O kadar yetenekliydi ki bu iş için doğmuş gibiydi. Yurtdışındayken sayısız teklif aldı, kalsa belki dünyanın yıldızı olacaktı ama o ülkesinin yıldızı olmayı seçti. Bugün Yıldız Kenter’in doğum günü, hayatını anlatmak, onu yaşatmak demek…

Yıldız, 11 Ekim 1928 tarihinde İstanbul’da doğar. Asıl adı Ayşe Yıldız’dır. Yokluklarla dolu ama mutlu bir çocukluk geçirir. Ankara Halkevi’ndeki çalışmaları görmesiyle tiyatrocu olmaya karar verir. Annesi tiyatrocu olmasına karşıdır ama babası ondan yana çıkar ve bir sabah elinden tuttuğu gibi onu gizlice konservatuvara götürür. Parasız yatılı olarak kaydolur. O kadar başarılıdır ki konservatuvarda sınıf atlatılan ilk öğrenci olur.

12 Aralık 1948’de “On İkinci Gece” oyunundaki “Olivia” rolüyle profesyonel tiyatro hayatı başlar. Ardından oynadığı “Miras” oyunuyla rüştünü ispat eder. Kardeşi Müşfik Kenter de Devlet Tiyatrosu’nda oyuncudur. “Yağmurcu” adlı oyunda ilk defa birlikte sahneye çıkarlar. Böylece yıllarca sürecek mesleki beraberlikleri de başlar. 1951 yılında ilk filmi “Vatan İçin”de Cahit Irgat’la oynar ve sinemayı çok sever. Aynı yıl oyuncu Nihat Akçan’la evlenir.

‘ARADIĞIM SICAKLIĞI MEMLEKETİMDE BULDUM’

1955 yılında “Rockefeller” bursunu kazandığında kızı Leyla 3 yaşındadır. American Theatre Wing, Neighbourhood Play House ve Actor’s Studio’da oyunculuk ve oyunculuk öğretiminde yeni teknikler üzerine çalışmalar yapar. New York’tayken babasını kaybettiğini öğrendiğinde ikinci çocuğuna hamiledir. O akşam çocuğunu düşürür...

Orada önüne uluslararası oyuncu olmasını sağlayacak kapılar da açılır ama o yurduna dönmeyi seçer. “Kalmadığınıza pişman mısınız” sorusuna “Kalsaydım herhalde başarılı olurdum ama buradaki Yıldız olabilir miydim? Burada ailemle, meslektaşlarımla, seyircilerimle mutlu yaşadım. Ben, şöhretin yanında başka sıcaklıklar da aradım ve o duyguları burada, memleketimde buldum” diyecektir.

DEVLET TİYATROSU’NUN İKİNCİ KADIN YÖNETMENİ

Kenter, ilk yönetmenliğini 1958 yılında “Öfke” adlı oyunla yapar. Bu oyunla Muazzez Kurdoğlu’ndan sonra Devlet Tiyatroları’nda rejisörlüğü deneyen ikinci kadın olur.

Devlet Tiyatrosu ve Operası Genel Müdürü Muhsin Ertuğrul, iktidarın baskısı sonucu istifa edince yapılan saygısızlığa isyan ederek istifa ederler. (1959) İstifaları, o günün iktidar partisinin keyfi uygulamalarına bir tepkidir. Beş parasız İstanbul’a gelirler. Muhsin Bey’le aynı çatı altında çalışacaklarını ummuşlardır ama öyle olmaz.

Bir süre “Birleşmiş Oyuncular” çatısı altında çalıştıktan sonra  kendi yollarını kendileri çizerler. Birlikte ilk oyunları “Salıncakta İki Kişi”, Kenter kardeşler için tiyatro hayatlarının dönüm noktası olur, seyirci onları çok sever.

1960 yılında Yıldız, Müşfik ve (1965’te evleneceği) Şükran Güngör ile Kent Oyuncuları’nı kurar. 1968’de ise Kenter Tiyatrosu’nun binasının inşaatı tamamlanır. Ancak defalarca yarım kalan inşaatı tamamlamak o kadar kolay olmamıştır.

Talat Halman’ın önerisiyle Yıldız, tek tek dolaşıp koltuk satar. Yine de henüz inşaatı bitmemiş tiyatroya haciz gelir, onları hacizden Süleyman Demirel’in telefonu kurtarır. Nihayet Kenter Tiyatrosu, 11 Kasım 1968’de “Hamlet” oyunu ile açılır ve 2000’lerin başına dek perdeleri açık kalır.

2002 yılında Şükran Güngör’ü kaybetmek Yıldız’ı yıkar. 2012’de kaybettiği Müşfik’ten sonra ise kendini daha da yalnız hisseder.

2009’da “Kraliçe Lear” oyunu ile son kez çıktığı sahnede herkesi büyüler.

Yıldız Kenter’e göre “Bir ülkenin yükselmesi için sanatın bir zorunluluk olduğunu gören, idrak eden insan Mustafa Kemal Atatürk’tür.” Cumhurbaşkanlarının oyun seyrettiği, sanata ilgi gösterilen yılları yaşayan Yıldız, günümüzde sanatın “s”si ile ilgilenilmemesinden üzüntü duyar. Herkesin ağzını açmaktan çekindiği kumpas davaları sürecinde tepkisini ortaya koymaktan çekinmeyen, aydın bir Cumhuriyet kadınıdır aynı zamanda.

HAK ETTİĞİ KARAR ALINMALI

Kenter, son arzularından biri olarak bana şunu söylemişti: “Hayal ettiklerimin çoğunu yaşadım. Şimdi Kenter Tiyatrosu’nun ışıklarının yeniden yanmasını arzu ediyorum, geçmiş yıllarda olduğu gibi.”

Bilindiği gibi Kenter Tiyatrosu’nu İBB satın almak istemiş, çoğunluğu oluşturan AKP’li üyelerin, kararı erteletmeleriyle konu üç aydır havada kalmıştı. Önümüzdeki günlerde belediye meclisinde bu konu tekrar görüşülecek. Umalım ki Kenter Tiyatrosu’nun yaşaması yönünde bir karar artık alınsın. Kenter Tiyatrosu bu ülkenin mirasıdır. Yaşamasına engel olan herkes bu ülkenin geçmişini de yok edecektir...

ÖZLEM ÖZDEMİR
GAZETECİ, YAZAR 

Kaynakça: Cumhuriyet Işığında Söyleşiler, Özlem Özdemir, Kırmızı Kedi Yayınevi.