Öldürülen Maltalı gazeteci Daphne Caruana Galizia’nın oğlu Matthew Caruana Galiza, cinayet soruşturmasında karşılarına ‘örülen duvardan tuğla çekme’ çabalarını anlattı.

Ayda birkaç kez annemin ci­nayetini soruşturan kişiy­le aynı odada oturmam ge­rekiyor. Ailemiz onu ilk defa 6 yıl önce annemi tutuklamaya geldi­ğinde görmüştü. Annem başbakan adaylarından biriyle ilgili miza­hi bir yazı yazmıştı ve destekçile­rinden biri annemi polise şikâyet etti. Bu yüzden gecenin bir yarı­sı evimize elinde gözaltı emri olan bir polis gönderildi.
Ben o sırada dünyanın diğer ucunda çalışıyordum ve insanlar bana annemin gece 01.30’da, ba­bamın gömleğini giymiş halde ka­rakoldan çıkışını gösteren videola­rı gönderiyordu. Birkaç saat son­ra annem yeniden kendi internet sitesinde gözaltına alınması, ye­ni başbakanın kendine güvensiz­liği ve gözaltına alındığı sıradaki görüntüsü hakkında alaycı yazılar kaleme alıyordu.
“Gecenin bir vakti cinayet bü­ro polisi evime beni tutuklamak için geldiğindeki dağınık görün­tüm için özür dilerim. Böyle du­rumlarda saçınızı taramak, pudra ve allık sürmek ya da güzel giysi­ler seçmek aklınıza gelen en son şey” diyordu annem. Şimdi o ge­ce annemi gözaltına alan dedektif, annemin cinayet soruşturmasını yürütüyor.
Öldürüldüğü gün annem Daph­ne Caruana Galizia hükümetten bir bakanın emriyle dondurulan hesabını geri almak için bankaya gitmek üzere arabasına binmişti. 53 yaşına yeni girmişti ve 30 yıl­lık gazetecilik kariyerinin zirve­sindeydi. Sürücü koltuğunun altı­na yerleştirilen yarım kiloluk TNT uzaktan kumandayla infilak etti­rildi. Hükümet yanlıları annemi hedef alan suikastı göstere göste­re kutladı. Bu bana Türkiye’de Er­meni gazeteci Hrant Dink’in öldü­rülmesini kutlayanları hatırlattı. Diğerleri ise cinayeti benim plan­ladığımı ya da annemin isteye­rek kendi hayatını tehlikeye attı­ğını söyledi. Buna benzer bir ifti­ra Suriye’de yakalanan ve kafası kesilen Amerikalı muhabir James Foley için de atılmıştı.

Ağır bir görev
Bu cinayetler neden bu kadar önemli?
Kardeşim, Avrupalı diplomat­ların bulunduğu bir toplantıda, “Gerçeklerin ve fikirlerin serbest­çe dolaşımı, gazetecilik mesleği daha adil ve özgür toplumlar yara­tıyor” demiş ve eklemişti:
“Daha zengin ve daha dirençli toplumlar, başka bir ifadeyle yaşa­maya değer toplumlar.”
Annemizin ölümünden sonra her tür insandan bize ulaşan piş­manlık, üzüntü ve destek mesajla­rı tek ışığımız oldu. Bir keresinde bir arkadaşım bana şöyle demişti: “İyi insanlar her yerde; onları bul­man gerek.”
Açık ve özgür bir toplumda, her­kese eşit uygulanan yasalarla, in­san haklarına saygı içinde yaşa­mak arzusu evrensel. Ama her ar­zuda olduğu gibi bu sıcak ya da soğuk olabiliyor.
Toplumlarda hastalık gibi bi­zimle birlikte yaşayan birkaç kötü adamın ipleri ellerine aldıklarını görmekte genellikle geç kalıyoruz.
Erkek kardeşlerim ve babam­la birlikte, annem öldüğünden beri ağır bir görev yüklendik. Annemiz için adalet, cinayetin aydınlatılma­sı ve bir daha bunun gibi cinayet­lerin olmamasını sağlamak... Şimdi başka şeyler için pek zaman yok.
Aile arasında dertleşirken, özel­likle yetkililerin herhangi bir çaba göstermemelerine ve tembellikle­rine tahammülümüzün nasıl azal­dığını konuşuyoruz. Alaycı tavır­larına ve tembelliklerine saldırıy­la karşılık vermemek için kendi­mizi zor tutuyoruz.

İnsan haklarını öğretmek
1993 yılında Ankara’da uğradığı suikastta hayatını kaybeden araş­tırmacı gazeteci Uğur Mumcu’nun çocukları bana, babaları bomba­lı bir saldırıda öldürüldüğünde po­lis şefinin (Dönemin Emniyet Ge­nel Müdürü Mehmet Ağar) onlara “Öyle bir iş ki, bir duvar gibi... Bir tuğla çekersek duvar yıkılır” dedi­ğini söyledi.
Buna annelerinin (Güldal Mum­cu) yanıtı “Çekin o zaman” olmuş. (Güldal Mumcu, Ağar’ın “Çeke­mem” yanıtı sonrası “Çekin, kenara çekilin”, “Yapamam” ifadesini kul­lanması sonrası “O zaman çekerler, altında kalırsınız” demişti.)
Annemizin ölümünden bu yana biz de bunu yapıyoruz.
İlk başlarda prensibim elimiz­den gelenin en iyisini yapmak­tı. Şimdi ise sürecin hedef kadar önemli olduğunu düşünüyorum. Sadece devletin görevini yapması­nı ve adaletin yerini bulması için baskı yaparak bir kültür değişimi­ne zorlamaya ve ifade özgürlüğü­ne saygı gösterilmesini sağlamaya çalışıyoruz. “Özgür olmama has­talığını” yok etmek ve bu süreçte dünyaya insan haklarına saygıyı öğretmek için çaba harcayanların arasına katıldık.
Maldivler’de 2017’de evinin önünde bıçaklanarak öldürül­meden 5 gün önce yazar Yame­en Rasheed bize “Özgürlük vicdan özgürlüğüyle başlar” demiş ve şu soruyu sormuştu:
“Aklınızda bu temel özgürlük ol­madan diğer özgürlüklerle ne ya­pacaksınız?”
Annemin öldürülmesinde oldu­ğu gibi Rasheed cinayeti de ülke­lerimizde bu özgürlüklere saygı olmadığını gösterdi. Özgürlük mü­cadelesini yürütmek sadece öldü­rülen ya da hapse atılan gazeteci­lerin yakınları, aile üyeleri, sev­dikleri, sevgilileri ve dostlarına ait olmamalı. Büyük sorumluluk bize düştü ama bunu yalnız başımıza taşıyamayız. Bunun için her yerde iyi insanların bize katılmasına ih­tiyacımız var.
Bizim gibi çok kişi olduğunu bi­liyorum. Hatırlayın, Suudi gazete­ci Cemal Kaşıkçı’nın her yerde se­veni vardı. Ama bir kişi, ölümü­nü isteyecek kadar nefret ediyor­du, bunu da yaptırdı. Annemin de aralarında olduğu bütün bu cina­yetlerde, gerçekten sorumlu olan kişilerin ceza alması konusunda devletler ciddi çaba harcamıyor.
Nihayetinde, Malta’dan kamu soruşturması açılmasını talep ede­rek ülkenin en önemli gazetecisi­nin öldürülmesini engellemek için ne yaptığını anlamak amacıyla ilk tuğlayı çekmeye başladık.
Sonra diğer tuğlayı çekmeye gi­rişeceğiz.
Her gün, ‘keşke annem kendi ülkesi için bu fedakârlığı yapma­mış olsaydı’ diyorum. Şimdi ha­yatta olmasını dilerdim. Ama ce­zaevine konulması insan hak­ları tarafından “korkunç” ola­rak nitelenen Azeri gazeteci Hati­ce İsmailova’nın dediği gibi “Eğer gerçekten seviyorsak, sevdikleri­mizin kendileri olmaları isteriz. Daphne de buydu. Savaşçı ve bir kahraman.”
Annem, ölümünün Malta ve dı­şında binlerce kişiye kahramanlı­ğıyla ilham verdiğini asla bileme­yecek. Ama ben bu kahramanlık­ların her birinin bir şekilde, diğer cesur gazetecileri annemin kade­rinden koruduğuna inanmak isti­yorum.
BBC Türkçe’den alınmıştır.

MATTHEW CARUANA GALIZA