Ne zaman bir ülkenin sosyal sözleşmesi çözülse sorunlar peş peşe başlar. Güven biter, kuralsızlık başlar, eşitsizlikler artar,  toplum adım adım değersizleştirilir...

Türkiye’de olan tam da bu.

Önümde bir rapor duruyor: Küresel Kölelik Endeksi 2023. Walk Free adlı bir uluslararası sivil toplum kuruluşunun hazırladığı önemli bir çalışma. Zorla çalıştırma, borç esareti, zorla evlilik, kölelik ve kölelik benzeri uygulamalarla birlikte insan ticaretini içeren modern kölelik, çağımızın en insanlık dışı sorunları arasında. Rapor, dünya genelinde yaklaşık 50 milyon insanın modern kölelik içinde yaşadığını belirtiyor. Ve Türkiye modern kölelik sıralamasında ne yazık ki 5. ülke. Hemen üzerinde yani 4. sırada  Suudi Arabistan var. İlk 3 sırada kimler var derseniz: Kuzey Kore, Eritre ve Moritanya... Geldiğimiz durum uluslararası istatistiklerle gözler önüne serilince durumun vahameti daha da ortaya çıkıyor. 

Zaten durum yeterince vahim iken “değersizleştirilen topluma” bir de dini değer yüklemesi yapılarak genç beyinler daha da yıkanıyor. Ortaokul ve liselerde zaten 2017’de haftada iki saate çıkarılan din derslerine “seçmeli dersler kategorisinde seçme zorunluluğu” getirilerek daha da artırıldığını okudum. Mantık, felsefe, resim, müzik hatta temel bilimler azaltılırken din ve ahlak derslerinin sayısını artırmak...

Yuval Noah Harari, “Sapiens”, “Homo Deus” kitaplarının yazarı. Önemli saptamaları var. “Modern bilimin temelini atan büyük bilimsel devrimlerin temeli cahilliğin keşfidir” diyor bir konferansında. “Binlerce yıl boyunca insanlar her şeyi bildiklerini düşündüler. Kutsal kitaplar ve bunlara dayanan din adamlarının söylemleri... ‘Her şeyi biliyoruz yeni bir şey öğrenmeye ihtiyacımız yok’ anlayışı ile yaşandı. Bilim, bazı insanların her şeyi bilmediklerini kabul etmeleri ile başladı. Her şeyi bilemez insanlık. Dünyada bütün yanıtların içinde olduğu tek bir kitap yoktur, her şeyi bilen bir insan da. Ancak cehaletini kabul etme cesaret ve dürüstlüğüne sahip olunca insan yeni bir şeyler icat etmeye başladı...”

BİLİM Mİ MUSKA MI? 

Bir topluma bilimsel düşünme, sorgulama ve evrensel değerler yerine sadece dini değerleri yerleştirmeye çalışmanın bedellerinden biri de “dini paravan olarak kullanan” insanların artması. Bolca var Türkiye’de. Yeni bir örnek Diyarbakır’dan... Kendisini şeyh olarak tanıtan bir şahıs. Randevu sistemiyle muska yapıyormuş. Muska tarifesi ise şöyle: Yeşil fiş 500 TL, beyaz fiş 250 TL; akşamları da VIP hizmeti veriliyormuş. Ne diyelim... İnsanlık bilim ve muska arasında gidip gele dursun en akıllı canlı türünü yani biz homo sapiens’leri kökten yok edecek gelişmeler de yaşanıyor. Konu yapay zekâda bilinç var mı yok mu? İnsan eliyle yaratılan yapay zekâ nasıl evriliyor, nereye kadar?

YAPAY ZEKÂNIN BİLİNCİ

Var olan yapay zekâ (YZ) sistemlerinin bilinçli olup olmadığı önemli bir bilimsel araştırmada çalışılmış: 14 bilinçlilik kriteri belirlenmiş ve bu özellikler YZ sistemlerinde test edilmişler.

Çalışmanın sonuçları peki? Size bir iyi bir de kötü haber.

1- Var olan YZ sistemleri henüz bilinçli değiller. Hiçbir YZ sistemi henüz 14 kriterin hiçbirini geçememiş. 

2- Gelecekte YZ’nin bilinçli olmaması için bir fiziksel engel yok. Yapay zekâ bilinçliliği mümkün.

Ne dersiniz? Modern kölelik ile bilinç kazanmış yapay zekâya kölelik arasındaki çizgi ne kadar kısa?