Yıl 1923, nüfus 13 milyon. Bunun 11 milyonu köyde yaşıyor. Toplam 40 bin köy, 38 bininde okul yok. İki milyon kişi sıtma, bir milyon kişi frengi, verem, tifüs, trow yaygın. Okuma yazma erkeklerde yüzde 7, kadınlarda binde 4. Okul çağına giren çocukların 3/4’ü okula gidemiyor. Toplam 4 bin 894 ilkokul, 72 ortaokul, 23 lise var, Türkiye'nin tüm liselerinde 230 öğrenci var. Öğretmenlerin 3/1'inde öğretmenlik eğitimi yok.

Cumhuriyetin ilk yıllarında birçok olumsuzluklara rağmen yüzlerce okul açıldı. Nasıl açıldı, bina yok, öğretmen yok. Millet mektepleri açıldı. Uygun olan her bina okul haline getirildi. Kullanılmayan kışlalar üniversite oldu. Teknik üniversite: Taşkışla. Muhasebe okulunun karşısı: Yıldız Teknik. Tekkeler ilkokul. (Beşiktaş tekkesi eskiden Şair Nedim Okulu olarak hizmet verdi. Eşim oradan mezun.) Çocukluk yıllarımda ilkokullarımın hemen hepsi eski birer köşk veya büyükçe evlerdi.

Ortaokul ve lisem savaş sonrası boş bırakılan köşk ve evlerdi. Bugün aralığa kadar öğrenime ara verildi. Sebep, sınıfların kalabalık olması, bulaşmanın kolay olması. O zaman da bulaşıcı hastalıklar vardı fakat devlet çözüm üretiyordu. Boş bulduğu her evi, her binayı okul haline getirdi. Bugün şehirlerimizde, ilçelerimizde yazlık düğün salonu, spor sahaları, kapalı salonlar, 1190 odalı saraylar var. 45 gün gibi kısa bir zamanda büyük şehir hastaneleri yapabilen devlet, bu boş sahaları değelendirip küçük küçük bölümlerde az sayıda öğrenciyle ve tayin bekleyen binlerce işsiz öğretmen ile bu görevi yapamaz mı?

SAYGIYLA EĞİLİYORUZ

Öğretim, eğitim her şeyin üstündedir. Bir ülkenin bekası eğitimle olur. Kanallar yapabilirsiniz, evleri yeniden yapabilirsiniz, fakat eğitime gereken önemi vermezseniz bu yaptıklarınızı hiçbir önemi yok. Birkaç yıl evvel Finlandiya'ya gitmiştim. Başkent Helsinki’de olağandışı bir hareketlilik vardı. O gün Finlandiya’nın ortaöğretiminin bittiği günmüş. Binlerce kişi yaşlı genç coşkuyla bunu kutluyordu .İlk ve ortaöğretim kalitesi Finlandiya'nın olmazsa olmazlarıymış. Sanırım 3 ülke bu konuda yarışıyor: Finlandiya-Güney Kore-Japonya. Okuma oranı yüzde 99.9.

Nedeni, bütçelerinin en büyük payını öğretime harcamaları. Sonra Japonya mucizesi, harp, sonra Kore mucizesi diyoruz. Tabletle, televizyon yayınıyla, bilgisayarla öğretim olmaz. Öğrenci öğretmenini görmeli, arkadaşlarını görmeli, okulunu-çevresini görmeli ve hissetmeli. Öğrenmek, yalnız okumak ve duymakla olmuyor. Bu sosyal bir hadise. Bu konu istenirse eldeki imkânlarımızda çözülür, buna inanıyoruz.

Geçmişin zorlu günlerinde çözümler üretilmiş. (Çok kısıtlı sağlık  hizmetlerine rağmen bütün o zamanın hastalıkları; sıtma, verem, trohomifrengi ile savaşan kişileri minnetle anıyoruz.)Bugün bizleri idare edenlere örnek olmalarını diliyor, bizleri yetiştiren aydınlık, devrimci, Atatürkçü öğretmenlerimizi saygı ile anıyor ve önlerinde eğiliyoruz.

Anekdot: Tablet veya bilgisayar öğretmen olamaz. Çarpıcı bir örnek vereyim. Çarpıcı örneği yine Japonya'dan vermek isterim. Rus-Japon deniz savaşında, Rusya'nın Batılı donanmasını Amiral Togo Heihachiro tamamen yok etmiş ve Japonya bir dünya devi olarak dünya sahnesinde yerini almıştır. Bu büyük amiral, Doğu’nun Amiral Nelson'u olarak bilinir. Emekli olunca Japon imparatoru onu onurlandırmak için bir ödül vermek ister. Amiral, ödül olarak köyünde bir öğretmenlik kadrosu ister. Bu isteği reddedilir.

AMİRAL TOGO’NIN ISRARI

Öğretmenliğin çok özel meziyetler taşıyan ve kendine has profesyonellikte olduğu söylenir. Kont unvanı verilir. 1906'da İngiliz kralı tarafından da liyakat nişanı verilir. Amiral Togo, köyünde öğretmen olmak konusunda ısrarlıdır. Fakat öğretmenliğin çok farklı ve profesyonellik gerektiren bir meslek olduğu kendisine hatırlatılır. İmparator ona çocukların eğitiminin farklı ve önemli olduğunu, fakat ileri yaştaki veliaht imparator Hirohito'ya onu danışman olarak atayabileceğini anlatır. O da bu öneriyi kabul eder.

Öğretmenlik çok önemli ve özellikleri olan bir meslektir.