Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar

Olaylar Ve Görüşler

Son Yazısı / Tüm Yazıları

Temsilde Adaletin Sonu - Av. Mehmet BAYRAKTAR / Av. Onur İSTE

16 Ağustos 2020 Pazar

“Gel yıkalım şu Süleymaniye’yi desen,

İki kazma kürek, iki de ırgat gerek,

Haydi gel yapalım geri şunu desen,

Bir Sinan gerek, bir de Süleyman”

M.A.ERSOY

Türkiye Barolar Birliği (TBB) merkez organlarını seçecek TBB delegelerinin belirlenmesi usulü, 15 Temmuz 2020 tarihli R.G’de yayımlanan 7249 sayılı kanunun 18 inci maddesi ile yeniden düzenlenerek; Avukatlık Kanunu’nun 114’üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “ikişer” ibaresi “üçer” şeklinde, üçüncü fıkrası “Baro genel kurullarınca ayrıca her beş bin üye için birer delege seçilir” şeklinde değiştirilmiştir.

Bu yeni düzenlemeye göre; her baronun, baro başkanı dahil dört TBB delegesi olacak, her beş bin üye için bu delegelere ayrıca birer delege daha eklenecektir

TBB DELEGE SİMÜLASYONU (başkan + 3 delege, 5000 üye için +1 delege)

	BARO	31.12.2019 TARİHİ İTİBARİYLE ÜYE SAYISI	2018 YILINDA SEÇİLEN DELEGE SAYISI	2020 TAHMİNİ ÜYE SAYISI (Artış 0,7)	ESKİ SİSTEME GÖRE SEÇİLECEK DELEGE SAYISI	YENİ SİSTEME GÖRE SEÇİLECEK DELEGE SAYISI	BİR DELEGENİN TEMSİL EDECEĞİ ÜYE SAYISI	BARONUN ÜYE SAYISINA GÖRE TEMSİL ORANI
1	TUNCELİ	42	3	45	3	4	11,24	8,90%
2	ARDAHAN	48	3	51	3	4	12,84	7,79%
3	GÜMÜŞHANE	89	3	95	3	4	23,81	4,20%
4	KİLİS	91	3	97	3	4	24,34	4,11%
5	ÇANKIRI	110	3	118	3	4	29,43	3,40%
6	ARTVİN	111	3	119	3	4	29,69	3,37%
7	IĞDIR	113	3	121	3	4	30,23	3,31%
8	BARTIN	113	3	121	3	4	30,23	3,31%
9	HAKKARİ	125	3	134	3	4	33,44	2,99%
10	SİNOP	128	3	137	3	4	34,24	2,92%
11	BİTLİS	133	3	142	3	4	35,58	2,81%
12	BİNGÖL	133	3	142	3	4	35,58	2,81%
13	BİLECİK	140	3	150	3	4	37,45	2,67%
14	MUŞ	142	3	152	3	4	37,99	2,63%
15	KARS	148	3	158	3	4	39,59	2,53%
16	ERZİNCAN	153	3	164	3	4	40,93	2,44%
17	KARAMAN	160	3	171	3	4	42,80	2,34%
18	KIRŞEHİR	166	3	178	3	4	44,41	2,25%
19	KARABÜK	172	3	184	3	4	46,01	2,17%
20	SİİRT	173	3	185	3	4	46,28	2,16%
21	RİZE	181	3	194	3	4	48,42	2,07%
22	AĞRI	189	3	202	3	4	50,56	1,98%
23	BOLU	200	3	214	3	4	53,50	1,87%
24	ŞIRNAK	208	3	223	3	4	55,64	1,80%
25	NEVŞEHİR	209	3	224	3	4	55,91	1,79%
26	NİĞDE	221	3	236	3	4	59,12	1,69%
27	YOZGAT	224	3	240	3	4	59,92	1,67%
28	YALOVA	227	3	243	3	4	60,72	1,65%
29	KASTAMONU	247	3	264	3	4	66,07	1,51%
30	DÜZCE	250	3	268	3	4	66,88	1,50%
31	BURDUR	256	3	274	3	4	68,48	1,46%
32	AMASYA	261	3	279	3	4	69,82	1,43%
33	KIRIKKALE	261	3	279	3	4	69,82	1,43%
34	AKSARAY	283	3	303	3	4	75,70	1,32%
35	KIRKLARELİ	289	3	309	3	4	77,31	1,29%
36	ADIYAMAN	346	3	370	3	4	92,56	1,08%
37	GİRESUN	353	3	378	3	4	94,43	1,06%
38	KÜTAHYA	384	3	411	4	4	102,72	0,97%
39	ELAZIĞ	387	3	414	4	4	103,52	0,97%
40	TOKAT	398	3	426	4	4	106,47	0,94%
41	UŞAK	415	3	444	4	4	111,01	0,90%
42	ÇORUM	417	3	446	4	4	111,55	0,90%
43	BATMAN	422	3	452	4	4	112,89	0,89%
44	ISPARTA	450	3	482	4	4	120,38	0,83%
46	OSMANİYE	471	3	504	4	4	125,99	0,79%
45	EDİRNE	469	4	502	4	4	125,46	0,80%
47	ORDU	477	4	510	4	4	127,60	0,78%
48	ZONGULDAK	490	4	524	4	4	131,08	0,76%
49	MARDİN	504	4	539	4	4	134,82	0,74%
50	AFYON	515	4	551	4	4	137,76	0,73%
51	SİVAS	524	4	561	4	4	140,17	0,71%
52	ÇANAKKALE	560	4	599	4	4	149,80	0,67%
53	ERZURUM	577	4	617	4	4	154,35	0,65%
54	TRABZON	660	4	706	5	4	176,55	0,57%
55	VAN	680	4	728	5	4	181,90	0,55%
56	MALATYA	681	4	729	5	4	182,17	0,55%
57	SAKARYA	810	4	867	5	4	216,68	0,46%
58	K.MARAŞ	878	5	939	5	4	234,87	0,43%
59	TEKİRDAĞ	910	5	974	5	4	243,43	0,41%
60	MANİSA	1.118	5	1.196	6	4	299,07	0,33%
61	ESKİŞEHİR	1.229	6	1.315	7	4	328,76	0,30%
62	AYDIN	1.245	6	1.332	7	4	333,04	0,30%
63	BALIKESİR	1.265	6	1.354	7	4	338,39	0,30%
64	SAMSUN	1.300	6	1.391	7	4	347,75	0,29%
65	HATAY	1.346	6	1.440	7	4	360,06	0,28%
66	DENİZLİ	1.360	6	1.455	7	4	363,80	0,27%
67	DİYARBAKIR	1.526	6	1.633	8	4	408,21	0,24%
68	MUĞLA	1.527	7	1.634	8	4	408,47	0,24%
69	Ş.URFA	1.539	7	1.647	8	4	411,68	0,24%
70	KAYSERİ	1.809	7	1.936	9	4	483,91	0,21%
71	KOCAELİ	1.868	8	1.999	9	4	499,69	0,20%
72	G.ANTEP	1.908	8	2.042	9	4	510,39	0,20%
73	MERSİN	2.362	9	2.527	11	4	631,84	0,16%
74	KONYA	2.680	10	2.868	12	4	716,90	0,14%
75	ADANA	3.059	11	3.273	13	4	818,28	0,12%
76	BURSA	3.757	13	4.020	16	4	1.005,00	0,10%
77	ANTALYA	4.757	16	5.090	19	5	1.018,00	0,10%
78	İZMİR	9.612	30	10.285	36	6	1.714,14	0,06%
79	ANKARA	17.598	53	18.830	65	7	2.689,98	0,04%
80	İSTANBUL	46.052	138	49.276	166	13	3.790,43	0,03%
		127.691	557	136.629	642	335	407,85	0,25%
	TBB başkanları		4		4	4
	Toplam		561		646	339
	Salt çoğunluk		282		324	171

	en az üyeli 43 baro	9.118	129	9.756	135	172
	en çok üyeli 39 baro	119.412	433	127.771	515	171

Not:Tablo her ilde bir baro olması durumuna göre hazırlanmıştır. Bazı illerde birden çok baro kurulması halinde sayılar ve oranlar değişecektir.

ÇARPICI TEZATLIK

Kanunun madde gerekçesinde; “Düzenlemeyle kurumsal olarak baroların, birlik genel kurulunda daha etkin bir şekilde temsil edilmesi amaçlanmaktadır” ifadesi kullanılmıştır.

Oysa ki, 2001 yılında çıkarılan 4667 sayılı kanunla, Avukatlık Kanunu değiştirilmiş, baro başkanlarının doğal delege yapılması suretiyle üye sayısı az olan baroların TBB’de daha yüksek oranda temsil edilmesi sağlanarak, 7249 sayılı kanuna gerekçe olarak gösterilen amaç zaten gerçekleştirilmiş idi.

Yapılan bu son değişikle; üye sayısı az olan baroların TBB’deki temsil kabiliyetleri üye sayılarının çok üzerinde bir güce ulaştırılmış, üye sayısı fazla olan baroların temsil kabiliyeti ise orantısız bir şekilde azaltılmıştır.

Fazla üyesi olan barolarda faaliyet gösteren avukatların, temsil kabiliyetlerinin minimuma indirgendiği bu yeni sistemin özellikleri aşağıdaki tabloda her bir baro için ayrı ayrı gösterilmiştir.

Bu düzenleme sonucunda (2020 yılı tahmini üye sayılarına göre) en az üyeye sahip 37 baronun delege sayısı (baro başkanı dahil) 3’ ten 4’e çıkacak, 16 baronun delege sayısı aynı (4) kalacak, diğer 27 baronun delege sayıları ise orantısız bir şekilde azalacaktır.

“SALT ÇOĞUNLUK” DEĞİŞTİ

Önceki düzenlemede de baroların üye sayısı arttıkça temsil oranı azalmakta; üye sayısı fazla olan baroların her biri, sayıca az üyeye mensup barolara nazaran TBB’de daha az oranda delege ile temsil edilmekte idiler. Ancak, yapılan değişiklik; temsildeki adaletsizliği ortadan kaldırmamış, üye sayısı 700’ün üzerinde olan tüm barolara mensup avukatlar açısından daha da artırmıştır.

Bu düzenleme sonucunda 31.12.2019 itibariyle; toplam 119.412 (2020 tahmini sayılarıyla 127.771) üye ile yüzde 93.52 oranında avukata sahip en fazla üyesi olan 39 baro 171 (yüzde50,44) delege ile TBB Genel Kurulu’nda salt çoğunluğu ancak sağlayabilecek iken, toplam 9.118 (2020 tahmini sayılarıyla 9.756) üye ile yüzde 7.14 avukata sahip en az üyesi olan 43 baro 172 (yüzde 50.74) delege ile TBB Genel Kurulu’nda salt çoğunluğu sağlayabilecektir.

SİSTEM TAMAMEN BOZULDU

Anayasa Mahkemesi’nin, 27.10.2011 günlü 2011/55 E., 2011/146 K. sayılı kararında da vurgulandığı üzere: “Herhangi bir kuruluşun oluşmasında demokrasinin temel kuralı olan seçime yer verilmişse, bu kuruluşun seçim sisteminin, yönetim ve işleyişinin de demokratik kurallara aykırı olamayacağının kabulü gerekir. Demokrasinin olmazsa olmaz kuralı seçimdir.

Demokratik seçimin en önemli niteliği ise adil bir temsil ilkesine dayalı serbest, eşit ve genel-oy esasını içermesidir. Hukuk devletinin bir gereği olarak adaletli bir hukuk düzeninin kurulabilmesi de diğer seçimler yanında kamu kurumu niteliğindeki meslek örgütlerinin seçimlerinde de seçime katılacakların adil bir biçimde temsil edilmesine bağlıdır. Temsilde adaletin sağlanamadığı bir seçimin demokratik olmasından ve hukuk devleti ilkesine uygunluğundan söz edilemez.”

Eski durumda dahi temsilde adalet kuralına aykırılık mevcut iken; toplamda yüzde7,14 üyeye sahip en az üyeli 43 baronun yüzde50,74 (172) delege ile TBB Genel Kurulu’nda salt çoğunluğa sahip olması sonucunu doğurabilecek bu düzenlemenin, demokratik kurallara ve temsilde adalet ilkesine uygun olduğunu söylemek mümkün değildir. Bir yapıyı bozmak kolay, kurmak zordur! Yapılan değişiklikle, zaten adaletsiz olan sistem, daha da bozulmuştur.

AV. MEHMET BAYRAKTAR - AV. ONUR İSTE