Vezne memurlarının veya banka güvenlik personelinin soyu tükeniyor mu? Robot işçiler ne zaman insan işçilerle eşit sayılarda olacak? Ameliyatlar uzaktan olursa veya yapay zekâlı doktorlar tarafından yapılırsa kabul eder misiniz? Sensörlü araçlar trend çoktan oldu; yakında Kemal Sunal filmindeki gibi Fatma Girik misali robot ev hizmetçileri satılırsa şaşırmayacağız! Beyne çipler takılıyor, 3D ile yedek organlar yazdırılıyor, biyo ve nöral ağlar keşfediliyor, hacker’lar her gün bir yerleri soyuyor. Bütün bu dönüşüme ne kadar hazırız?

ULUSLARARASI İLİŞKİLER VE TEKNOLOJİ

Korkutmayalım çünkü teknoloji bütçede zenginlik üretiyor. Diğer yandan uyaralım da! Çünkü her alanda devrimsel bir dönüşüm yaşanıyor, mesleklerin de dijitalleşmiş versiyondaki farklı yaşam rollerine göre kendilerini ivedilikle yenilemesi gerekiyor.

Endüstri 4.0’dan (benim Uluslararası İlişkiler ve Teknoloji isimli kitap çalışmamda ÇAT adını verdiğim) çığır açan teknolojilere, bugün, devletler; politik, ekonomik, askeri vb. alanlarda ciddi bir meydan okumayla karşı karşıya. Öyle ki siber uzay, devletlerin egemenliğini örseledi bile! Bu düzlemde görülmektedir ki:

- 4.0’la başlayan yeni sanayi devrimi insanı azaltan ve robotları sisteme dahil eden bir üretim modeli hedefliyor.

- Siber uzay alanında teknoloji tarihte hiç olmadığı kadar illegal kişilere-eylemlere alan açıyor.

- Uzay, bugünün coğrafi keşifleri ve yenilikçi teknoloji olarak enerji üretimi, uzay turizmi veya uzay tarımı gibi farklı kulvarlarda araştırmaları mecbur kılıyor.

- Endüstri 4.0, Endüstri 5.0 ve ÇAT üçgeninde ve bir fırsat-tehdit sarmalında derin bir teknoloji-uluslararası sistem etkileşimi cereyan ediyor.

Sonuç: Teknolojinin bu konjonktürde artık disiplinlerarası bir yaklaşımla uluslararası ilişkiler disiplininde bir alt dal ilan edilmesi gerekliliği doğuyor.

Öneri: Dünyada başarılı ülkelerin ilgili müfredatları incelenerek Türkiye’de insan sermayesini geleceğin dönüşümünde eğitmek ve ortak kılmak gerekiyor.

TEKNOLOJİK DEVRİM

Peki, Türkiye teknolojik devrimlere hangi eğitim müfredatıyla hazırlanıyor? Bu siyaset üstü bir konu olarak hayati önem taşıyor! O sebeple, siyaset-eğitim-iş dünyası bu çerçevede işbirlikleri ve ortak girişimlerle son derece organize ve faal olmalı. 

Türkiye’nin ekonomide üst lige çıkması için “teknolojik olağanüstü hal”e geçmek ve bu noktada toplumda topyekûn bir dayanışma ruhuna-imeceliğine ihtiyaç şart görünüyor çünkü gerçek katma değer ekonomileri bu yoldan üretiliyor. Bu bağlamda YÖK’ün Endüstri 4.0 gelişmeleri ile ÇAT noktasında disiplinlerarası bir üniversite bölümü açmayı düşünmesi gereken zaman tam da geldi! Örneğin patent konusunda ne yapıyoruz? Son 200 yıldır en büyük ulusal kurtuluş savaşları bu alanda yaşanıyor, üreterek ya da çalarak. Röntgen veya navigasyon, uydu veya uzay teleskopu devrimsel buluşlar. Ya bunların ekonomik kazandırdıkları?

Almanya, Japonya, Güney Kore... Bir gün neden Türkiye de bu listede yer almasın? Sahraaltı’nda elektronik ürünlerimiz yüzde 40 oranında pazarı kaptı bile! Yine Almanya’da dönerimiz gibi neden drone taksilerimiz, yazılım paketlerimiz, sağlık robotçularımız, biyomedikal ürünlerimiz markalaşarak dünya piyasalarında yer almasın!

DOÇ. DR. İSMAİL ERMAĞAN

İSTANBUL MEDENİYET ÜNİVERSİTESİ