Atatürk ve Sabiha Gökçen havalimanlarının kapasitesinin yetersizliği nedeniyle yeni bir havalimanı ihtiyacının doğduğu gerekçesi ile Karadeniz sahili Terkos Gölü’ne yakın 7700 hektarlık alana yapılacak havalimanı ile ilgili arkada kalan gerçekleri şöyle analiz edebiliriz.

Yatırım nedeniyle \tödenecek KDV birikecek

Ortak Girişim’in 2014’te başlayacak yatırımın 10.2 milyar Avro ve her yıl eşit tutarda yatırım yapıldığını kabul edersek 2018’in sonunda yaklaşık 1.2 milyar Avro KDV alacağı birikecektir.
2019’da işletmeye açıldığında 886 bin Avro + KDV kira bedeli ödenmeye başlayacaktır.
Ancak bu yıldan itibaren işletme gelirleri de devreye gireceğinden OG müşterilerinden tahsil edeceği KDV’yi devlete ödememiş olacaktır.

Kira bedeli yolcu başına 6 Avro

Yıllık yolcu kapasitesi 150 milyon olacağından yıllık kira bedeli yolcu başına 6 Avro’dur.

TAV’ın 2013 ilk çeyrekte sağladığı 16 milyon Avro kârı 3. havalimanı için baz alabiliriz

Atatürk Havalimanı’nı işleten TAV’ın açıklanmış gelir tablosuna göre 2013 ilk çeyreğinde 16 milyon Avro faaliyet geliri vardır.
Buna göre yolcu başına 14.32 Avro ciro, 3.13 Avro faaliyet kârı elde etmiş olmaktadır.

TAV hesapları bazında 3. havalimanı gelir açığı verecektir

TAV’ın hesapları bazında yeni havalimanında her yıl FAVÖK sonrası 500 milyon Avro’ya yakın bir açık çıkmaktadır. Yatırım uzun vadeli yatırım kredisi ile yapılırsa buna ait finansman giderlerini de bu açığa ilave etmek gerekir.
2019 yılı için tahminen yılda 150 milyon yolcu sayısına göre toplam ciro 2.1 milyar Avro, FAVÖK (faaliyet kârı) 469.5 milyon Avro olacaktır. Bu yolcu başına 14.32 avro ciro, 3.13 Avro faaliyet kârı demektir. Devlete ödenecek yıllık kira gideri 886 milyon Avro olacak, bu durumda işletme 416.5 milyon Avro açık verecektir.
Bu açık, yolcu başına yaklaşık 3 Avro’dur. Demek ki Ortak Girişim’in yeni havalimanında açığı kapatmak için yolcu başına 3 Avro daha bir kâr yaratması gerekmektedir. Bu da yolcu başına yaklaşık 14 Avro daha fazla para tahsil etmek demektir. Kredinin faizini de düşünürsek yolcu başına alınması gereken hasılatın daha yukarılara çıkması gerekecek.

İşletme hizmet fiyatları \tartırılmak zorunda

Havaalanı işletmecisinin gelir kalemlerini şunlar oluşturacaktır.
- Yurtdışına giden yolcu için havayolu şirketinden alınacak para (20 Avro).
- Yurtiçinde seyahat eden yolcu için havayolu şirketinden alınacak para \t(5 Avro).
- Transit yolcular için havayolu şirketinden alınacak para (3 Avro).
- Hava trafiği geliri (Devlet Hava Meydanları’nın artık almayacağı parayı OG alacak).
- Duty free, otopark, mağaza, lounge kiraları.

Yatırım önce ekonomiye canlılık, sonra da yük getirecek

2014-2018 arasında yatırım için harcanacak 30 milyar TL’ye yakın para ekonomiye girecek, yatırım için gerekli mal ve hizmetleri üreten ve satanlara bu para transfer edilecektir.
Bunların yapacağı harcamalar da ekonominin diğer bölümlerine aktarılarak ekonomiye önemli bir katkıda bulunacaktır.
Bunun yanında Ortak Girişim yatırımı yurtdışından alacağı kredi ile finanse ederse Türkiye’nin dış borçları artmış olacaktır. Eğer işletme gelir-gider açığı da kredi ile kapatılırsa bunu da dikkate almak gerekir.
2019 yılında işletmeye geçilince ekonomiye kazandırılan bu paralar havayolu şirketlerinden ve son tahlilde yolculardan tahsil edilecek ve külfet bize yüklenecektir.
Bu proje bir vizyonsa ve ülke ekonomisine katkıda bulunacaksa tamam… Yok götüreceği getireceğinden çoksa ve doğacak rant topluma eşit paylaştırılmazsa durum vahim…