İş dünyasının liderlik ekseninde, uzun zamandır konuşulan sistem değişikliği ihtiyacı ve “insanın dönüşümü” var. Endüstri 4.0, Toplum 5.0 gibi kavramlar hayatımıza gireli çok olmadı. Ama bugün özellikle, içinde bulunduğumuz pandemi sürecinde, insanın uyum gücünün herşeyin merkezinde olduğunu görüyoruz. Eşi görülmemiş bir sağlık krizi, toplumdaki tüm rolleri sınava tabi tutarken zor zamanlarda liderlerin yol gösterici vasıflarına her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyuluyor. 

Sürdürülebilirlik, sadece kavram olarak değil, bir ekonomik model olarak da tartışılıyor. Yeşil Mutabakat gibi yeni ticaret mekanizmalarının tasarlandığı son derece karmaşık bir dönemden geçiyoruz. Paydaş Kapitalizmi, Değer Odaklı İş, Sistem Odaklı Düşünme gibi pek çok yeni kavramın altında, aslında en geniş kapsamıyla sürdürülebilirlik var. Çevresel ve sosyal sorunların iş yapma şeklimizden tüketici davranışlarına kadar her şeyi değiştirdiği “yeni bir dünya” düzenine giriş yaptığımız düşünülürse toplumsal ve ekonomik sürdürülebilirliğin itici gücü olarak sistem değişikliği karşımıza çıkıyor. 

İŞ DÜNYASI VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

2000’lerin başına dek, daha çok ülkelerin kalkınma politikalarıyla ilişkilendirilen sürdürülebilirlik, bugün artık ekonominin baş aktörleri olan iş dünyasının ana gündemi ve dönüşüm politikası haline geldi. Kısaca hatırlatmak gerekirse dünyada kalkınmanın yönünün daha sürdürülebilir bir rotaya evrilmesini öngören 2030 Gündemi, 2015’te Paris İklim Zirvesi’nde, 17 adetlik Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi’yle yol haritası niteliğinde oluşturulmuştu. 

Sürdürülebilir kalkınmanın ekonomik, sosyal ve çevresel boyutlarını kapsayan, eşitsizliklerin giderilmesi, ekonomik büyümenin ve istihdamın güçlendirilmesi, kentler ve yerleşim alanlarının iyileştirilmesi, okyanusların ve ekosistemlerin korunması, enerjinin daha sürdürülebilir biçimde üretilmesi ve tüketilmesi, iklim değişikliğiyle mücadele edilmesi gibi çok geniş ve kapsayıcı bir gündemi bulunmaktadır. Bu gündem 2015’ten itibaren iş dünyasında liderlerin de öncelikli gündemi haline gelmiştir. 

İş dünyasında yaşanacak ve hızlanacak dönüşüme yatırım yapan liderlerin en önemli rolü, yaratıcı düşünme, şirketlerin değer önerilerine ve şirket kültürüne katkı yapmayı desteklemek, bu doğrultuda ilham vermek ve işbirliği zekâsı olarak özetlenebilir. Pandemi döneminde bazı liderlerin başarıyla sergiledikleri duygusal dayanıklılık, şirketlerin kriz anlarında değişim kaslarını başarıyla çalıştırabilmelerine olanak sağlamıştır. Yurtdışında, küresel markaların, ihtiyaç anında üretim hatlarını nasıl sağlık sektörüne hizmet edecek şekilde dönüştürebildikleri görülmüştür. Ülkemizde de benzer güzel örnekler yaşanmıştır. Bu uygulamaların temelinde “Anlam Odaklı Liderlik”, yani sistem değişikliğini en kapsayıcı şekilde içselleştiren liderler vardır. 

İŞBİRLİĞİ ZEKÂSININ ROLÜ 

İnsanoğlunun tarih boyunca en önemli hayatta kalma yeteneği, uyum gücü olurken son çeyrek yüzyıla damga vuran diğer yeteneği de anlamlı işbirlikleriyle büyümektir. Nitekim toplam 17 adet Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi içinde en çarpıcı hedef, 17. sırada yer alan “Hedefler İçin Ortaklıklar” olmuştur. Bu iki güçle donanmış insan kaynağına sahip şirketler şimdi Sürdürülebilir Ekonomi Devrimi’nin eşiğindedirler.

Son Söz: Sistemi dönüştürmek için öncelikle zihin yapısını dönüştürmek gerekir. Zihin yapısını dönüştürmeden sistemi değiştirmeye çalışanlar, başarılı olamazlar. Zira bu durumda aynı insanlar, farklı yapılarda, aynı sorunları ortaya çıkarırlar. 

NİLÜFER AKTAŞ / SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK STRATEJİSTİ VE DANIŞMANI