Özlem Yüzak
Özlem Yüzak ozlem.yuzak@cumhuriyet.com.tr Son Yazısı / Tüm Yazıları

Çin’in süpergüç olmak için haklı nedenleri var

02 Eylül 2017 Cumartesi

Dünyada en yüksek güce ve en yüksek işlem hızına sahip 10 süper bilgisayarın 2’si Çin’e, 2’si İsviçre ve Japonya’ya, 6’sı ABD’ye ait. Sadece bu bile Çin’in dünya ekonomisinde basamakları nasıl hızlı çıktığını göstermeye yetiyor. Dikkatle izlediğim bir ülke Çin. Özellikle bizim gibi ülkelerin çıkaracakları birçok ders olduğunu düşünüyorum. İçlerinden vurgulanması gereken unsurlardan biri de ülkenin altyapısının, ekonomik büyümesine ayak uydurmak için onunla paralel şekilde geliştiği. Böyle olunca karşımıza gerçekten dikkate değer ölçekte birçok yeni mühendislik projesi de çıkıyor.

Dünyanın en büyüğü
Her yıl rüzgâr, hidrojen ve güneş enerjisine dünyadaki diğer herhangi bir ülkeye kıyasla daha fazla yatırım yapan bir ülke Çin. Yapım aşamasında birçok büyük proje var. Yakın zamanda ise dünyanın en büyük yüzen güneş enerjisi santralını devreye soktu. Sular altındaki eski kömür madenlerinin üzerinde yüzen tesis, Çin’in doğusu Anhui eyaletindeki Huainan şehrinde ve 40 MW güce sahip.

Yeni İpek Yolu
2013 yılında Çin lideri Şi Jinping’in önerisiyle şekillenen modern İpek Yolu Projesi, dünya nüfusunun yüzde 20’sini oluşturan Çin’in, Asya’dan başlayarak, kara ve denizyoluyla Afrika ve Avrupa’ya yönelen devasa yatırımları kapsıyor.

Süper teleskop FAST
Çin’in bilimsel gücünün sembolü olarak da gösteriliyor. Guizhou eyalaetinin 30 futbol sahası büyüklüğünde bir doğal krater içine kurulan bu teleskop, 500 metre çapı ile dünyanın en büyük radyo teleskopu. Elekromanyetik spektrumun 10 santimle 4.3 metre arasındaki dalga boylarını inceleyebilen ve dış uzayı gözlemlemeyi amaçlayan dev aygıt bugüne kadar inşa edilen en hassas radyo teleskopu.

Mars sondası
Çin’in, şu anda en gözde gezegen olan Mars yüzeyine iniş planlarını açıklamasının hemen ardından Mars sondası ve gezginine ait taslaklar ortaya çıktı. Araç, yörünge aracı, kondu ve gezginden oluşmakta. Ülke, beş yıl içerisinde Kırmızı Gezegen’e inmeyi planlıyor.

Uzay istasyonu
Kendi uzay istasyonunu inşa etmeye başlayan Çin, 2016 yılında Tiangong-2 adlı uzay laboratuvarını uzaya fırlattı. Tiangong-2, Çin’in asıl hedefi olan uzayda kalıcı bir istasyon için çok önemli bir adım. İlki 2011 yılında fırlatılan Tiangong-1, Çin’in bu konudaki geçmişten gelen çalışmalarını göz önüne seriyor. Ama asıl önemlisi Çin’in, bu boyuttaki bir projeyle yalnız başına baş edebiliyor olması, bu türden en yeni bilimlere ne kadar para ayrıldığını ve ülkenin bir dünya lideri olabilmek için ne kadar kararlı olduğunu gösteriyor.

Süper çarpıştırıcı
Avrupa Nükleer Araştırmalar Örgütü (CERN) Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nı inşa ettiğinde, dünyanın en büyük ve en güçlü parçacık çarpışmasının yanı sıra, şimdiye kadar yapılmış en büyük, en karmaşık deneysel tesis ve dünyanın en büyük makinesi oldu.
100’den fazla ülkedeki 10 binden fazla bilim insanı ve mühendisleri ile işbirliği içerisinde projeler yürütülüyor.
Çin ise çok daha büyük bir projeyi başlatmaya soyundu. Projenin ilk fazının inşası 2020 ile 2025 yılları arasında başlayacak. Tesisin, bazen “Tanrı parçacığı” olarak adlandırılan milyonlarca Higgs bozonu üretmesi bekleniyor.
Proje, CERN’in çarpışmasının yedi katı enerjiyi üretmek için tasarlandı.

Su İletimi Projesi
Çin’in kuzeyi büyük bir su sıkıntısı çekiyor ve buna çeşitli çözümler üretilmeye çalışılıyor. Bun lardan biri de sulak güneyin suyunu kuzeye taşımayacak olan Güney-Kuzey Su iletimi projesi. Proje ile Yangzi Nehri ve Sarı Nehir birleştirilecek ve yağışlı güney bölgesinden alınan su kuzeye taşınacak. Ancak çevreciler buna karşı çıkıyor ve 3000 km’lik iletim tünelleri ve kanallar tamamlandığında bunun çevresel etkilerinin çok büyük ve çok zararlı olacağı ileri sürülüyor.  



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Bir garip ülke 13 Aralık 2024

Günün Köşe Yazıları