Osmanlı imparatorları, ülkeyi “uyulması gerekli kuralları taşıyan buyruklar” niteliğindeki “fermanlar” yayımlayarak yönetirlerdi. Günümüzde ise “yasaların” önüne geçen “Cumhurbaşkanlığı kararnameleri” ile devleti yönetme uygulamasına başlandı.
Türk Dil Kurumu’nun tanımlamasına göre “Osmanlı Devleti’nde bir göreve atanan, aylık bağlanan, şan, nişan ya da ayrıcalık verilen kişiler için çıkarılan buyruğa” ise “berat” denilirdi.
Bu tanımlama günümüzde “vezir-i azam” gibi görülen damat Berat Bey’e dört dörtlük uymadı mı?
Hazine ve Maliye Bakanı yapılan damat Berat Albayrak, ne ilgisi varsa ayrıca Yüksek Askeri Şûra Üyesi de yapıldı! Herhalde Osmanlı’da, “devletten ödenek alan, sürekli görev yapan atlı ve yayalardan oluşan kapıkullarını” da yönetecek!
Bu arada Reis’in “fermanı” ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) “bağımsızlığı” kaldırıldı, Ziraat Bankası, Halk Bankası, Vakıfbank ve Kalkınma Bankası, Merkezi Finans ve İhale Birimi ile birlikte şu kurumlar da Berat Albayrak’a bağlandı:
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Sermaye Piyasa Kurulu, Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, Gelir İdaresi Başkanlığı, Piyango İdaresi, Özelleştirme İdaresi, PTT, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)…

***

İngiliz gazetesi Financial Times: “Erdoğan Türkiye’de Maliye’nin başına damadını getirdi. Berat Albayrak’ın yeni rolü, yatırımcıları kaçırınca, TL eridi.” Gazete, “Erdoğan ekonomiyi aile sorunu yaptı” başlığı altında özetle şöyle yazdı:
“Albayrak’ın 3 yıl önce siyasete girdiği andan itibaren sadece enerji konularında söz sahibi olmayacağı belliydi. Erdoğan ile birlikte askeri operasyonlarla ilgili toplantılara ve yurtdışı gezilerine katılıyordu.
Ancak buna rağmen kimse Erdoğan’ın, koruması altındaki Albayrak’ı, ekonomik gidişat hakkındaki endişelerin zirve yaptığı bir dönemde ekonomiden sorumlu tek kişi yapacak kadar cüretkâr olduğunu düşünmüyordu.
Yıllardır finansçı olan usta yetkililerin güvencesini alan yabancı yatırımcılar, Erdoğan ailesinden gelen ve büyük oranda bilinmezlik taşıyan bu ismin ellerinde ekonominin nereye gideceğine dair kaygı duyuyor!”
Makalede adı verilmeyen bazı iş insanlarının görüşlerine de yeri verildi.
“Bir işadamı ‘Onunla iş yapmak çok zor… Kendisini çok önemli görüyor. Kendisini tahtın varisi olan prens olarak sunuyor.’ diyor. Çoğu kişi 64 yaşındaki Erdoğan’ın, Albayrak’ı vârisi olarak yetiştirdiğini düşünüyor. Albayrak, hükümette bazı bakanlarla yaşadığı atışmalarla da biliniyor.”
Gazetenin başyazısı ise “Erdoğan’ın tek adam yönetimi projesi tamamlandı!” cümlesi ile başlıyor ve şöyle sürüyor:
“Erdoğan, ülkenin büyüyen ekonomik sorunlarını çözebilecek uzmanları görevlendirerek, bu gücünü akıllıca kullanabilirdi. Ama bunun yerine ilk kararnameleriyle gösterdi ki gücünü kendisinin ve yakın arkadaşlarının yerini sağlamlaştırmak, kendine has ve çoğu zaman yanlış olan ekonomik yaklaşımını uygulamak için kullanacak!
Albayrak’ın Hazine ve Maliye Bakanı olarak atanması piyasaların tam da korktuğu şey. Türk Lirası’ndaki dalgalanma ile hisse senetlerindeki düşüş Erdoğan için bir uyarıdır!”
İngiliz BBC ise şu değerlendirmeyi yaptı: “Erdoğan, hanedanlık endişeleri arasında damadını Maliye Bakanı yaptı. Albayrak’ın atanması, iktidarın üst kademelerindeki aileyi kayırmacılık kaygılarıyla beraber piyasaları çınlattı!”
Hollanda Rabobank’ın yorumu ise şöyle: “Türkiye’nin tam anlamıyla, birkaç ay önce kıl payı kurtulduğu bir döviz krizine girmesi riski, yeniden ortaya çıktı. Damadı Albayrak’a bu kadar hayati bir dönemde, bu kadar önemli bir görevi vermesiyle Erdoğan, yönetiminin alışılmadık siyasalar izleyebileceği mesajını vererek, piyasaların endişelerini yeniden alevlendirdi!”
Amerikan New York Times gazetesi de “Albayrak’ın Maliye Bakanı olarak atanması finans marketlerini tedirgin etti. Tek bir siyasinin elinde çok fazla güç toplanmasına yönelik endişeleri artırdı!” diye yazdı.
Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, “TCMB’nin bağımsızlığından kaygı duyduğunu” belirterek şu açıklamada bulundu:
“TCMB yönetiminde yapılan değişiklikler ekonomiyi güçlendirmek yerine zayıflatabilecek. Türk Lirası, bu yıl dolar karşısında yüzde 22 eridi. Uzmanlar bu durumdan Erdoğan’ın para siyasaları üzerindeki nüfuzunu ve ısrarla yaptığı faiz oranlarının düşürülmesi çağrılarını sorumlu tutuyor.
Ayrıca damadı Albayrak’ı Hazine ve Maliye Bakanı olarak atadı. Bu durum Erdoğan’ın para siyasaları üzerinde daha fazla nüfuz sahibi olacağı yönünde kaygıları artırdı!”
Bu hafta kendi görüşlerimizi değil de yabancı uzmanların değerlendirmelerini yansıttık.