Yazılı basın işletmelerinde kalite nedir?
Yazarı bol bir gazete mi kalitelidir? Yoksa doğru haber mi kalite ile özdeşleştirilir? Veya ciddi fikir gazeteleri ağırbaşlı görünümleriyle mi kaliteli kabul edilir? Ya da hepsinden öte kalite, iyi kâğıda basılmış gazete veya dergi midir?
Her şeyden önce kalite teknolojiye uyum sağlamaktır. Ofset baskı zaten birçok sorunu çözmüş ve kaliteyi getirmiştir. Gazetelerde önemli bir yer kaplayan fotoğraflar ellerimizi artık boyamamaktadır.
Sayfa düzeninde insan gözünün yukarıdan aşağıya tarama yaptığı ve sağ köşeye ilk baktığı bilimsel olarak tespit edilmiştir. Bu nedenle yazıların siyah ve beyaz dizilişleri, ara başlıklar konulması, cümle kuruluşlarında belli kelime sayısının oluşu, hep kalite arayışlarının sonucunda bulunmuştur.
Düzgün bir Türkçe, üslup ve bilgi de kalite için çok önemlidir.
Okuyucu hem sade hem de açık ve doğru haberin peşindedir. Habere baktığı zaman ne, nerede, ne zaman, niçin ve kim sorularının cevabını haberde görmek istemektedir.
Kaliteli gazetede bilgi çok önemlidir. Bu nedenle çok satan gazeteye kaliteli gözüyle bakılmaması gerekir.
Kalite için örgütsel değişim şarttır
- Performans değerlendirilmesi yapılarak örgütsel değişim mutlaka gerçekleştirilmelidir. Editoryal değişim önceliklidir. Toplumsal değişim ve taleplere cevap verebilecek gazeteci ve yazarlar bu değişimin öncüsü olmalıdır.
- Etkileyici bir vizyon ortaya konulmalı ve değişim liderleri vizyoner olmalıdır.
- Değişime örgüt içinde herkes inanmalı ve bu inanç etrafında birleşmelidir.
- Sorun tespitinde ve çözüm üretmede, çözümleri uygulayabilecek kişilerin katkıları alınmalıdır.
- Değişimi sağlayacak liderlerin insana değer veren, sürekli öğrenmeyi, şeffaflığı, iletişimi ve paylaşımı bir hayat felsefesi kabul eden bir anlayış içinde olmaları gerekir.
- Basın işletmelerinin mali ve finans yönetimi çağdaş işletmecilik anlayışı ile yapılmalıdır. Yani oyun kuralına göre oynanmalıdır.
Gazeteler için kilit noktası, değişen toplumsal taleplerdir
Toplumsal talep ve beğenilerin, gazetelerin kilit noktası haline geldiğini söyleyebiliiriz. Ancak bu etkileri basındaki tekelleşme sınırlamaktadır. Çünkü tekelleşme gazeteleri standartlaştırmakta ve nesnelliklerini ortadan kaldırmaktadır.
Öte yandan ana işlevi toplumsal olan gazeteler pazar ekonomisinin empoze ettiği şartlara boyun eğmekte, bu da haksız rekabeti doğurmaktadır.
Gazetelerde sosyal pazarlama yeterince yer almamaktadır
Aile planlaması, aşı kampanyaları, çevreyi koruma, enerji tasarrufu, sigarayı bırakma kampanyaları, uyuşturucu bağımlılığı ile mücadele etme gibi toplumsal sorunların yarattığı sosyal pazarlamaya konu haber ve fikir yazıları bazı gazelerde ciddi biçimde yer alırken çoğu gazetede son derece sınırlıdır.
Halbuki gazeteler toplumun sosyal bilincini geliştirmede pozisyon almalıdırlar. Ama bunu engelleyen durum tekelleşme sonucu basın işletmelerinde nakdi sermayenin entelektüel sermaye denilen bilginin yerini almasıdır. Bu da gazetelerin kalitesini oldukça düşürmüştür.
Kalite için önemli sözler
“İyi kalite, asla şans eseri kazanılmaz” -Ishihara
“Bilgi, kalitenin en önemli içeriğidir” -Aguayo
“Kalite, her insanın işinin bir parçasıdır” Walton
“Gelişmeye son verdiğimizde, geriye doğru kaymaya başlarız.” -Harrington
“Duyarım, unuturum / Görürüm, hatırlarım / Yaparım, anlarım” Çin Atasözü
Not: Bknz: Doç. Dr. İ. Pelin Dündar’ın “Yazılı Basın İşletmelerinde Kalite” kitabı.