Soru: Arkadaşım 1989 yılında Bulgaristan’dayken mübadele ile Türkiye’ye gelmiş. Hiç Türk vatandaşı olmamış. Kendisi halen Bulgar vatandaşı. Türkiye’de ilk SSK kapsamındaki çalışması 1989/ Ekim-Aralık döneminde. Ancak bu çalışmasında Bulgaristan’daki soy ismi yerine Türkiye’deki akrabalarının isimlerine göre kaydedilmiş. 2015’te tekrar Türkiye’ye geldiğinde 29.05.2015- 07.04.2024 tarihleri arasında çalışmış. Bu çalışmalarında ise Bulgaristan’daki ad ve soyadı ile kaydedilmiş. Bu durumda, aynı kişi için SGK kayıtlarında 1989 ve 2015 çalışmalarında farklı isim oluşmuş. Bu durumu nasıl düzelttirebiliriz? Önder A.

25.9.1981 tarihli ve 2527 sayılı Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanun’un 5. maddesi şöyledir: “Bu kanun kapsamına girenler; çalıştıkları kamu, özel kuruluş veya işyerinde uygulanan personel,sosyal güvenlik, çalışma, çalıştırma ve diğer konulara ilişkin mevzuat hükümlerine tabidir.” Kanun, zorunlu göç kapsamında ülkemize gelen soydaşlarımızın, Türk vatandaşlığına alınmalarına kadarki süreçte ülkemizde çalışmaları halinde, herhangi bir ayırım gözetmeden ve hiçbir hükmü saklı tutmadan, Türk soylu yabancıların öteki çalışma hakları gibi sosyal güvenlik haklarını bütünüyle Türk vatandaşlarına uygulanan sisteme tabi tutmuştur.

Buna göre, yurdumuza zorunlu göç nedeniyle gelen ve göç sırasında henüz Türk vatandaşı olma vasfını kazanamamış olan soydaşlarımızdan işe yerleştirilenler hakkında 2527 sayılı kanun hükümleri uygulanmıştır.

Zorunlu göçe tabi tutulanların, bir hizmet akdine dayanarak bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılmaları halinde, bunlar 506 sayılı kanunun 2. maddesi kapsamında sigortalı sayılmış ve haklarında bu kanun hükümleri uygulanmıştır. Ancak o tarihte henüz Türk vatandaşı olamayanların nüfus cüzdanları veya cüzdan yerine geçecek resmi belgeleri bulunmamakta idi. Dolayısıyla bunları çalıştıran işverenlerce düzenlenerek SSK’ye verilmesi gereken sigortalı işe giriş bildirgelerindeki bazı bilgilerin, varsa ellerindeki mevcut belgelere, yoksa beyanlarına itibar edilerek doldurulması yönünde SSK’nin 7.7.1989 tarihli ve 12- 33 sayılı genelgesi bulunmaktadır. Anılan genelgede, bunların işe giriş bildirgesinin üzerine “Bulgaristan Göçmenidir. Beyana Göre Düzenlenmiştir” kaşesi basılması gerektiği ve bunların birer örneğinin genel müdürlükte muhafaza edileceği belirtilmiştir. Bulgaristan göçmeni vatandaşların daha sonra nüfus hüviyet cüzdanı almalarını müteakip beyana göre doldurulan belgelerin, nüfus hüviyet cüzdanı ile mutabakatının sağlanması, gerekirse yeniden işe giriş bildirgesi düzenlenmesi gerektiği talimatlandırılmıştır.

Bu durumda, arkadaşınızın ilk defa çalışmaya başladığı 1989 tarihinde adına düzenlenen işe giriş bildirgesinin beyana dayalı düzenlendiği anlaşılmakta. Bu durumda, işe giriş bildirgesi üzerinde Bulgaristan göçmeni olduğuna dair kaşenin de bulunması gerekir. Türk vatandaşı olmayan arkadaşınızın 2015 yılında yeniden Türkiye’ye gelip çalışmaya başladığı tarihte, 1989 yılında tescil işleminin farklı bilgilere göre yapıldığını belirtip, bu tescile ilişkin sigorta sicil numarasının kullanılmasını ve ilk tescil bilgilerinin güncellenmesini talep etmesi gerekir idi. Ancak bunun yerine, 2015 yılında sanki ilk defa çalışıyormuş gibi tescil işleminin yapıldığı anlaşılıyor. Bu durumda, arkadaşınızın Sosyal Güvenlik Kurumu, Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Bağımsız ve Hizmet Akdiyle Çalışanlar Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığı’na yazılı olarak müracaat ederek bu durumun araştırılıp düzeltilmesini talep etmesi gerekir.

TARAFIMA NE KADAR ÇEYİZ PARASI ÖDENİR?

Ölen Bağ-Kur’lu babamdan; annem, erkek kardeşim ve ben ölüm aylığı alıyoruz. Aylığım 4.240 lira. Yazın haziran sonu itibarıyla evleneceğim. Çeyiz yardımı almak istiyorum. Tarafıma ne kadar çeyiz parası ödenir. Sevtap P.

Ölüm aylığı almakta iken evlenen kız çocuklarına ek ödeme hariç olmak üzere almakta oldukları aylığın 24 katı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak verilmektedir. Toplamda 4240 lira aylık aldığınızdan, bu tutardan ek ödeme miktarının düşülmesi gerekir. 4240 / 1.05 = 4038.10 TL aylık ve 4038 x 0.05 = 201.9 TL ek ödeme olmak üzere toplam aylığınız 4240 TL. Evlenme ödeneğinin hesaplanmasında ek ödeme tutarı hariç tutulduğunda, tarafınıza ödenecek evlenme ödeneği; 4038.10 x 24 = 96.914.4 TL olur.

SORULARINIZ İÇİN

nergis.simsek@cumhuriyet.com.tr

adresine e-posta yollayabilirsiniz.