Özlem Yüzak
Özlem Yüzak ozlem.yuzak@cumhuriyet.com.tr Son Yazısı / Tüm Yazıları

Kahrolsun Dostoyevski... Ya da...

28 Mayıs 2014 Çarşamba

Elimde bir kitap. Yaklaşık 5 ay kadar önce okumuştum. Ölümün kol gezdiği Afganistan’ı, iyilik ve kötülük kavramlarını müthiş bir kara mizahla anlatan Afgan asıllı yazar Atiq Rahimi’nin “Kahrolsun Dostoyevski” adlı kitabını jüri üyelerinden biri olduğum Notre Dame De Sion (NDS) Edebiyat Ödülleri kapsamında değerlendiriyorduk. Ünlü Rus yazarın Suç ve Ceza’sının kahramanı ile kendini özleştiren aydın bir Afganlı olan Resül’ün kimliğinde, aklın terk ettiği, şeriat düzeninde yönetilen, iç savaşla boğuşan ülkesinde suçu, vicdan azabını ve cezayı sorguluyordu Rahimi. Ve de Tanrı’yı... Romanın kahramanı Resül, Afganistan’ın içinde bulunduğu duruma bırakın uyum sağlamayı, katlanabilecek sınırları bile çoktan aşmıştır. Zor durumda kalan nişanlısına fuhuş yaptıran bir tefeci kadını öldürmüştür, suçluluk ve pişmanlık duygusu içini o kadar kemirir ki, kendini adalete teslim etmeye karar verir, ancak uzun süre kimseye derdini anlatamaz ve yargılanmasını sağlayamaz. Bunu dertleştiği yaşlı adliye kâtibi, “Öldürmek bu ülkede yapılabilecek en önemsiz hareket” diye açıklar ve devam eder: “Artık cezaevi yok, gözaltı da yok. Kanun bile yok. Ceza kanununu değiştirmekle meşguller. Her şey fıkha ve şeriata dayanacak...”
Derinden sarsmıştı beni. Ortalığı toz dumana bulayan 17 Aralık olayı daha patlak vermemişti; paralel yapı, tapeler, rüşvet suçlamaları ortada yoktu daha... Berkin Elvan da daha hayattaydı. Ama Ergenekon, Balyoz ve KCK davalarındaki adaletsizliğe karşı öfke büyüyor, talan ve rant sarmalına kadın cinayetleri ekleniyor, aile içi şiddet ayyuka çıkıyor, eğitim ve yargı sistemi hallaç pamuğu gibi savruluyordu. Gezi olaylarının yansımaları hâlâ sürüyordu. Ve tabii her fırsatta gaz bombalarından nasibimizi alıyorduk.
Bundan yıllar önce okumuş olsaydım kitabı, Rahimi’nin çizdiği tabloyu “bize uzak bunlar” diye tanımlardım. Ama Türkiye’de giderek şekillenmekte olan zihniyetin, kurgulanan yapının ilerde eğer olanak bulursa varacağı noktayı o kitapta tüm çıplaklığıyla görmüştüm. Hatta aynı jüride olduğum meslektaşım Yazgülü Aldoğan ile de konuşmuştuk bunun üzerinde. Tabii o zaman ikimiz de kendisinin Soma’da yaşanan katliama karşı tepkisini sosyal medyada belirttiği için adeta linç edileceğini bilemezdik bile...
Sonuçta oybirliği ile Rahimi’nin eseri birinciliği aldı. Bu akşam İstanbul’da, Fransız Sarayı’nda Rahimi ödülünü alacak. Geçen hafta sonu ikinci kez okudum kitabı. Daha da etkilendiğimi itiraf etmeliyim. Tabii aradan geçen 5 ayda Türkiye’de yaşananlardan sonra daha da ürktüğümü... Alevilere yönelik sistematik saldırının boyutlarından, ağzını açtığı her an kin ve öfke tohumlarını topluma yayan, “ötekileştirerek” beslenen bir başbakanın ve güdümündeki iktidarın Türkiye’yi nereye doğru sürüklediğini, Soma’da örneğini en acı şekilde gördüğümüz üzere insan yaşamının nasıl değersiz hale geldiğini...
Belki en iyisi sözü yine kitaptan bir alıntıya bırakmak....
“Kâtip başını kaldırdı ve Resül’e alaycı bir bakış attı:
- Sen kendini nerede sanıyorsun?
- Artık, hiçbir yerde.
- “Hoş geldin” dedi kâtip işine dönerken.. 

Çağdaş Yaşam’dan bir Eğitim Evi daha  
Varsıl Bahçeşehir’in hemen yanı başında bir mahalle Firuzköy. Çarpık kentleşmeden o da nasibini almış. Kırsaldan göç edenlerin kent yaşamına uyum sağlamaya çalıştığı bir yer. İşte orada Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği geçen hafta sonu bir eğitim evini hizmete açtı. Ferhat Şenatalar Eğitim Evi. Öğrencilerin derslerine destek için etüt programlarından, tiyatro, dans, drama, müzik, satranç gibi etkinliklere; kadınlara yönelik meslek kurslarından aile işi şiddet, insan hakları, kadın ve çocuk sağlığı gibi konuların işlendiği eğitim seminerlerine, okuryazarlık programlarına kadar... Aslında bir anlamda modern halkevi de diyebiliriz. Her şey ücretsiz burada. Amaç aydınlanmanın ışığını bir nebze olsun yüreklere sokabilmek. ÇYDD’yi bir kez daha yaptıkları için kutluyoruz. 



Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Bir garip ülke 13 Aralık 2024

Günün Köşe Yazıları