ODTÜ’den Prof. Dr. Murat Balamir, BM Sasakawa Ödülleri jüri üyeliğine seçildi

Türkiye’yi yönetenler “şehirciliği yok sayan” oy toplama amaçlı “çılgın seçim projeleri”ni açıklarken Birleşmiş Milletler (BM) tarafından “şehirciliğe saygılı kentleşme” için verilen “Sasakawa Ödülleri” de sonuçlanmıştı.

1987’den beri iki yılda bir verilen ödülün amacı, “afet tahribatlarını önleme”ye yönelik bilimsel ve kurumsal çabaları özendirmek… Bu nedenle “risk azaltma oscarları” olarak da anılan ödülün 2011 sonuçları, BM Afetleri Azaltma Uluslararası Stratejisi (UNISDR) tarafından 3 Mayıs’ta açıklandı.

Bizim için hüzünlü olan, deprem ve seller ülkesi olmamıza rağmen “hiçbir kentimiz”in ödül almaması olsa bile, gurur verici olan seçici kurulda bir Türk’ün de yer almasıydı.

ODTÜ Öğretim üyesi ve Şehir Plancıları Odamızın (ŞPO) Afet Komisyonu Üyesi mimar Prof. Dr. Murat Balamir’in de bulunduğu 4 kişilik BM Sasakawa Jürisi, 50 bin dolarlık ödülü “risk azaltma çabalarında başarılı olan kent yönetimleri”ne verirken aralarında ne yazık ki bizimkiler yoktu... Balamir, BM Genel Sekreteri Özel Temsilcisi tarafından geçen şubat ayında 5 yıllık süreyle bu göreve atanmıştı...

Dirençli Kentler

Ödülün gerekçesi olan ve UNISDR’ın 2010-11 yıllarında yürüttüğü “Dirençli Kentler Kampanyası”nın hedefleri şöyle özetleniyor:

“Ortaya çıkması muhtemel doğal afet zararlarının yanı sıra, ‘yanlış kararlar, ihmaller’ ve kazalar gibi ‘insan tarafından yaratılan riskler’i de önceden tanımlayarak, olası felaketlere karşı gerekli direnci göstererek, zararları en aza indirecek planlama yaklaşımına sahip kent yönetimlerinin yanı sıra, toplumun her kesiminin duyarlılığıyla oluşturulan ‘katılımcı planlama anlayışı’ ile yönetilen kentler…”

Dünyadan 635 kentin katıldığı bu kampanyada Türkiye’den de İstanbul, Yalova ve Antalya da vardı… ödül adına 32 kent başvurmuş; 25’i değerlendirmeye uygun görülmüştü. Sonunda San Francisco (Filipinler), Santa Fe (Arjantin) ve Kuzey Vancouver (Kanada) kentlerinin Sasakawa ödüllerini aldıkları 8-13 Mayıs günlerinde Cenevre’de, Küresel Platform kapsamında yapılan törende açıklandı.

Katılımcı Planlama

Ödüle layık görülen kentlerin ortak özellikleri “katılımcı planlama”ya verdikleri önem ve “planlı kentleşmeye bağlılık”larıydı. Çağdaş ve demokratik “şehirciliğe saygı”ya yönelik bu “kutsama” medyamızda kısa haber olarak bile yer almazken ŞPO Genel Sekreteri Dr. Ümit Özcan 18 Mayıs’taki açıklamasında şunları vurguluyordu:

Prof. Dr. Murat Balamir’in, söz konusu uluslararası başarısından dolayı haklı bir gurur duysak da depremi bekleyen çok sayıda kentimizin ve yöneticilerimizin ‘çılgın proje’ler peşinde zaman kaybetmelerinden de aynı derecede üzüntü duymaktayız.

Dünyanın tüm şehircilik ve mimarlık kurumları, afet risklerine karşı “dirençli kent” olabilmenin önkoşulunu “planlamaya bağlılık” ve “plan dışı müdahalelerin önlenmesi” olarak görüyor… yani, seçim öncesinde Başbakan tarafından öngörülenler gibi kentlere “plan dışı siyasi müdahale” anlayışının terk edilmesi amaçlanıyor.

Planlamadaki karar süreçlerinin ise yine bizdeki gibi gizli kapaklı ya da sadece yerel ve merkezi yöneticilerin isteklerine bağlı olarak değil; ilgili tüm akademik ve sivil kesimlerin katılımıyla gerçekleşmesi bu önkoşulun başlıca kuralı… Nitekim Türkiye aynı kuralı hemen hiç önemsemediğinden, İstanbul, Antalya ve Yalova belediyelerimiz ‘Dirençli Kentler’ çalışmalarına katılsalar bile ödül almaları zaten mümkün görünmüyordu...

Bu konuda Dr. Ümit Özcan açıklamasında haklı olarak diyor ki; “BM nezdinde uzmanlığı tescilli bir Türk Şehir Plancısının jüri üyeliği için uygun görülmüş olması, ülkemizde planlama konusunda var olan birikimin somut göstergelerindendir. Var olan bu birikimi, rant kaygılarıyla kamu yararını hiçe sayarak yönetilen kentlerimizi, toplumun yaşam standartlarını ve güvenliğini ön plana alan ‘dirençli kentler’ oluşturmak yolunda kullanılacağı günlerin yakın olması dileğimizi bir kez daha kamuoyu ile paylaşıyoruz.”

Ne dersiniz? Şu kamuoyu önderlerimiz plansız ve mantıksız çılgın projeleri göklere çıkarırken hiç değilse şu yeni dönemde Şehir Plancıları Odamızın bu dileğine kulak asılabilecekler mi?

Murat Balamir’e uluslararası görevinde başarılar diliyor, ödül alan kentlerin sakinlerini de ödül gerekçelerine yakışan yöneticiler seçtikleri için kutluyoruz. Darısı başımıza...

\n\n