu köy seyirlik oyunlarının modern tiyatroya ulaşımını, Karagöz sanatının bugüne uzantısını, tiyatro oyunlarının içerdiği anlatısal şarkıları ve türküleri, “oyun içinde oyun” olgusunun Turgut Özakman tiyatrosundaki yansımalarını içeriyor.

Yazar iki ayrı yazısında sokak tiyatrosunu ve amatör tiyatroları irdeliyor. Bir başka yazıda da yurtdışında tanıklık ettiği, sanat ve bilim arasındaki ilişkiyi araştıran bir projenin izini sürüyor.

DRAMATİZASYON İLE İLGİLİ BELİRLEMELER 

Son üç yazısını ise dramatizasyon olgusuna ayıran yazar “Dramatizasyon, Uygulama, Uyarlama, Esinlenme ve Özgünlük Sorunu” başlıklı 30 sayfalık makalesinde önce “dramatizasyon” olgusunu ayrıntılı olarak tanımladıktan sonra, yapılacak uygulamanın ana ilkelerini tartışıyor. Bu ilkelerin ana başlıklarını sorularla belirliyor: Dramatizasyon, hangi amaca, hangi alana, hangi hedef kitleye yönelecektir ve hangi anlatım yöntemiyle, hangi türde ve yapıda, hangi yorumla ve söylemle gerçekleştirilecektir? Yazarın bir sonraki adımı ise dramatizasyon uygulamasında kullanılacak dramaturjik yöntemlerdir.

Kitaptaki son yazılarında da dramatizasyon konusunu irdeleyen yazar, tartışmasını, “Masaldan Canlandırma Sinemasına Dramatizasyon” ve “Brecht’ten Trier’e Epik Yapı ya da Kapitalizmin Köpekkent’i Dogville” başlıklı makaleleriyle, sinema sanatına da ulaştırıyor.

Hasan Erkek’in “Oyun Sanatının Sınırlarında” başlıklı kitabı, yazarın inceleme ve araştırma alanlarının geniş boyutlarını belirlemekte ve bu özelliğiyle, tiyatroya/sinemaya ve başka gösteri sanatlarına eğilenlerin de yararlanacağı bir kaynak oluşturmaktadır. Titizlikle hazırlanmış olan metnin -görsel düzeyde- rahat okunabilirliği de yayıncılık açısından bir başarı sayılmalıdır.

“Oyun Sanatının Sınırları”, yazın ve sanat, özellikle de tiyatro konusundaki kitaplarımızla buluşarak kitaplığımızı zenginleştiriyor.