Önümde iklimle ilgili kara haber alarm veriyor: Artık buzsuz yaşayacağız! Kutup buzulları, buz dağları halinde okyanus sularına karışıyor! Bu yıllardır süren bir gelişme! Hiçbir yıl da tersi olmadı, buzul kütlesi artmadı! Henüz, bu değişimin başlangıcındayız! Zincirleme sonuçlarını derinlemesine yaşayacağız!

Örneğin susuzluk ve kuraklık, Türkiye’yi de vurmaya başladı! Ancak biz, aptallar olarak, bu değişim sürecine bir o kadar katkıda bulunan politikalar peşindeyiz! Türkiye’de kaç göl, sulak bölge, nehir, ırmak kurudu? Hiç merak etmiyor musunuz? İstanbul’un barajları neden boş? Ve diğer büyük kentlerin? Su neden yok! Su dağların tepelerinde! Oralardan damacanalarla evimize gelir oldu! O kaynaklar da azalacak!

Düne kadar, “su kullanım miktarı”, refah göstergelerinden biriydi! Akılsızca kullanıldı! Su giderek yoksulluk göstergesine dönüşüyor!

Sadece su mu? Elektrik, elektrikli araçlar, araba kullanımı! Ve, küresel ısınmaya, tüketim ve büyüme ekonomisine hizmet eden ne kadar “gösterge” varsa, hepsi zenginliğin, refahın boy ölçüsü olarak kullanılıyor henüz!

***

Ekonomiler “müthiş” bir büyüme gösterdi! “Para kazanmak”, para harcamak ve biriktirmek, “uygarlık, toplumsal itibar ölçüsü”!

Ne pahasına?

“İnsan” zenginleşti mi, yoksullaştı mı?

Yerküre ve yoksul ülkelerle birlikte, toplam insanlık için “Yeni ekonomi” düşleyenler diyor ki; yoğun iş temposu çalışanı mahvediyor. Zamansızlıktan, bir dizi yaşamsal zevkin alınır-satılır hale gelmesi, olayın vehametini gösteriyor: “Turizm şirketleri bizlere ‘nitelikli zamanı’, yemek şirketleri ‘ev yemeklerini’ pazarlıyor; arabalar yüzünden sokaklarda rahat yürüyemeyen insanlar koşu bantları için spor ve cimnastik salonlarına bir yığın para ödüyor...”

“Büyüme” ekonomisi ve paranın belirli ellerde yoğunlaşması, sadece İstanbul’da “100 bin tane dolar milyoneri”nin ortaya çıkması, müthiş bir savurganlığı tetikliyor. Arap emirliklerinde yapılan yeni bir otel, zenginlerin ayakları sıcak kumlardan yanmasın diye, kumları soğutacakmış!

Yerkürede, insanlık ve doğa arasında “Sodom ve Gomorra” oynanmaya başladı!

Bu yaşam temposu ve biçimi, insanın biyolojisine de aykırı! “Büyüme ekonomisi” insanlarının başı sağlıksızlıkla dertte! Gürültü, pislik, kirli hava, gergin yaşam ve hastalıklar eşlik ediyor!

Dünyada, “büyüyen”, “artan”, “yükselen” en önemli göstergelerden biri de, belki de insanlık için en önemli olması gereken, ilaç tüketimi, sağlık harcamaları, hastalık tedavileri!

Bu “büyüme” de mi, zenginliğin, daha iyi yaşamın, refahın göstergesi?!

Yoksa, kötüleşen yaşamın mı?

Uzmanlar “mesleğe bağlı hastalık ve bunalım oranlarının çalışma süreleri ile bağlantılı olduğunu ve belli bir gelir düzeyine ulaşıldığında daha fazlasının insanın mutluluğunu arttırmadığını” belirliyor!

***

Bir kısım arkadaşlarımız sahil kasaba ve köylerine çekildi! Konforlu evlerinde, ama daha sakin, sağlıklı, doğa içinde yaşıyor. Zeytinini bile kendi yapıyor, ağacından! Balığını da tutuyor; yerel tarih ve kültür için de mücadele veriyor! Farklı bir hayatın olabileceğini keşfedenlerin sayısı artıyor. Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji’de yayımlayacağımız bir yazı “topluca daha az çalışılan bir yaşama geçilmesini” öneriyor!

Daha normal ölçülerde bir hayat hem insana hem de yerküreye iyi gelecektir!

“Böylelikle insanlar ailelerine ve özel yaşamlarına çok daha fazla zaman ayırabilecek, her gün iş ile ev arasında gidip gelmek yerine, yürüyüş yapmanın, bisiklete binmenin ya da kürek çekmenin keyfine varabilecek. Market alışverişleri azalacak, yerel dükkânlar yeniden canlılık kazanacak... Doğal olarak insanlar her gün biftek yemek, sıcak küvette banyo keyfi yapmak, süslenip püslenmek ve başka ülkelere yolculuk etmek gibi birtakım alışkanlık ve zevklerinden vazgeçmek zorunda kalacaklar.” (Bu kesinlikle ve zoraki olacak!)

“Ne var ki sürekli konfor, insanın ruhunu okşayabileceği gibi, kimi zaman çok sıkıcı da olabilir. İnsanoğlu yaratıcılığı sayesinde kendine mutlaka çok daha çevre dostu zevkler ve coşkular bulacaktır..”

Türkiye ve dünyaya bakın!

Biz de nelerden bahsediyoruz!..

obursali@cumhuriyet.com.tr