\n\n\n

İki hafta önce milli güvenlik ve askeri harcamalarımızı irdeleyen yazımızın birinci bölümünü yayımlamıştık. Sıkışan ve bir savaşa sürüklenen dünyamızda askeri gücümüz azalıyor mu? Yoksa ne yapılırsa yapılsın askeri gücümüze psikolojik baskı dışında bir şey olmaz mı? Bütün bu soruların cevabını vermek, askeri harcamalarımız ve silah sanayii konusundaki gücümüzü araştırmaktan geçiyor. Bugün askeri harcamalarımıza bakacak, bir sonraki bölümde iç güvenlik harcamalarımızı irdeleyeceğiz.

Milli Savunma Bakanlığı bütçesi askeri harcamaları gösteren en önemli kaynaktır

Askeri harcamaların en önemli bölümü Milli Savunma Bakanlığı bütçesinde yer alır. 2010’da askeri harcamalar 14.9 milyar TL, 2011’de 16.9, 2012 bütçesi 18 milyar, 2013 öngörüsü 19.2 milyar TL’dir.

Asker harcamalarının yaklaşık yüzde 25’i modernizasyon proje ödemelerini yüzde 75’i personelle ilgili tüm giderlerini kapsamaktadır. 2011’de askeri harcamalar 4.2 milyar TL olarak belirtilmektedir.

Savunma Sanayiini Destekleme Fonu gider kalemleri savunma sanayiine yapılan harcamaları gösterir

Askeri harcamalarımız içinde önemli yer tutan, Savunma Sanayi Destekleme Fonu’ndan yapılan harcamalardır.

Sözleşmeye bağlanan büyük tutarlı proje ödemelerinin başlaması nedeniyle önceki yıllara göre giderler yönünden büyük bir artış vardır. Bu rakamlar içinde diğer kamu kurum/kuruluşlardan aktarılan kaynakla karşılanan proje giderleri ile Hazine Müsteşarlığı tarafından sağlanan dış kredi giderleri yer almamaktadır.

Diğer yandan Fon hesaplarına giriş yapan kaynak açısından son yıllarda görülen düşmenin nedeni Fon gelirlerinin azalması değil, tahakkuk etmiş Fon alacaklarının hazine tarafından aktarılmamış olmasından kaynaklanmaktadır. Hazineden aktarılmayı bekleyen 4 milyar dolar alacak vardır.

Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu savunma sanayimizin en önemli kurumlarından biridir

Bu kurum 600 milyar TL sermayeli bir iktisadi devlet teşekkülü olup silah, mühimmat ve patlayıcı maddelerle benzerlerini ve askeri ihtiyaçlara yarayan araç ve gereçleri imal ve tamir eder.

2010 yılında bu kurum 650.5 milyar TL tutarında satış yapmıştır. Bu satışların yaklaşık 342 milyar TL’si gerçek ve tüzelkişilere yapılan silah, mühimmat ve ticari mal satışlarıdır. Fabrikalarda 2010 yılında yapılan üretimin değeri 338 milyar TL’dir. Kurum 2010 yılında 60.7 milyar TL vergi öncesi kâr elde ederek Türkiye’nin ilk 500 şirketinin içinde yer almıştır.

TSK Güçlendirme Vakfı’nın savunma alanında çok önemli işlevi vardır

Vatandaşların gönüllü bağışları ile vakfın ortak olduğu şirketlerden elde edilen kâr payları vakfın gelir kaynaklarıdır. Bu kaynaklarla ülke savunma sanayiinin geliştirilmesinde önemli rol oynamaktadır. TSK’nin savaş gücünün arttırılması için savunma sanayii şirketleri kurmuş veya bu konuda faaliyette bulunan şirketlere ortak olmuştur.

Bu şirketler 1- Aselsan (dünyanın önde gelen savunma sanayi kuruluşları arasındadır) 2- Tusaş (entegre havacılık ve uzay sistemlerinin tasarım, geliştirme, üretim, modernizasyonunu yapan ve küresel 100 oyuncu arasında yer alan bir şirkettir) 3- Havelsan 4- Roketsan (Vakfın yüzde 35.5 payı vardır. Ulusal roket ve füze araştırma ve üretim programlarına önderlik yapar) 5- İşbir (Yurtdışında çalışan işçilerin ortaklığı ile 1997’de kurulmuş olup vakfın hissesi yüzde 99.76’dır. 6- Aspilsan Vakfı’nın (vakfın hissesi yüzde 98’dir) bunun yanında birçok iştirak ettiği şirketler de vardır. Vakfın faaliyet raporlarında bu konuda detaylı bilgi bulunmaktadır.

Vakfa bütçeden bir kaynak aktarılmamaktadır. Vakfın gelirlerinin yaklaşık yüzde 50’si kuvvet komutanlıklarının projelerine aktarılmaktadır. Bu gelirlerinin yüzde 30 civarında bir tutarı ortak olunan şirketlerin yatırımlarına gitmektedir. Bu nedenle askeri harcamalar listesine vakıf gelirlerin yüzde 50’sini almak gerekir. Ancak bu tutarlarla ilgili sağlıklı verilere ulaşılamamaktadır.

Askeri harcamaların milli gelir içindeki payı tahmin edildiği gibi yüksek değildir.

Askeri harcamaların GSYİH içindeki payı 2005’ten itibaren yüzde 5’ler civarındadır. 700 milyar dolar bir milli gelir içinde 35 milyar dolar gibi bir rakam tutmaktadır.

Türk ulusal polis gücünün oluşturulmak istenmesinin gerekliliği, askeri harcamaların azaltılması, profesyonel ordu tartışmaları çeşitli yabancı internet sitelerinde verimli ve etkin silahlı kuvvetler projesi olarak sunulmaktadır.

Bütün bu rakamlar hem borçlu hem de güçsüz bir orduya sahip bir ülke olmanın hiç de kabul edilecek bir durum olmadığını göstermektedir.