Somut kararların açıklanmadığı ziyarette Suudi bakanlar iş insanlarına gümrüklerdeki mallar, çalışma vizeleri ve ihalelere katılabileceklerine, yani ambargonun biteceğine ilişkin sözler verdi.
Önce Türkiye’nin körfez politikaları, sonra Suriye operasyonu, ardından da gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayeti…
Türkiye ile Suudi Arabistan arasında ilişkiler üç yıldır bu sorunlar nedeniyle siyasi bir gerilim içindeydi. Bu gerilim de ekonomiye yansımış açıkça ilan edilmese de ciddi bir ambargo süreci yaşanmıştı.
Bu süreçte Suudi Arabistan Türk ürünlerine katma değer vergisini yüzde 5’ten 15’e çıkarmış, Türk menşeli tüm ürünler ve özellikle yaş meyve ve sebze gibi gümrüklerde bekletilerek ciddi sorunlara yol açmıştı. Suudi Arabistan Türkiye’ye o kadar tepkiliydi ki Türk malı ithal eden iş insanlarına neredeyse “hain” damgası vuruluyordu…
Böylece Türkiye’nin 7 milyar dolarlık hacimle dış ticaretinde 15’inci ülke olan Suudi Arabistan ile ithalat ve ihracat neredeyse sıfır noktasına gerilemişti.
İşler bu yılın başında değişmeye başladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, özellikle Cemal Kaşıkçı cinayetine yönelik geri adımlar atınca iki ülke ilişkileri de yeniden ısınmaya başladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, nisan ayında Suudi Arabistan’ı ziyaret etti, Prens Muhammed bin Selman da önceki gün 35 kişilik iş insanı heyeti ile Türkiye’ye iade ziyarette bulundu. Türkiye’nin Suudi Arabistan’a yönelmesinin nedenini bazı yorumcular yaşadığı derin ekonomik krize bağlıyordu. Hem nisanda yapılan hem de Prens Selman’ın ziyaretinde en fazla merak edilen de Merkez Bankası’nın azalan döviz rezervlerine katkı sağlayacak bir swap anlaşmasıydı. Ancak iki ziyaretten de bu konuda bir açıklama çıkmadı.
Ziyaret sonrası yayımlanan ortak bildiride somut yatırım ya da anlaşmalar açıklanmadı.
İş dünyasının beklediği ticaret konusunu da toplantılara katılan Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak’a sordum. İki toplantı yapıldığını anlatan Olpak, önce Suudi Arabistan Odalar Birliği Federasyonu üyesi 35 Suudi, DEİK üyesi 35 Türk iş insanının bir araya geldiğini söylüyor. Bu toplantıda gıda konusunda Yaşar Grubu ve Gesaş, gıda işbirliği konusunda anlaşma imzalamış.
AMBARGO BİTECEK MI?
Dün de Suudi Ticaret Bakan Macid Abdullah el Kasabi ve Yatırım Bakanı Halit bin Abdulaziz el Falih’in katıldığı toplantılarda halen sürmekte olan ticari engellerin konuşulduğunu dile getiren Olpak’ın anlattıklarına göre Ticaret Bakanı el Kasabi, şu açıklamayı yapmış:
- Bugüne kadar sorunlarımız oldu. Ama dostane çözüm bulacağız.
- Malların gümrükteki durumu, çalışma vizeleri, ticari vizeler ve Türk firmalarının ihalelere katılması konularında bugünden itibaren bütün engeller kalkacak. Talimat verildi.
- 2030 vizyonumuzda 3.3 trilyon dolar yatırım hedefi var. Türkiye için fırsatlar var. Siyasi irade de var.
Olpak, açıklamaları samimi bulduklarını, gelişmelerin takibi için Yatırım Bakan Yardımcısı el Badr’ın görevlendirilmesinin de önemli olduğunu söylüyor. Şimdi gözler Suudi gümrüklerinde ve vize taleplerinin karşılanmasında. Bakalım üç yıl süren ve adı konulmamış ambargonun sonu geldi mi?
