Eski, belli bir klişeye göre yapılmış Türk filmlerinde sık sık duyduğumuz bir diyalog vardır: “Senin annen bir melekti yavrum.” Adam bunları annesini kötü bilen küçücük bir çocuğa söyler ve hem adamın, hem çocuğun hem de seyircinin gözleri dolardı.

Genellikle ben annelerin birer melek olmadığına sıklıkla tanıklık etmiş biriyim. Büyük çoğunluğu oğullarını birer prens gibi yetiştirip daha sonraki hayatlarında mutsuz etmeyi pek bir iyi bilirler. Kızlar istisna mı?.. Pek çok genç kızın en büyük hayalinin evlenip çoluk çocuğa karışmak olmasında annelerin payı hiç yadsınamaz.

Daha doğrusu anneler değil, aile pek çok mutsuzluğun ana kaynağı gibi gelir bana. Çünkü aile olmak, bizlere atalarımızdan kalan en kötücül miraslardan biridir. Aile, ne yazık ki, pek çok mutsuzluğun ana kaynağıdır.

Fotoğraflarda görünen ailelerin cilasını biraz kazıdığınızda, akıl almaz kötücül durumlar ortaya çıkar. Mutsuz, oğullarına âşık anneler, kızlarını kıskanan babalar, birbirlerinden ölesiye nefret eden kuzenler, daha pek çok içimizi acıtan durum usuldan bizi kuşatır.

Peki, nedir aileyi bunca kutsal kılan? Özellikle yüzlerce Amerikan filminde konu dönüp dolaşıp aileye gelir; baş kaldıranlar, mevcut düzeni kabul etmeyenler bu filmlerin sonunda ailenin tek korunak olduğunu kabul eder ve ailenin kutsal kollarında huzur bulurlar. Bir de kilise var tabii.

Ülkemizde durum daha da vahim. Pek çok film, pek çok kitap, pek çok dizi “Türk aile ahlakına aykırı olduğu için” adeta ahlaksızlık damgasını yer. Yapanlar, tu kaka sayılır. Hatta bunlar yasaklanır.

Allah aşkına nedir bu Türk aile ahlakı? Geçenlerde bulunduğum bir yerde aile içi cinsel taciz olayı konuşuluyordu. Kendinden çok emin biri, gayet havalı bir biçimde, “böyle durumların Batılı ülkelerde olduğunu, Türk aile yapısının bunu engellediğini” ciddi bir biçimde iddia etti.

Bu kadar ciddi iddia karşısında benim de tepem attı. Yahu kardeşim şu övündüğünüz Türk aile ahlakı nedir? Bir söyleyin de öğrenelim. Bizdeki bu ne güven. Tabii aile içi cinsel taciz vakaları Batı’da daha çok görülecektir; çünkü gelişmiş ülkelerde bu tür olayların istatistikleri tutulur. Polise başvuranlar dikkate alınır. Cezalar çok yüksektir. Bizdeyse bırakın polise gitmeyi, tacize uğrayan ancak gebe kalırsa durum ortaya çıkar. Onun bile üstü örtülür, aile meclisi çoğunluk kurbanı kurban etmeye karar verir. Amca, dayı elini kolunu sallayarak dolaşır.

Neyse niyetim bunları konuşmak değildi, benim bu ara derdim, şu kutsal aileyle. Çünkü bir kitap okuyorum, yakınlarda kendi istediği gibi, uykusunda ölen Carlos Fuentes’in son kitabı, “Bütün Mutlu Aileler”. Bir de bir sergi izledim. Yazımın başlığı da o sergiden, karikatürist Bahadır Baruter’in x-İST’teki sergisi.

Fuentes’in “Bütün Mutlu Aileler”ini özellikle tatilde, deniz kenarında okumamanızı tavsiye ederim. Çünkü kitaptaki hikâyeler, kutsal ailenin cilasını öyle bir kazıyor ki, çevrenizde gördüğünüz her mutlu aile tablosunun gerisindeki kırılmaları, yalanı, örselenmeleri, harcanmaları ve hayal kırıklıklarını tuhaf bir şekilde görmeye başlıyorsunuz. Her yandan bir hikâye sizi kuşatıyor. Durum sâri bir hastalık gibi yanınızdakilere de bulaşıyor. Çevredeki her davranış, her sözcük yeni hikâyelere yol veriyor. İyisi mi, siz bu kitabı sakin bir yerde ve tek başınıza okuyun, ama gene de cin çarpmışa döneceksiniz. Bu kez kendi kutsal ailenizi deşmeye başlayacaksınız.

Bahadır Baruter’in sergisi ise mutlu aile fotoğraflarının bir kazısı gibi. Korkutucu ama bir o kadar da gerçek! Gidin görün mutlu aileleri ve bu mutluluğun bir kocaman yalan olduğunu hissedin ve daha iyi bir dünyanın yolunu açın kendinize, Can Yücel’in söylediği gibi “Ne kadar yalansız yaşarsak o kadar iyi!”

Son bir söz, neden bu mutlu aile yalanları, Baruter’in bu soruya verdiği yanıtla yazımızı bitirelim. “Çünkü kapitalizm bunu istiyor. İnsanlar evlilik ve aile üzerinden tüketime teşvik ediliyor. Bir ailen yoksa toplum içinde birey olarak fazla bir değerin olmuyor.”

Evet buna katılmamak olanaksız ! Ama oyunu bozmak da var!

* Karikatürist Bahadır Baruter’in x-İST’deki sergisinin başlığı.