Etkiyi artırmak için, bir şeyin tersini söyleyerek alay etmeye iyi Türkçede “tersinleme” denir, Fransızcası “ironie” ise bizim ağzımızda ironi olmuştur. İroni yapmak ve yapılanı anlamak zekâ işidir. İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Nevşehir gezisi sırasında, bir esnafın kadınların hadislere göre imam dolayısıyla devlet başkanı olamayacağını dile getirmesi üzerine, ironik bir dille “Cumhurbaşkanı aynı zamanda imamlık yapmak durumunda olduğu için ben aday değilim” demişti. Havuzlu basının mümtaz temsilcisi Yeni Şafak bu cümlenin üzerine sazan gibi atlamış ve zokayı yutmuş: “Akşener fetvayı verdi: Kadından cumhurbaşkanı olmaz. İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Nevşehir ziyareti sırasında cumhurbaşkanı adayı olmayacağını yineledi. Kadından imam olmayacağını belirten Akşener, ‘Cumhurbaşkanı aynı zamanda imamlık yapmak durumunda olduğu için ben aday değilim’ dedi. Akşener’in bu sözleri akıllara 2018 seçimlerindeki Cumhurbaşkanlığı adaylığını getirdi.”

“Sahihlik”leri şüpheli fetvaları ciddiye almamız mümkün değil. İslam devletinde, devlet ve din tek bir varlık olduğu için devlet reisi aynı zamanda imamdı. Laik Cumhuriyetimizde devlet başkanı, mesleği imamlık olsa da “imam” değildir. Ayrıca Meral Akşener bir siyasal partinin genel başkanı olarak başbakan da cumhurbaşkanı da olur.

Bu yazı, “Gadınlar Reiz Olamaz Ağam” (Aydınlık, 11.4.2014)* yazımı aklıma getirdi. Bingöl’de 30 Mart 2014 günü yapılan belediye seçimini kazanan AKP’li Yücel Barakazi, AKP listesinde birinci sıradan meclis üyeliğini kazanan Nurtel Ertuğrul’u, kadın olduğu için başkan yardımcılığı görevine dinen ve örfen uygun olmadığı bahanesiyle layık görmemişti. Yazımda, “Dinen uygun olmadığı için kadınlara görev vermeyeceğiz” diyen Belediye Başkanı Yücel Barakazi’ye, AKP Sözcüsü Hüseyin Çelik’in de sahip çıktığı bilgisi var.

***

“Kadın”dan “başkanlık”tan ve bu konudaki dini hurafelerden söz ederken aklıma bir başka şey geldi. “Türkiye’nin İlk Kadın Belediye Başkanı Kim?” başlıklı yayımlanmamış bir yazı. Bir yanlışlığı düzeltmek için yazmıştım ama bu yazıda da çok önemli bir yeri var:

“17 Mart 2022 tarihli Hürriyet gazetesinin ikinci sayfasında ‘Leyla Atakan’ın Hayatı Film Oluyor’ başlıklı bir haber ilgimi çekmişti. Benim bildiğim ve seçilmesine tanık olduğum Mersin Belediye Başkanı Müfide İlhan ilk belediye başkanı idi. Sordum öğrendim Leyla Atakan büyükşehir belediye başkanı olmuş. Bir başka yerde okudum, atamayla gelen bir belediye başkanı ilk kadın belediye başkanı imiş. Demek ki herkesin kendine göre bir kadın belediye başkanı var. Bereket ‘Türkiye’nin ilk sarışın mavi gözlü kadın belediye başkanı’ aranmıyor.

Benim için Türkiye’nin ilk kadın belediye başkanı, 1950 yılı yerel yönetim seçimlerinde Mersin belediye başkanı seçilen Müfide İlhan’dır:

1911 yılında İstanbul’un Beykoz ilçesinde doğdu. Babası, Mareşal Fevzi Çakmak’ın, I. Dünya Savaşı sırasında Çanakkale Cephesi’nde şehit düşen kardeşi Mehmet Nafiz Çakmak, annesi Emine Hanım’dır. Amcası Fevzi Çakmak’ın himayesinde yetişti. İstanbul’da Kandilli Kız Lisesi’nden mezun olduktan sonra 1927-1928 öğretim yılında İstanbul Öğretmen Okulu’ndan, ilkokul öğretmeni diplomasını aldı.”

Alıntıya devam etmeyeceğim. İleride yazının tamamını yayımlarım. Müfide İlhan’ın hayatını merak edenlere Vikipedi’ye baklamalarını öneririm. İlginçtir. Bu yazıda Müfide İlhan’ı anmamın nedeni şu: Müfide İlhan 1950 yılında Mersin belediye başkanlığına aday olmuş ve halkın yeterli oyunu alarak seçilmiş. Ama bundan 72 yıl önce kadın “başkan” olur mu diye tartışma olmamış. Bu utanç kime ait?

* Özdemir İnce, Din İman Masa Kasa, Tekin Yayınevi, 2016, s.258.