Olay, Eskişehir’de Yılmaz Büyükerşen’in olağanüstü başarılarını hayranlıkla gözlemlediğim sırada, Sabancı, Büyükşehir Belediyesi Uzay Evi’ni gezerken, Atatürk’ün olduğu iddia edilen sözleri okumamla bir ay kadar önce bu sütuna taşındı (Bakınız 6.12.2012 tarihli yazı).\n

Bu sözler insanoğlunun 2000 yılından önce Ay’a gideceğini öngörüyordu.\n

Bunlar gerek ifade gerekse öngörü açısından biraz fazla güncel olduğu için gerçek olup olmadıklarını sorguladım.\n

Bana uzay evini gezdiren değerli uzman Dr. Jale Nur Süllü, bu sözleri Stuart Kline’ın Dönence Yayınevi tarafından basılmış, “A Chronicle of Turkish Aviation; Türk Havacılık Kronolojisi” adını taşıyan kitabından aldıklarını belirtti.\n

Yazım üzerine, “Atatürk’ün Bütün Eserleri Redaktörü” olan Kurtuluş Güran’dan bir mektup aldım ve yayımladım; Güran bu sözlerin sonradan uydurulduğunu iddia ediyordu. (Bakınız 9.12.2012 tarihli yazı.)\n

Bu yazım üzerine birkaç mektup daha aldım.\n

Mektuplardan üçü, yukardaki kitabın yazarı Stuart Kline’dan geliyordu; Kline, o sözleri Anıtkabir’de ve Cumhuriyet gazetesi arşivinde yaptığı çalışmalarda tespit ettiğini, ayrıca kaynak olarak Eriş Ülger’i de kullandığını belirtiyordu.\n

Kline mektubuna Atatürk’ün hem o dönemdeki imzasına hem de Eskişehir’deki törene ilişkin fotoğrafları da eklemişti.\n

Derken Eskişehir’den Kline’ın kitabı geldi:\n

Gerçekten Türk havacılık tarihi hakkında çok titiz, çok kapsamlı ve çok güzel bir çalışma.\n

Ciner Grubu’nun desteğiyle mükemmel bir biçimde de basılmış; hem bilgiler, hem fotoğraflar çok ilginç.\n

Benim uzay evinde gördüğüm yazı arka kapakta ve kitabın içinde 30. sayfada yer alıyor.\n

Kısa bir süre önce de büyük araştırmacı yazar, değerli sanatçı, sevgili dost Turgut Özakman’dan bu konuda bir mektup aldım.\n

Öneminden dolayı aşağıda aktarıyorum:\n

“…Kaynak Yayınları redaktörünün açıklamasını okudum.\n

Kaynak o büyük çalışma için mesela Sabiha Gökçen’in anılarından hiç yararlanmamış. Oysa anılarda Atatürk’ün söylediği, Gökçen’in not ettiği birçok söz var.\n

Ay’a gitme meselesi Gökçen’in anılarında yer alıyor ama Eskişehir’de söylendiği hakkında bir açıklama yok, daha kısa, derli toplu, genel bir not.\n

Birileri sonra bu notu şişirmiş, bir tarihe ve mekâna bağlamış. Kaynak da yok saymış.\n

Anlaşılan Kaynak çalışanları arasında Gökçen’i tanıyan kimse yokmuş.\n

Ben Sabiha Hanım’ı iyi tanırım. Asla abartmaz, uydurmaz, olağanüstü disiplinli, dikkatli, güvenilir bir insandı.\n

Atatürk o cümlenin anafikrini söylemiş. Bu Atatürk’ün uzak görüşlülüğünü kanıtlamaya yeter.\n

Gökçen’de yer alan cümleler şunlar:\n

‘...Bundan sonra insanlığın hizmetine girecek en büyük gelişmeler havacılık alanında olacaktır ona göre. Hatta gün gelecek insanoğlu uzaya gidecek, başka dünyalara gidecek, Ay’ı ve benzeri gezegenleri bile fethedecekti.\n

İşte bu çağdaş savaşlar da göklerde üstün olan uluslar tarafından kazanılacaktı.\n

Gerçi çok pahalı bir teknikti havacılık tekniği.\n

Ama uygar ve çağdaş Türkiye’nin bu aşamayı yapması şarttı gelecek yönünden.’ (1994, 1. basım, s. 70)\n

Bu kadar. \n

…Keşke Kaynak, 30 cilt içinde Gökçen’de yer alan Atatürk’ün açıklamalarına yer verseydi, eksiği az bir iş başarmış olacaklardı…”\n

***\n

Bu sütunda verdiğim bilgilerden ve Özakman’ın mektubundan anladığımız şu:\n

Atatürk gerçekten göklere, havacılığa büyük önem veriyor, uzaya çıkılacağını, Ay’a gidileceğini öngörüyor; bir asker, bir komutan olarak da bunun stratejik ama pahalı olduğunu vurguluyor.\n

İddia, birilerinin de bu sözlere, zaman ve mekân yakıştırarak kamuoyuna aktardığı ve böylece anıların sahihliğinin zedelendiği.\n

Kline’ın çalışması sadece belgeler ve fotoğraflar olarak değil, böyle tartışmaları başlatması bakımından da çok yararlı.