Müzelerimizin depolarındaki “tarihsel, kültürel ve dinsel eser envanter yanardağlarından” biri, nihayet geçen hafta, Gaziantep’te patladı!

Gazetelerdeki haberleri özetleyelim:

Geçen hafta, Gaziantep Mozaik Müzesi’nde “sivil sözleşmeli arkeolog” olan Merve Kaçmış (33), Diyarbakır’a giderek, ağabeyinin 8. kattaki evinden atlayarak intihar etti. Kaçmış, “hakkında, zimmet ve eksik envanter” olduğu gerekçesini yaratmak için “mobbing-işyerinde zorbalık” uygulandığını bir notla duyurdu.

“İşyerinde zorbalık” yaptığı savıyla, müze müdürü Emine Öztürk’ün ve 2 müze görevlisinin görevlerinden alındıkları açıklandı!

“Kaçmış’ın” ölümünün ardından rapor hazırlayan Teftiş Kurulu Başkanı İzzet Güven de, müze müdürünün “işyerinde zorbalık” uyguladığına dair “dilekçe ve sözlü şikâyetlerin olduğunu” belirtti!

Ağabeyi Ömer Ozan Kaçmış, 8 Ocak’ta kardeşiyle telefonla konuştuğunda, Merve’nin ona “Ben izindeyken, bende olmayan eserlerle ilgili daha önce görmediğim bazı belgelerin ve fotoların bilgisayarıma da yüklenmiş!” dediğini aktardı.

***

Biraz araştıralım...

Önceki müdür Ahmet Denizhanoğlu’nun, bu görevdeyken, müzenin çeşitli görevlileri arasında Emine Öztürk’ü, önce İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’ne müdür yardımcısı olarak atadığını belirtilmişti... Bunların bazıları da Teftiş Kurulu raporuna da yansımıştı...

İddialara göre Öztürk, bu dönemde “yerel yönetimce kollanmış!” ve çeşitli gerekçelerle hakkında yapılan şikâyetler için hiçbir işlem yapılmamış!”... Bir başka ile atanan, “özel koleksiyoncu” bir yerel yönetim yetkilisinden söz ediliyor!

Ayrıca, üstlerince İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’ne, Öztürk’ün, “yöneticilik yapacak nitelikleri olmadığına ilişkin yazılara da” yanıt verilmemiş!

***

Arkeoloğu ölüme götüren intihar, sıradan bir “adli vaka” olmadığı gibi, müzede eksik olduğu iddia edilen 150-200 parça tarihi eserin akıbetinin de araştırılması gerekiyor!

***

Arkeologlar Derneği Başkanı İlkay İvgin, müzelerdeki eserlerin “uzmanlar ile arkeologlara zimmetlendiğini” ve acilen “mevzuatın yenilenmesi gerektiğini” belirtti. İvgin, müzelerde yaşanan “zimmet sorununun”, eski yasa ve yönetmeliklerden kaynaklandığını şöyle açıkladı:

 “Bu aslında kara mizah ve trajikomik bir durum. İvedilikle mevzuatın yenilenmesi ve çağa uygun mevzuat yapılması şart. Düşünsenize benim zimmetimde Hitit dönemine ait bir tablet, sizin zimmetinizde İskender Lahdi var. Böyle bir uygulama çağdışıdır ve tarihi eserlerimize bir eşya gibi muamele etmemizle alakalı bir durumdur.”

Arkeoloğun intiharının arka planında, müzede 2017 yılından bu yana yaşanan ve görmezden gelinen bazı olayların yattığı iddia ediliyor. İvgin, “Çünkü yasa ve mevzuatlarımızda zimmetlenme zorunluluğu var!” dedi.

Bunların bazıları Teftiş Kurulu raporuna da yansımış. Arkeoloğu ölüme götüren intihar, sıradan bir adli olay olmadığı gibi, müzede eksik olduğu iddia edilen 150-200 parça tarihi eserin akıbetinin de araştırılması gerekiyor!

 ***

Görkemli Gaziantep Zeugma Müzesi’nde yaklaşık 150 bin “envanterlik” ve “etütlük” tarihi eser bulunuyor... Bunlar, müzede görevli arkeolog, sanat tarihçisi, restoratörlere zimmetlidir. Kaybolmasından o görevli sorumludur...

 ***

CHP İstanbul Milletvekili Özgür Karabat, Gaziantep Müzesi’nde çalışan arkeolog Merve Kaçmış’ın intiharı üzerine Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un yazılı yanıtlanması istemiyle TBMM’ye bir soru önergesi sundu.

Önerge şöyle:

“Arkeoloğun intiharının arka planında, müzede 2017 yılından bu yana yaşanan ve görmezden gelinen bazı olayların yattığı iddia ediliyor.

- Son beş yılda Gaziantep Müzesi hakkındaki şikâyetlere ilişkin herhangi bir teftiş başlatılmış mıdır? Başlatıldıysa kaç müfettiş görevlendirilmiştir? Bu teftişler sonucunda olumsuz herhangi bir iş ya da işleme rastlanmış mıdır? Rastlanmışsa bunlarla ilgili herhangi bir işlem yapılmış mıdır?

- Son beş yılda Gaziantep Müzesi’nden ve Bakanlığa bağlı diğer kurumlardan Bakanlığa iletilen şikâyet dilekçesi sayısı kaçtır? Bunların kaçı ile ilgili işlem yapılmıştır? Bu şikâyetler sonucunda açılan herhangi bir soruşturma ya da dava var mıdır?

- Gaziantep Müzesi’nde kaybolduğu söylenen ya da akıbeti bilinmeyen tarihi eser sayısı kaçtır? Bunlarla ilgili kurumca açılmış herhangi bir soruşturma var mıdır?”

Başsavcılığı’nın da ayrı bir soruşturma yürüteceği ifade ediliyor. İşin içine “yerel yönetimler” girince İçişleri Bakanlığı’nın da soruşturma başlatması gerekiyor...