Evet, belediye yetkilileri lütfen bu planları arada sırada indirin, tozlarını silkeleyin, küf önleyici bazı kimyasallar püskürtün, sonra yeniden özenle raflara yerleştirin...

Şaka tabii, şüphesiz basılı nüshaları vardır, ama hepsi elektronik olarak herkesçe ulaşılabilir.

***

Prof. Dr. Mustafa Erdik, İstanbul depremi için en ciddi bilimsel senaryoları hazırlayıp yıllar önce açıklayan bilim insanımız. İzmir depremi ve İstanbul üzerine yeniden aradığımda, “Sorularınız ciddi, üzerinde çalışmalıyız” dedi ve zaman istedi. Hemen gelişigüzel bir açıklama yapabilirdi ama Erdik öyle değil.

Ama şunu belirtti, biliyor musun, İzmir için Deprem Master Planı hazırlanalı ne kadar oldu? Ve linkini gönderdi, ekranımda açık duruyor. (http://www.izmir.bel.tr/izmirdepremi/index.html) 1999 tarihinde tamamlanıp, sunulmuş (Burhan Özfatura ve Ahmet Priştina dönemleri). İzmir Büyükşehir Belediyesi ile Boğaziçi Üniversitesi arasında yapılan anlaşma gereğince.

Erdik sorumluluğundaki raporda tarihi ve önemli isimler var: Aykut Barka, Ahmet Mete Işıkara, Atilla Ansal, Nuray Aydınoğlu ve diğerleri.

‘Deprem ülkeyi de yıkar’

Diyor ki sunuşta: “..Deprem hasarlarına karşı alınacak tedbirlerle maddi hasar ve sosyoekonomik kayıpların makul seviyelere indirilmesi mümkün. Bu hususta kent yerel yöneticilerine kentsel planlama, arazi kullanımı ve yapıların denetimi konusunda önemli görevler düşmektedir. Yerel yöneticilerin kent halkı ile olan yoğun ve direkt ilişkileri deprem zararlarının azaltılmasına yönelik bilgilerin transferini ve genel anlamda halkın depremlere karşı bilinçlendirilmesini mümkün kılmakta...”

Ve devamla: “İzmir gibi deprem tehlikesine maruz büyükşehirlerimizdeki deprem riski nüfus artışı, yanlış arazi kullanımı ve yapılaşma, yetersiz altyapı ve servisler ve çevresel düzensizlikler nedeni ile artmakta. Gerekli önlemler alınmadığı takdirde, bir deprem sonucu oluşacak maddi ve sosyoekonomik tahribat.. Kısıtlı mali kaynak ve yatırım potansiyeline sahip ülkemizin ekonomisinde de ciddi sıkıntılara yol açacaktır...”

Önemli bölümleri: Jeoloji ve tektonik, deprem oluşumları, deprem tehlikesi, geoteknik değerlendirme, altyapı, binalar, sosyoekonomik yapılar risk azaltılması için öneriler..

Dünyaya örnek plandı

Erdik’e soruyorum: Bu master planını hazırlattılar, paraları verdiler, peki, uygulama konusunda ne yaptılar?

Yanıtı “İstanbul için de master planı hazırlanmıştı, o ne kadar uygulandıysa, İzmir de o kadar...”

Yani sıfır uygulama demek istiyor.

Ve ekliyor: “Aslında İzmir Deprem Master planı U.N.Internatıonal Decade for Natural Disaster Reducion (UN IDNDR) projesi kapsamında üretilen dünyadaki ilk deprem master planlarından birisi (ilk de olabilir) ve tüm dünyada örnek olarak uygulandı.”

Peki, İstanbul?

Bu kez İstanbul için hazırlanan deprem master planına gidiyorum. 2003 yılında Boğaziçi Üniversitesi, İTÜ, ODTÜ ve Yıldız Teknik Üniversitesi’nce hazırlanmış. (http://depremzemin.ibb.gov.tr/uploads/2015/11/iDMP_TUR.pdf) Burada da bu kez Ansal başkanlığında yine iyi bilimcilerimiz görev almış. Çok daha kapsamlı, çünkü İstanbul aynı zamanda bir dünya merkezi, iş ve sanayi merkezi ülkenin. 1330 sayfayı aşıyor. 

Böyle raporlar hemen hazırlanmaz. RTE 1998 sonunda görevden ayrılmış. Ismarlamış olma olasılığı çok yüksek. Sonraki başkan Ali Müfit Gürtuna’ya (1998-2004) rapor teslim edilmiş. Kadir Topbaş 2004’ten 2017’ye kadar İstanbul’un başında durmuş.

Hiçbirinin bu rapordan haberi oldu mu bilmiyoruz, yetkililer almış, yahu bu da ne, okunur mu 1330 sayfa diyerek rafa kaldırmış olabilirler. 

Ve İstanbul’un yönetimi bu raporu mezara gömecek, yok sayacak tarzda devam ettiğini biliyoruz.

***

Raporları incelediğinizde salt büyükşehir olanaklarıyla gereğinin yapılmasının imkânsız olduğunu görürsünüz. Şüphesiz büyükşehirlerin yapabilecekleri çok şey vardır. Ama ülke yönetimlerinin de. Çünkü deprem master planlarının pek çok yönü idari olarak Ankara’nın sorumluluğunda.

Ankara’nın da umurunda olmamış hiçbir şey..

Eski tas eski hamam, depreme dayanıksız kentler yaratmaya devam..