Millet İttifakı’nda beş partinin neden birlikte aday gösterdiği anlaşılamadı. Tartışmalar, parti sadakati yüksek seçmenin konuyu anladığında kolayca anlayışla karşılayabileceği “ideolojik nedenle küsme” gibi bir gerekçe çevresinde sürüyor. Aynı şekilde TİP’in ülke genelinde Yeşil Sol listelerinden seçime girmemesi tartışıldı. Bazı yorumcular, TİP’in Yeşil Sol’a vekillik kaybettireceği iddiasında bulundular.

Her iki yorum da D’Hondt sisteminin, seçim çevresinde çoğunluk lehine getirilmiş bir baraj olduğunun anlatılamaması veya anlaşılamamasından doğdular, olgusal yönden yanlışlar. D’Hondt, çoğunluk yaratmak ve çoğunlukları desteklemek üzere tasarlanmış, seçim çevresi barajı kuran bir hesaplama yöntemidir. Şöyle örnek verelim: 3 milletvekili çıkaracak bölgede A partisi 40, B partisi 38 oy almış ise ikinci bölmede A partisi 20 oyla, B partisinin 19 oyuna karşı üçüncü milletvekilini alır. Bu matematiğin söylediği, özellikle çok sayıda milletvekili seçilen seçim çevrelerinde, çok oy alan partinin son bölmelerde bu baraj sayesinde küçük farklarla milletvekillerini alacağıdır. Bu nedenle Millet İttifakı’nın beş partisi seçim çevrelerinde birinci parti olup son bölmelerdeki vekillikleri almak için aynı listeden seçime girdiler. İktidar partisine baraj kurmak için doğrusunu yaptılar. D’Hondt bir seçim bölgesinde en yüksek oyu alan partinin hâkim çoğunluğu sağlaması için tasarlanmış, bir tür barajdır. Temel özelliği budur.

Hâkim parti olmak

Millet İttifakı’nın, CHP listesinden seçime giren beş partisinin seçmenleri, tasarlandığı gibi CHP’yi çok vekil çıkaran seçim çevrelerinde birinci parti yapabilirlerse, aradaki farka göre son bölmelerde CHP, +1, +2, +3 milletvekilini fazladan çıkarabilir. Buradaki “fazla”, alınan oyu, yüzde oran olarak milletvekili sayısına böldüğünüzde, elde ettiğiniz ortalama yüzde ile çıkacak milletvekilinden fazlası anlamına gelir.

Demokrasiye geçiş bu seçimin temel mottosu, TBMM çoğunluğu da bunun zorunlu koşuludur. CHP listelerinden seçime giren partilerin seçmenleri, kendi ortak listeleri olan CHP listelerine sahip çıkarlarsa, oyları +1, +2 milletvekilini getirir. Çoğunluğu sağlamak için yapılan CHP listelerinde birikip her seçim çevresinde hâkim parti olmaya çalışmaları gerekir.