Suriye’de 61 yıllık Baas rejimi dün yıkıldı. Suriye özellikle ABD’nin ortaya serilen BOP kararlarından sonra, parçalanmak amacıyla sürekli baskı altında tutulmuştur.
Son iki haftadır yükselen tansiyon, çeşitli grupların hareketleri, dün itibarıyla Suriye’yi fiilen parçalanmaya dönüştürmüş bulunuyor. Böylece Suriye’de 54 yıldır süregelen Esad rejimi de son bulmuş oluyor.
Başkent Şam’ın muhalif gruplar tarafından dün sabaha karşı işgal edilmesi üzerine Esad, oyunu kaybettiğini anlayarak bir uçakla Şam’ı terk etti.
Şam’ın muhalif güçler tarafından denetim altına alınması üzerine, TSK tarafından desteklenen Suriye Milli Ordusu (SMO) bu yazının yazıldığı saatlerde Münbiç’e girerek bölgenin büyük kısmını denetim altına almış bulunuyor.
Son çatışmalarda ve Suriye’nin bu duruma gelmesi sürecinde ABD ve İsrail, İran, Rusya özellikle faal olarak çalışmışlardır. Şu anda fiilen bölünmüş bir Suriye’yle karşı karşıyayız. Suriye süper güçlerin bir oyun sahası haline gelmiştir. Suriye olayında oyun sahasındaki temel güçler şöyle sıralanabilir.
1- HEYET TAHRİR ŞAM (HTŞ) YA DA ESKİ ADIYLA EL NUSRA
Suriye’nin El Kaide kolu olarak kuruldu. Birleşmiş Milletler’in terör örgütü listesinde olmasına karşın Batı devletleri katında desteklendi, dokunulmazlık kazandı. Bu sayede güçlendi ve hatta hükümet kurdu. HTŞ açıkça ABD ve İsrail’in desteğini alıyor. Son olaylarda İsrail, Lübnan ve Gazze’de savaşırken, HTŞ’nin Suriye’de önü açıldı. Sonuçta İsrail havadan vururken HTŞ karadan ilerledi. HTŞ terör örgütü listesinde olmasına karşın ABD, HTŞ’nin Esad’ın üzerine yürümesinden memnun olduğunu açıkladı.
2- PKK-PYD-YPG
ABD tarafından oluşturulan, desteklenen ve güçlendirilen terör örgütü PYD ve onun askeri kolu YPG, Suriye’nin kuzeydoğusunda önemli bir güç olarak ortaya çıkmaktadır. PYD-YPG Suriye’nin ekonomik açıdan en önemli bölgesini kontrol etmektedir. Suriye karmaşasında YPG ile HTŞ arasında anlaşma ve koordinasyon olduğu kabul ediliyor. PYD-YPG’nin ABD tarafından gerek parasal gerek askeri araç ve gereç yönünden desteklenmesinin amacı Suriye’nin kuzeybatısında bağımsız bir Kürt devleti kurmaktır.
3- ABD VE İSRAİL’İN HEDEFİ
ABD’nin son 20 yıldır sürdürdüğü stratejik hedef şudur: Irak’ta olduğu gibi Suriye’nin de parçalanması ve Ortadoğu’da bir Kürt devletinin kurulması. ABD’nin siyasal amaçlarını ortaya koyan belgeler gösteriyor ki Ortadoğu’da, Arap, Fars, Türk güçleri arasında sıkışmış olarak kabul edilen İsrail için bir Kürt devleti yaratılarak İsrail’e önemli bir müttefik kazandırılmak isteniyor.
4- İRAN’IN HEDEFİ
Ortadoğu’da Şiilerin lideri olmak hedefi için çalışan İran’ın Suriye içinde önemli bir askeri gücü vardır.
5- RUSYA’NIN STRATEJİK HEDEFİ
Suriye’deki olayların başlangıç tarihinden itibaren Rusya, Suriye’de önemli bir etkinlik kazandı. Yüzyıllardan beri sıcak denizlere inmek isteyen Rusya, Suriye’de Akdeniz’e açılan bir askeri deniz üssü oluşturdu.
KARMAŞIK DURUM
Yukarıda belirtildiği gibi Suriye olayının içinde iki süper güç ABD ve Rusya var. Ayrıca İsrail, İran ve Suriye ile 911 kilometre sınırı olan Türkiye var.
Dünya karmaşık bir durumla karşı karşıya. ABD şu anda süren sıcak çatışmaya dahil olmak istemiyor. Trump, “Suriye’deki olaylar ABD’nin işi değildir” açıklamasını yaptı. Böylesi bir açıklama yapsa da uzun yıllar Suriye’nin bölünmesi için çalışan, orada bir Kürt devleti kurulması için milyar dolarlar, askeri araç ve gereç sağlayan ABD’nin bu amaçlarından vazgeçmesi düşünelemez. Rusya’da kazandığı askeri üssü bırakmaz. İran ise Suriye’den kolay kolay çekilmez. Bunun anlamı Suriye Ortadoğu’da temel bir sorun olarak devam edecektir.
Ortadoğu’da Suriye’nin parçalandığı gerçeği kabul edilmelidir. Suriye ile 911 kilometre sınırı olan Türkiye’nin son gelişmeler karşısında çok titiz ve dikkatli olması gerekmektedir.
