İnsanlık mücadelesi, vicdan, merhamet, dayanışma ve güçlü ekoloji teması da MadMax-Fury Road’un “en iyi film Oscar”ını almasına yetmedi. Teknik ödüllerle yetindiler. Pek çok insan, her saniyesi adrenalin salgılatan bu filmi “fazla şiddet yüklü” bulmuş. Doğrudur. Tıpkı günümüz ve korkarım geleceğimizin dünyası gibi…
İlk izlediğimde, bana Libya’yı anımsatmıştı. Salt her şeye muktedir olmak isteyen şuursuz ve irrasyonel varoluş halinin insanlığa maliyetlerini görmek isteyenler, “filmde şiddet dozu fazla” diyorlarsa, dönüp Libya’ya baksınlar. ABD ve Avrupa’nın ılımlı İslam yatırımı üzerinden BMGK’den sivilleri koruma bahaneli “uçuşa yasak bölge” kararı çıkartarak katakulliye getirdikleri NATO müdahalesiyle “rejim değişikliği” ajandasını “devrim” diye pazarladığı diyara…

*** 

17 Şubat, Libya’da kaosun başlangıcının 5’inci yıldönümüydü. NY Times, Amerikan medyasına “eşsiz” bir hizmet verdi, zamanın yetkililerinin kibirli hesaplaşmalarını içeren bir dosya yayımladı. Okuyup öfkelenmemek elde değil.
Libya’ya 2011 Şubat-Mart’ında gitmiş, kameraman arkadaşım Akın Depecik ile batı sınırında günlerce dolaşmış, doğuda Kahire’den binlerce kilometre yol tepip Bingazi’ye geçmiş, Ecdebiye’ye, Ras Lanuf’a uzanmıştık. Bingazi’de protestolarla değil, İslamcıların silahlı baskınıyla başlamış savaşın izlerini bulmuştuk. Dönüşte Arap isyanlarına dair tüm kanaatim değişmişti. Benim için “görünen köy kılavuz istemez”di... Boş laf, istiyor zira!
Libya bu süreçte bize iki olguyu ispatladı: Liberal müdahaleci ulus inşası projelerinin yıkıcılığını ve siyasal İslamcıların toplumlarını yönetme ehliyetlerinin olmadığını.

*** 

Libya’da bugün “yok edilmiş devlet-toplum” var. Manzara şu: 2012’de siyasal İslamcılar iktidara geldiğinde ne varsa ele geçirmek istediler (klasik tekçilik), herkesi birbirine düşürdüler. İsyanın başında yarattıkları militanlıkta boğuldular. Şiddet 2014 seçimi ile tavan yaptı. Bugün Tobruk merkezli uluslararası düzeyde tanınan seküler hükümet ve parlamento var (Şeref Operasyonu). Batıda Trablus’ta Katar parasıyla ayakta durup tüm yasaları şeriata uyarlamakla meşgul Müslüman Kardeşler’in başını çektiği İslamcılar (Şafak koalisyonu). Kaddafi’nin memleketi Sirte ve Sabratha’da 300 km’lik hatta 5-6 bin militanıyla IŞİD. Güneyde kontrolsüz Çad ve Nijer sınırında El Kaide…
“Devrim” öncesi protestolarda Suriye tipi yalanlar savrulduktan sonra İnsan Hakları İzleme örgütü “350 ölü”de karar kıldı. Kaddafi’nin linç edildiği Ekim 2011’den sonraki süreçte ülke içinde 450 bin insan yerinden yurdundan oldu. En az 100 bini komşu ülkelere kaçtı. Sağlık ve eğitimin bedava olduğu günler hayal. Kamu hizmetleri çöktü. Yakıt, su sorunu had safhada. Petrol altyapısı bitti. 5-6 milyon nüfusun elinde 20 milyon silah var.

*** 

Facianın bir numaralı müsebbibi “Tarihin doğru tarafında yer aldığını” zanneden, Kaddafi’nin linç haberini alınca “Vay canına! Gittik, gördük, o öldü” demiş olan Hillary Clinton, ABD başkanlığına soyunuyor. Başkan olsa ne yapacağını kestiremediğimiz Donald Trump, “Kaddafi’yi bıraksaydık daha iyi olurdu” diyor. Libya’nın zengin kaynaklarının mürüvvetini görememiş Nicolas Sarkozy, Fransa’da merkez sağ liderliğine oynuyor. Amerikan medyası Kaddafi’nin 1969’da devirdiği Kral İdris’e atfen “Yoksa kraliyeti geri mi getirsek” makaleleri döşeniyor. Kaostan “hatalı uygulamaları” sorumlu tutup “liberal müdahalecilik” fikrini sorgulamıyorlar tabii.

***

Karambolde ABD, Britanya ve Fransa BM Şartı’nın “savunma” temalı 51. maddesi uyarınca IŞİD’e karşı yeni cepheyi açıyor. Hesap Tobruk ve Trablus’u “birlik hükümetine” ikna edip, kestikleri kafalardan yollara bariyerler kurar olmuş IŞİD’cileri bitirmek. Üç ülkenin özel güçleri çoktan sahada. Ve Foreign Policy, zarif bir çalımla “Bu Libya ile ilgili değil, IŞİD’le ilgili” diye yazabiliyor. Tabii bu enkazı idrak edemeyenler kalkıp “Suriye’de ateşkes tutmazsa B planımız var” diyebiliyorlar.
Libya’da olup bitenleri “devrim” sanmış bizim aklıevvel “Neocontürklere” gelince… Onlarda riyakârlığın bini bir para. Dillerinde “anti-emperyalizm” türküleri.