Bu seçimlerde bir partiye (CHP) oy vermesi beklenen bir kısım seçmen,”stratejik oy” taktiği ile başka bir partiye (HDP) oy vererek, geçenlerde hayatını kaybeden ünlü matematikçi John Nash’ın “Nash dengesi” adıyla anılan teorisinin siyasetteki ilginç örneğini sergilemiştir.

Nash dengesi, bir oyunda (bu poker olabilir, siyasal yarış veya askeri planlama olabilir) “en yüksek kazanç” stratejisi ile hareket eden oyuncunun, karşı tarafın da aynı strateji ile hareket edeceğini düşünerek, stratejisini gözden geçirip “denge durumu”na razı olmasıdır. “Prisonner’s Dilemma” olarak bilinen şu örnek, Nash dengesinin mantığını en iyi anlatan örneklerden biridir...
Ya beni ele verirse?
Soygunda gözaltına alınıp ayrı hücrelere konulan iki zanlıdan her birine ayrı ayrı sunulan üç seçenekten birisi, “suçu birlikte işlediğinizi itiraf eder, arkadaşın susarsa sen ceza almayacaksın, arkadaşın 4 yıl ceza alacak”, diğeri, “ikiniz de susarsanız delil yetersizliğinden ikiniz de 1’er yıl ceza alacaksınız” ve üçüncüsü, “ikiniz de itiraf ederseniz 2 şer yıl ceza alacaksınız” seçeneğidir.
İlk bakışta her ikisi açısından en yüksek kazancı getirecek teklif, her ikisinin de susup 1’er yıl ceza ile kurtulmayı ön gören ikinci tekliftir. Ancak, “ya ben susar, o itiraf ederse, o zaman işin ucunda 4 yıl yatmak var” korkusu ile iki zanlının da suçu itiraf ederek 2 yıl hapse razı olduğu görülmüştür.
İşte “oyun teorisi”ndeki “Nash dengesi” tam da budur (Uğur Koçbaş, Tezi Dünyayı Değiştirdi, Matematik Dünyası, Yıl. 21, Sayı: 92).
Nash dengesi
Bu seçimlerde CHP’ye oy verme eğiliminde olan seçmenin bir bölümü, yüzde onluk seçim barajı bir şekilde aşılmadıkça ya da etkisiz kılınmadıkça salt “demokrasi”, “özgürlük”, “laiklik”, “yolsuzluk” duyarlılığı ile CHP’ye oy vermenin, bu iktidar tarafından neredeyse kendi kurumlarını yok edecek araçlarla donatılmış bir demokrasiye kazanç sağlamayacağını görmüş, ustaca-zekice bir manevra ile “parti” açısından en yüksek kazancı öngören dominant strateji- den vazgeçip, “demokrasi” açısından en yüksek kazanç olan “seçilmiş tiranlığa son verecek” bir stratejiyi tercih etmiştir.
O da seçilmiş popülistin, seçilmiş “tiran”ın beslendiği barajı yerle bir etmektir. Bu seçmen tercihi, siyasette tam bir Nash dengesidir. “Baraj” nedeniyle haksız zenginleşen ve sonuçta 60-70 vekil fazla çıkaran iktidarın elinden “çalıntı milli irade” kozunun alınmasıdır. Bu haksız kazanım nedeniyle “tüy kabası” görünen iktidar, şimdi artık kendi çapında, kendi özgül ağırlığındadır.(!) Bu nedenle, “parti Kızılay değildir” gibi sığ bir yorumla eleştirilecek değil, aksine alkışlanacak bir seçmen davranışıdır.
Denge ve öteki yüz
Seçmenin sağladığı bu dengenin salt siyasal değil, fizyolojik sonuçları da olduğu yadsınamaz. Sabır taşı çatlamış, artık dayanacak hali kalmamış ulusumuz ibretle ve hayretle izlemektedir ki, siyasetçinin ekranlarda görmeye alıştığı öfkeden dışarı fırlamış gözleri yuvalarına, ekmek fırını gibi genişlemiş burun delikleri normal boyutlarına çekilmiş, kinden, nefretten gerilmiş yüzü gevşemiş görünmektedir. Psikolojik dengelerin de yerine oturduğunu gördüğümüz gün, milletçe derin bir “oh” çekeceğiz  

İBRAHİM TÜRKEŞ
Hukukçu-Felsefeci